Koninklijke Nederlandse Schaakbond

Erik van den Doel wint Amstelveen Open Snelschaak

Elk jaar op Goede Vrijdag organiseert Zukertort Amstelveen het traditionele Amstelveens Open Snelschaakkampioenschap. Toen het startschot om half acht klonk, zaten 91 schakers in de starthouding, klaar voor geniale combinaties dan wel afzichtelijke blunders. Na een half uurtje werd het aantal deelnemers zelfs uitgebreid tot 93 toen de familie Perez Garcia alsnog binnenkwam. "Jullie zaten toch altijd in Uilenstede?" Och, niet meer sinds 1996...

Twee erkende vluggeraars behoorden in elk geval zeker tot de favorieten : veelvuldig ex-kampioen Manuel Bosboom en titelverdediger Piet Peelen. Vaste klant Maarten Solleveld ontbrak wegens deelname in Almelo, maar zware tegenstand mocht verder verwacht worden van onverwachte deelnemer Erik van den Doel. Grootmeester, zeker, nummer twee van Nederland een paar jaar terug. Maar was hij nou ook zo goed als snelschaker? Niemand die het wist. De voorronden gaven weinig uitsluitsel. Niemand stak erboven uit. Niemand scoorde zelfs 8 uit 9. Een handvol spelers had 7,5 punt, en samen met drie 'zeventjes' gingen zij de A-groep bevolken. Van de jeugd wisten Tex de Wit, Robert Ris en Matthew Tan zich voor de A-groep te plaatsen.

De finalegroep werd desalniettemin verrassend eenzijdig. Peelen en Van Den Doel scoorden er op los, maar Manuel was niet in grote doen en morste hier en daar wat halfjes. Het beslissende duel was zodoende dat tussen Peelen en Van Den Doel:

Van Den Doel - Peelen. Piet besloot hier zijn koning in veiligheid te brengen: 1. ... 0-0-0?? Zo'n kans moet je een grootmeester niet geven, ook niet in een vluggertje. 2. Txf7 Txf7 3. Dxe6+ Td7 4. Dxf7 Twee pionnen achter en dan 4..Pf8?? 5. e6 en nog een stuk erbij, en dus
1-0.

Eindstand:

1. Erik van den Doel 6

2. Piet Peelen 5

3. Manuel Bosbom 41/2

B-groep

1/2. Rob Bertholee 5
Sybolt Strating 5


---

Oscar Lemmers beste Nederlander in Oslo (met analyses) FIDE-meester Torbjørn Ringdal Hansen (zie onder).
Een verslag van Karel van der Weide:

Oslo is een echte wereldstad. Dat zie je aan zaken als infrastructuur, architectuur en cultuur. Het koninklijk paleis in het Slottsparken, de Nasjonalgalleriet (waar "De Schreeuw" van Munch hangt), het Vigelandsparken (met z'n keur aan, in mijn ogen, pornografische beelden), allemaal prachtig. Al met al is de stad samen met bijvoorbeeld Wenen en Berlijn kandidaat om mijn toekomstige residentie te worden. Maar Oslo is om nog een reden bijzonder. Hier begon ik, Karel Eduard van der Weide, een jaar geleden met het optekenen van mijn memoires. Een meesterwerk, dat zijn weerga niet kent. Vol met belevenissen, overdenkingen en interessante theorieën. Dames en heren schrijvers, doe met dit werk uw voordeel en put er inspiratie uit. Want meestal komt u niet verder dan: oude schrijver begint stormachtige relatie met meisje dat qua leeftijd zijn dochter had kunnen zijn. Plot: het meisje IS zijn dochter. Ja, nu weten wij het wel. Na publicatie zal ik mij met de filmrechten bezig houden. Ik zie de cast al helemaal voor me. Mijn persoon wordt gespeeld door Johnny Depp, Lucy Liu als mijn ex, Drew Barrymore speelt de bovenbuurvrouw en Hans de Lange als Hans de Lange.

Hier in Oslo vond van 3 tot 11 april het open kampioenschap van Noorwegen plaats. Gespeeld werd in de catacomben van het Edderköppen Hotel, een ondoorgrondelijk keldercomplex waar men in Charleroi een punt aan kan zuigen. De Nederlandse delegatie bestond uit vijf personen. Naast uw verslaggever, speelden Oscar Lemmers, Dharma Tjiam en Bart Stam mee. Deze laatste werd bijgestaan door zijn lieftallige Janneke. De eerste ronden in dit soort toernooien geven altijd aanleiding om vrolijke koffiehuispartijen te spelen:

Solberg - Van der Weide

1. e4 c5 2. c3 b6?! Een verdacht variantje. Zwart geeft vrijwillig het centrum uit handen. Don't try this at home! 3. d4 Lb7 4. d5 Een poging de zwarte opzet te weerleggen moet komen van 4.Ld3. 4..Pf6 5. Ld3 Om u een indruk van mijn gemoedstoestand te geven, op 5. f3 e6 6. c4 was ik 6..Pxe4?! van plan. Volkomen incorrect maar who cares? 6..exd5 is natuurlijk de zet. 5..c4 Als wit de gelegenheid krijgt c4 te spelen kan de loper op b7 meteen naar huis. 6. Lc2 6. Lxc4 Pxe4= 6..e6 7. dxe6 fxe6 8. De2 Lc5! 9. f4 9.Dxc4? 0-0 gevolgd door d5 of een actie op f2 is hier al heel goed voor zwart. Een kritieke variant is hier echter 9. e5 Lxg2 10. exf6 Dxf6 11. Le4 waarna zwart moet kiezen uit twee voortzettingen waar hij 3 pionnen voor een stuk krijgt. De resulterende stellingen zijn onduidelijk:
a. 11..Dxf2+ 12. Dxf2 Lxf2+ 13. Kxf2 Lxe4 14. Pf3 0-0 15. Pd2 Ld5. b. 11..Lxe4 12. Dxe4 Dxf2+ 13. Kd1.
9. ... 0-0 10. e5 Pd5 11. Dh5 11. Dxc4? Pxf4 12. Lxf4 Lxg2 -+ 11. ... g6 12. Lxg6 De7 Natuurlijk laten we de partij niet eindigen met eeuwig schaak. 13. Le4

13..Pxf4! Ik heb nog even naar 13..Pc6 gekeken, maar na bijvoorbeeld 14. Ph3 Pa5 15. Tf1 beviel de zwarte stelling mij niet. 16.Pg5 komt eraan. 14. Lxf4? De hoofdvariant lijkt me hier toch 14. Dg4+ Kh8 15. Lxb7 (15. Lxf4 Lxe4 16. Lg5 Tg8 17. Ph3 Pc6 is ook onduidelijk) 15..Pd3+ 16. Kd2 (De enige. Irrelevant, maar wel amusant zijn de winstvarianten na 16. Ke2: 16..Tf2+ 17. Kd1 Tf1+ 18. Kd2 [18. Ke2 Te1+ 19. Kd2 Le3+ 20. Kc2 Txc1#] 18..Txc1 19. Lxa8 Te1 en hoewel wit een toren meer heeft verliest hij toch. 16..Pf2 17. Dh5 17..Pxh1 18. Pf3 Pc6 19. Lxa8 Txa8 opnieuw onduidelijk. 14..Lxe4 15. Lh6 Lf2+! Verhindert dat de witte koning ontsnapt. Na het voor de hand liggende 15..Tf2 16. Dg4+ Lg6 17. Pd2 Pc6 18. Pgf3 is lange rokade niet te voorkomen. Overigens denk ik dat Tarrasch zich tijdens deze partij in zijn graf omgedraaid heeft; eerst de paarden, dan de lopers. 16. Ke2 16. Kd1 Dh4 17. Dxh4 Lxh4 18. Lxf8 Lxg2 is beter voor zwart 16..Ld3+ 17. Kd1 Tf5 18. Dg4+ Kh8 19. Pf3 Pc6 19..Df7 is de normaalzet, maar ik moet er weer zo nodig een kwaliteit tegenaan gooien. 20. Lg5 Txg5 21. Dxg5 Dxg5 22. Pxg5 Pxe5 23. Ph3 Pg4 Wit staat volledig ingesnoerd. 24. Pa3 Tf8 25. Pc2 e5 26. Kd2 e4 27. Tae1 Grappig, de eerste witte torenzet wordt gebruikt om de kwaliteit terug te geven! 27..Lxe1+ 28. Txe1 Pxh2 En zwart won het eindspel met twee pionnen meer.

Ook kunst- en vakbroeder Stam offerde er in het begin vrolijk op los: Stam - Sjöholm

1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Pf6 4. Lg5 Le7 5. e5 Pfd7 6. Lxe7 Dxe7 7. f4 0-0 8. Pf3 c5 9. Ld3 Pc6?! Nodigt wit uit het klassieke loperoffer op h7 te brengen. 10. Lxh7+ Kxh7 11. Pg5+ Kg6 12. Dd3+ f5

13. Dh3!? Dit is de methode om op winst te spelen. Geforceerd remise wordt het na: 13. exf6ep+ Kxf6 14. Ph7+ Kf7 15. Pg5+ Kf6. Merk op dat zwart niet met 15..Ke8? kan ontsnappen vanwege 16. Dg6+ Tf7 17. Pb5!. 13..Pf6 14. exf6 Kxf6? Dit kost een kwaliteit. De enige verdediging is 14..gxf6. Wit krijgt alsnog een koningsaanval na bijvoorbeeld: 15. Pf3 cxd4 16. Pe2 Db4+ 17. Kf2 Dxb2 18. g4. In de partij kwam 15. Ph7 waarna Bart snel won.

Mijn kamergenoot in Oslo was de illustere Oscar Lemmers. Wiskundige, ideale schoonzoon, groot deskundige op het gebied van de c3-Siciliaan, filantroop voor alle eenden in de wereld, edoch fervent tegenstander van profschaak. Anderhalve week lang uitweidingen dat het slecht met je af zal lopen. Berooid, oud en tandeloos eindigend in een kartonnen doos, behangen met de ansichtkaarten die je op toernooien in den vreemde verzameld hebt. Nee, ga een vak leren en spaar voor je oude dag. Ongetwijfeld is dit de grootste angst van Nederlanders: arm oud worden. Liever een afgrijselijk saaie baan met oudedagsvoorziening dan leven voor je plezier zonder pensioenopbouw.
Dus we moeten allemaal wiskundeleraar worden, Oscar? Dertig jaar lang doubleren in vier HAVO? Braaf premies en belasting afdragen zodat de staat koningshuizen, goederenspoorlijnen en bouwmagnaten kan financieren? Sorry, maar ik weiger een criminele organisatie te subsidiëren. Op de dag dat de blauwe enveloppe in de bus valt, verlaat ik terstond het land. Zo, dat lucht op.
Overigens denk ik dat Oscar een geweldige profschaker zou zijn. Zie maar hoe halverwege het toernooi deze Noor van het bord geschoffeld wordt.

Stokke - Lemmers

1. d4 Pf6 2. Pf3 d5 3. c4 c6 4. Pc3 dxc4 5. e4 b5 6. e5 Pd5 7. a4 e6 8. Pg5 Lb4 9. Ld2 Doorgaans speelt men 9. Dh5. 9..h6 10. Pge4 0-0 11. axb5 Lxc3 12. bxc3 cxb5 13. Dh5 f5 14. Pd6 Ld7

15. g4 Op 15. Lxh6 had Oscar natuurlijk de strijd met 15..Le8 voortgezet. 15..f4 16. Lg2 f3 17. Lf1 Pf4 18. Lxf4 Txf4 19. Tg1 Dg5 20. Dh3?? Dameruil was nog prima speelbaar voor wit. De deplacering wordt echter genadeloos afgestraft. 20..Pc6 21. Dg3 Pxd4! 22. cxd4 Txd4 23. Td1 Tf4 Ook 23..c3 voldoet. 24. Pf5 Te4+ 0-1

Uw landgenoten weerden zich in het vervolg van het toernooi manmoedig. Bart Stam eindigde op 3,5 punt. De sympathieke Dharma Tjiam liet een solide soort schaak zien en had de pech op cruciale momenten in het toernooi met zwart een sterke opponent te moeten bevechten. Hij maakte 5,5 uit 9 en eigenlijk had ik een partijfragment van hem in het verslag moeten opnemen. Maar ach, u kent de Hollandse journalistieke traditie... (ja, nu weten wij het wel). Oscar Lemmers deed lang mee voor de ereplaatsen. Zijn verliespartij tegen Hebden in de voorlaatste ronde was jammerlijk. Maar Oscar maakte veel indruk door de Noorse talentvolle kandidaat-grootmeesters Lie en (vooral!) Hansen met zwart te verslaan.

Hansen - Lemmers

1. Pf3 d5 2. g3 c6 3. Lg2 Pf6 4. 0-0 Lg4 5. d3 Pbd7 6. Pbd2 e5 7. h3 Lh5 8. c3? Hier krijgt wit meteen spijt van 8..e4! 9. Pe1 e3! 10. fxe3 Ld6 11. g4 Lg6 12. Pdf3 De7 13. b4? Een volkomen lijpe zet. Alles was beter, zelfs 13. Lh1. 13..h5 14. g5 Ph7 15. h4 f6 16. b5 Om zijn eerdere actie te verantwoorden. 16..fxg5 17. bxc6 bxc6 18. Pxg5 Pxg5
19. hxg5


19..h4! Grappig, net als in zijn de partij tegen Lie (zoek deze partij thuis in uw database op en bescheur u van het lachen!) is de opmars van Oscars h-pion beslissend. 20. Da4 h3 21. Dxc6 Lh2+! 22. Kh1 22.Kf2 0-0 23.Lf3 Pe5 geeft zwart een moordende aanval. 22..hxg2+ 23. Pxg2 Dxg5 24. Dxa8+ Pb8! 25. e4 Lg3+ 26. Kg1 Dh5 0-1

De naam Lemmers zal voortaan in Noorwegen met respect worden uitgesproken. En uw verslaggever? Hij vocht in de laatste ronde met Hebden om de toernooi-overwinning.

Hebden - Van der Weide

1. d4 Pf6 2. Pf3 c5 3. d5 e6?! 4. Pc3 b5?! Ik vermoed dat mijn leermeester nu wit wegtrekt. Hoe vaak heeft hij het niet gezegd, "Karel, speel nou eens rustig". Goede Genna, ik kan het niet. Ik heb het geprobeerd. De hele winter heb ik mij geweid aan de partijen van Botwinnik en Smyslov. Het masseren van een geïsoleerde pion, een structuurvoordeeltje, planmatig stukken omspelen. Allemaal schitterend, maar mijn temperament... Ik wil winnen en het liefst zo gewelddadig mogelijk. Een eenzame strijder, zoekend naar fortuin en glorie in een wereld waar iedereen misbaar is, die probeert door spectaculair schaak in de overleveringen te komen. 5. Lg5 Het was mij opgevallen dat Hebden, die met wit eigenlijk nooit verliest, graag met een goede centrumbezetting speelt. Een eerdere partij van hem ging verder met 5.Pxb5 d5. Het heeft wat gekost, maar zwart heeft wel het centrum. 5..b4 6. Pe4 Lb7 7. Lxf6 gxf6 8. c4 bxc3ep 9. Pxc3 f5 10. e3 Lg7 11. Lc4 Db6 Er waren nog partijen met 11..0-0, maar dan staat wit duidelijk beter vanwege het kreupele ros op b8. Mijn nieuwe zet houdt de variant nog enigszins leefbaar. 12. 0-0!? Inventief gespeeld door de sterke Engelse grootmeester. 12..Dxb2 13. Tc1 0-0 13..Lxc3? 14. Tb1 Da3 15. Txb7± 14. Pa4 Op 14. Pb5 had ik een interessant kwaliteitsoffer klaar liggen: 14..exd5 15. Tb1 Df6 16. Pc7 dxc4 17. Txb7 Dc6 18. Db1 Pa6 en zwart heeft gevaarlijke vrijpionnen. 14..Db4
15. e4?! Kritiek is hier 15. Lb3! Pa6 16. Tc4. De zwarte stelling kraakt dan in zijn voegen. 15..fxe4 Ik vond 15..La6 te remiseachtig:
16. Lxa6 Pxa6 17. dxe6 dxe6 18. exf5 exf5 Zwart heeft een pion meer, alleen de structuur op de koningsvleugel laat te wensen over. 16. Pg5 La6


17. a3!? Plotseling schrok ik hier van 17..Dxa3 18.Tc3 Lxc3 19.Dh5 met mat! Derhalve besloot ik tot 17..Da5?. Als ik even goed gerekend had, was ik ongetwijfeld tot de conclusie gekomen dat de witte aanval na
17..Dxa3 18. Tc3 Db4 weinig om het lijf heeft. Na bijvoorbeeld 19. Tg3 heb ik 19..Dxc4 en f1 hangt. Overigens komt het dameoffer niet echt in aanmerking: 17..Dxc4 18.Txc4 Lxc4 19.fxe6!. 18. Pxe4 Veel sterker was hier 18. Te1! waarna zwart klem staat, bijv.18..Lxc4 19. Txc4 exd5 20. Txc5. 18..exd5 19. Lxd5 19. Dxd5? Dxa4 19..Lxf1 20. Lxa8 Lb5 21. Paxc5 Dxa3? Hier beoordeelde ik de resulterende eindspelen verkeerd. Natuurlijk had ik gezien dat 21..Pc6 verloor: 22. Pxd7! Txa8 23. Pef6+ Kh8 24. Dh5 Ld3 25.Df3 +-. De juiste voortzetting was echter 21..Pa6
22. Ld5 Dxa3 23. Tb1 Pxc5 24.Txb5 Pxe4 25.Lxe4. Zwart moet daar beter staan. 22. Tb1 Pa6 23. Txb5 Pxc5 24. Txc5 Txa8 25. Tg5 Op zich is er niets mis met deze stelling, ware het niet dat het in de praktijk heel lastig speelt. Zwart moet steeds om zijn koning denken. 25..Db2 Eigenlijk had ik de zetherhaling moeten pakken: 25.Tc8 26. Txg7+ Kxg7
27. Dd4+ Kf8 28. Dh8+ Ke7 29. De5+ Kf8 maar ja, de zoektocht naar fortuin en glorie... 26. g3 Handiger is 26. h4. 26..Te8 27. Pd6 Te5
28. Pf5 Kh8 29. h4 Op 29. Dg4 heeft zwart nog 29..Db7. 29..Lf8? Nu loopt het uit de hand. Aangewezen was 29..h6. Heel fraai is de winstvariant na 29..Lf6: 30. Df3 (30. Dxd7? Dc1+) 30..Db1+ 31. Kh2 De4
32. Pd6!!+-. 30. Dxd7 Db1+ 31. Kh2 Db6 32. Kg2 Te2 33. Pd4 1-0

Voor alle fans: het is niet gelukt. Het is niet de eerste keer en waarschijnlijk ook niet de laatste. Maar er moet iemand zijn die het tenminste probeert. Dat men van Baarn tot Leiden met samengeknepen billen aan het internet gekluisterd zit, wachtend op resultaten, maakt de strijd enkel meer heroïsch.