Socialistische Partij

No claim? No way!
Protesteer mee tegen de kabinetsplannen!

Reisverslag SP-delegatie in Irak, april 2004

Maandag 12 april 2004

Irak onder vuur

Eten, drinken, een dak boven je hoofd, onderwijs en toegang tot een dokter of ziekenhuis, behoren tot het rijtje basisbehoeften dat door de VN en andere internationale instituties gebruikt wordt. Vrede en veiligheid komen in de opsomming meestal niet voor, omdat ze net als zuurstof en water als vanzelfsprekend worden verondersteld. In Irak ligt dat wel anders zoals iedereen weet die de afgelopen weken een uur het nieuws gevolgd heeft.

Verkeerscontrole door de Koerdische politie

Veel Irakezen hebben hun buik vol van alle geweld, zoveel jaren lang en nu weer. Daarmee samenhangend bestaat er onder Koerden, democraten en communisten, een enorme aversie tegen moslimfundamentalisten en religieuzen met politieke ambities. Er is kritiek op de Amerikanen die invloed van religieuze leiders versterkt hebben door hen een platform te bieden en religieuze stromingen tegen elkaar op te zetten. Religieuze leiders horen in de moskee, niet in de politiek, horen we veel mensen zeggen. Dat moeten de Amerikanen ook eens begrijpen. Irakezen zijn niet zo maar op te delen in religieuze stromingen, net zo min als Nederlanders simpelweg op te delen zijn in protestanten en katholieken als het over politieke en maatschappelijke kwesties gaat.

Terwijl de Arabische wereld en progressieve mensen in West-Europa verontwaardigd zijn over het gewelddadig optreden van de Amerikanen in Fallujah, horen we van seculiere progressieven dat zij niets moeten hebben van de "Arabische haatzender Al Jazeera" en "het religieuze schorremorrie uit Syrië, Iran en Saoedi-Arabië" dat door hen verantwoordelijk wordt gehouden voor het aanhoudend geweld in Irak. "Het lijkt er sterk op dat ongeveer iedereen in de wereld wel iets uit te vechten heeft met de Amerikanen en dat ze die strijd over onze ruggen uit willen vechten. Ik verzeker u dat tachtig procent van de bevolking doodziek is van het geweld en zich op geen enkele manier met de opstandelingen identificeert," aldus de leider van de communistische partij, Hamied Madjied.

"Wanneer julie solidair zijn met onze strijd voor een onafhankelijk en democratisch Irak, doen jullie er goed aan om de praatjes van radicaal-linksen in West-Europa over het breed gedragen anti-imperialistisch gewapende volksverzet in Irak te weerspreken. Gewapende acties tegen de Amerikanen worden niet gesteund door het volk, maar de huidige instabiliteit kan door de Amerikanen eventueel wel aangegrepen worden om de machtsoverdracht aan de Iraakse interimregering te vertragen. Wij zijn daarentegen van mening dat de Amerikanen de regeringsmacht aan ons moeten overdragen omdat ze bewezen hebben niet in staat zijn om de orde en veiligheid in ons land te handhaven."

De Koerdische minister van Binnenlandse Zaken van de regio Erbil, die net als de grote Koerdische partijen de Amerikaanse oorlog tegen het bewind van Saddam Hoessein steunde, deelt deze visie. "Hoewel de Amerikanen ons de vrijheid en veel goeds hebben gebracht, hebben ze juist op het vlak van veiligheid grote fouten gemaakt. Het open gooien van de grenzen met Syrië, Turkije en Iran, die er stuk voor stuk bij gebaat zijn om ons onafhankelijkheids- en democratiseringsproces te ondermijnen, heeft ons land tot een vrijhaven voor internationaal gespuis gemaakt. Daarnaast hebben Bremer en de zijnen geblunderd door burgers het recht te geven om wapens te bezitten. In plaats van hun eigen dogma's te exporteren (in Amerika mag iedereen een wapen hebben) hadden zij zich beter af kunnen vragen welke burgers er in Irak aan gewend waren om wapens te dragen. Hebben ze zich dan nooit afgevraagd wie in het Irak van Saddam Hoessein het recht had om wapens te dragen? Stupid, stupid..."

"Een derde maatregel was het verbod op het instellen van controleposten in het binnenland. In combinatie met het open gooien van de buitengrenzen was dat voor terroristen een soort uitnodiging voor vrij reizen. Na deze situatie drie maanden tandenknarsend aan te hebben gezien, hebben we in ons deel van het land opnieuw `roadblocks' ingesteld. Voor het veiligheidsprobleem zie ik maar één oplossing: de Amerikanen dienen ons zo snel mogelijk verantwoordelijk te maken voor onze eigen veiligheid."

Politiecontrole

Als je per auto bij ons hotel in Suleymania aankomt, word je tweehonderd meter voor aankomst met grote betonblokken van de rechterrijbaan afgeschermd. Voordat je onder de hotelpoort doorrijdt, passeer je twee verkeersdrempels waar gewapende mannen automobilisten controleren. Tussen de hotelpoort en de ingang van het hotel kom je nog eens twee veiligheidsagenten tegen, voor het geval dat... Ruim twee maanden geleden bliezen twee zelfmoordenaars zich op tijdens een Koerdische feestdag. Rond de honderd feestgangers - waaronder ministers, parlementariërs, burgemeesters, politiechefs en gewone burgers - vonden daarbij de dood en een veelvoud van hen raakte gewond. Het Koerdische noorden staat binnen Irak als een oase van rust bekend, wat maar eens bewijst dat alles relatief is. Mensen en ook de politie zijn enorm alert door de oplaaiende onrust in delen van het land. Vandaag zijn er opnieuw buitenlanders gegijzeld.

Overal zien we soldaten en politieagenten, bang dat er nieuw geweld tegen de bevolking gebruikt gaat worden. Ook in het noorden, waar ze hun zaken nog het beste voor elkaar hebben. Toch zegt minister Verdonk dat het veilig genoeg is om een paar duizend politieke vluchtelingen die uit die regio afkomstig zijn, terug te sturen. Ze slaat de plank mis. Het is er nog niet veilig en ze kunnen er ook nog niet terecht. De minister van Mensenrechten van de regionale regering wil graag dat te zijner tijd mensen die gevlucht zijn weer een plek in Irak weten te vinden. Maar daar is het nu echt te vroeg voor. "We werken nog aan stabiliteit. Er heerst hier masssawerkloosheid en en zijn ook geen voorzieningen voor terugkeerders. Daar zou jullie regering eerst voor moeten zorgen. We hebben hier ook geen scholen waar je je kinderen met een gerust hart naar toe kunt sturen, als je zo lang weg geweest bent. In plaats van je te focussen op een geforceerd terugkeerbeleid zouden de Europese regeringen hun geld moeten steken in het opzetten van internationale scholen en zakenlieden moeten stimuleren om in Noord-Irak te investeren. Als over een paar jaar aan deze voorwaarde voldaan is, hou je in West-Europa geen enkele hoger opgeleide Koerd meer over. Want dan hebben wij ze ook echt hier nodig."

zie ook Index reisverslag

zie ook Dossier Irak