Gemeente 's-Hertogenbosch

15-04-2004

Kadernota 2005 verschenen

Gemeente moet ombuigen, arbeidsplaatsen schrappen maar blijft investeren in de stad

Het college heeft de gemeenteraad een pakket aan ombuigingsvoorstellen aangeboden voor een totaalbedrag van ? 13,1 miljoen. Deze bijstelling van de gemeentelijke financiën is noodzakelijk om voor de periode 2004-2007 weer een sluitende begroting te kunnen samenstellen. In het pakket dat nu voorligt, blijft het college nadrukkelijk investeren in de sociale, culturele en fysieke infrastructuur van de stad en is afgezien van extra lastenverhoging voor de burgers (OZB e.d.). Ook de realisering van de eerder afgesproken speerpunten blijft voor het college onverkort prioriteit behouden.

Speerpunten


- Randweg

- Parkeergarage Vonk en Vlamterrein

- Nieuwbouw Museum voor Hedendaagse Kunst

- Groote Wielen

- Bedrijventerrein Kloosterstraat

- Sociaal-culturele accommodatie Rosmalen

- Huisvesting Muzerije

- Leefbaarheid: veilig, schoon en heel

- Jeugd en onderwijs

Het college heeft financiële ruimte vrijgemaakt voor de volgende prioriteiten:

Nieuw beleid 2005


- Invoering wijkgericht werken

- Herhuisvesting Muzerije

- Onderwijsachterstandsbeleid

- Aanpak milieuvergunningen

- Actieplan cultuurbereik

- Onderwijshuisvesting

Rol van de gemeente
Het college plaatst de ombuigingsvoorstellen vanuit een afgewogen rolopvatting van de gemeente c.q. het gemeentebestuur. Uitgangspunt voor het bestuurlijk handelen is dat het college uitgaat van de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners. Dat geldt zowel voor de burgers, individueel dan wel in georganiseerd verband, als ook voor het bedrijfsleven en de zakelijke partners. Die eigen verantwoordelijkheid betekent dat de lokale overheid actief maar terughoudend en selectief optreedt. Het college acht zich wel verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de gemeente op fysiek, economisch, sociaal-maatschappelijk en cultureel gebied op de langere termijn. Vanuit de eigen verantwoordelijkheid en de verantwoordelijkheid van het college voor een sterke gemeente in de toekomst, intervenieert het college wanneer sprake is van ontwikkelingen, die de structuur van de stad versterken of van ontwikkelingen die de samenleving of individuen daarbinnen bedreigen. Het college kiest daarbij niet alleen voor investeringen in de fysieke infrastructuur van de stad, maar ook in mensen. Het college wil de inwoners stimuleren hun eigen verantwoordelijkheid te pakken en deel te nemen aan de samenleving. Dat vergt wel dat de gemeente een vangnet in stand houdt waardoor niemand buiten de boot valt.

Overzicht van de belangrijkste ombuigingsvoorstellen

Periode 2004-2007


- Bestuursondersteuning (o.m. verlaging budget ICT)


- Korting op Stichting Divers


- Schoolzwemmen, leerlingenvervoer, schoolbegeleiding


- Parkeren (o.m. 5% tariefsverhoging)


- Onderhoud openbare ruimte


- Afvalstoffendienst (sluiting milieustation en vermindering frequentie GFT)


- Opbrengst uit spoor 1 (reserves en voorzieningen)


- Efficiency maatregelen


- Overige maatregelen

? 1.000.000,-

? 300.000,-

? 700.000,-

? 1.000.000,-

? 700.000,-

? 890.000,-

? 2.600.000,-

? 2.600.000,-

? 3.300.000,-


------------------

? 13.100.000,-

Recent is de samenstelling afgerond van de Kadernota 2005, die de uitgangspunten bevat voor de begroting 2005. Belangrijk onderdeel vormt dit keer bij de Kadernota het pakket aan noodzakelijke ombuigingen zoals in september 2003 afgesproken met de gemeenteraad. In het voorbereidingstraject van college en ambtelijke organisatie heeft de gemeenteraad ook via een begeleidingscommissie, en met ondersteuning van een externe adviseur, het proces begeleid. Deze commissie heeft de zorgvuldigheid en de voortgang van het proces getoetst.

Vervolg
Vandaag, woensdag 14 april, zijn Kadernota met bijlagen aangeboden aan de raad.
De bij de ombuigingsvoorstellen betrokken stedelijke organisaties en instellingen worden morgen per brief geïnformeerd over de consequenties en vervolgtraject van het proces. De Kadernota 2005 en de ombuigingsvoorstellen worden besproken in de raadsvergadering van 25 mei aanstaande. Met de raad is afgesproken dat op 26 en 27 april aanstaande de commissies aparte bijeenkomsten beleggen waar belanghebbenden gebruik kunnen maken van het spreekrecht. De inhoudelijke bespreking van het totale pakket vindt plaats in de raadscommissies op 10, 11, 12 en 17 mei aanstaande.

De volledige tekst van de Kadernota en de ombuigingsvoorstellen staan vanaf heden ook de op de gemeentelijke website.

Aanpak en vertrekpunt
Ten behoeve van de keuze en besluitvorming door de gemeenteraad is in de afgelopen maanden door het college en de ambtelijke organisatie een zeer omvangrijke ombuigingsoperatie voorbereid. De start ligt bij de vorige Kadernota 2004. Toen is geconstateerd dat de gemeente in financieel zwaar weer is terechtgekomen (onder meer Rijksbezuinigingen, beleidsambities) en dat het nodig is voor de begroting 2005, een bedrag van ? 12 miljoen vrij te maken. Dit bedrag is als volgt opgebouwd:

- meerjarig tekort begroting 2004 ? 4,5 miljoen
- extra middelen/investeringsruimte voor onderwijs ? 2,0 miljoen
- lagere rijksuitkering uit het gemeentefonds ? 2,5 miljoen
- dekking investeringen structuurfonds en Museum ? 2,6 miljoen

Na overleg met de raad heeft het college een aanpak voorgesteld waarbij een aantal richtinggevende uitgangspunten leidend was:
- de financiële uitgangspunten staan verwoord in het Beleidsplan in Hoofdzaken;

- de te nemen maatregelen hebben een structureel karakter (geen ¿kaasschaafmethode¿);

- vanuit de ambtelijke organisatie wordt gekeken naar doelmatigheid bij de uitvoering van taken en de dienstverlening, maar ook naar de beperking of beëindiging van taken en dienstverlening;
- het totale pakket aan ombuigingen moet leiden tot een vermindering van de ambtelijke organisatie met honderd formatieplaatsen;
- de ombuigingen moeten leiden tot verlaging van de uitgaven en een verhoging van inkomsten;

- er is behoefte aan minder beleidsproducten. Prioriteit ligt bij de uitvoering van beleid;

- basisvoorzieningen moeten zoveel mogelijk in stand blijven;
- op de in 2003 benoemde speerpunten wordt niet (of nagenoeg niet) bezuinigd.

Door het college zijn aan de organisatie nog aanvullend de laatste twee uitgangspunten meegegeven:

- cultuur en sport hebben een zo verbindende functie dat ze bij ombuigingen zoveel mogelijk moeten worden ontzien;
- bezuinigen van het rijk op bepaalde beleidsterreinen moeten door de gemeente niet worden versterkt (vooral AmSZ en Weenergroep).

In totaal heeft het college via een drie sporen aanpak een totaalbedrag aan ombuigingen samengesteld van ? 13,1 miljoen.

Korte toelichting per spoor
Spoor 1: De ombuigingstaakstelling van spoor 1 is gericht op het oplossen van ongedekte investeringen voor een totaalbedrag van ? 35 miljoen. (structureel ? 2,6 miljoen) in het structuurfonds en voor het Museum voor Hedendaagse Kunst. De uitkomst via dit spoor is dat door een wijziging van de systematiek van rentebijschrijving, structureel een bedrag kan worden bespaard van ? 1,5 miljoen (eenmalig totaal: ? 20,2 miljoen). Daarnaast levert de toetsing van de reserves en voorzieningen, eenmalig een bedrag op van ? 14,8 miljoen. Via deze aanpak is de taakstelling van ? 35 miljoen gerealiseerd en zijn alle investeringen van het structuurfonds en het Museum voor Hedendaagse Kunst tot en met 2007 gedekt.

Spoor 2: Binnen dit spoor vallen de onderzoeken naar beëindiging van taken en ombuigingen binnen de vijftien beleidsprogramma's van de gemeente. In totaal is een pakket aan voorstellen samengesteld van ? 7,9 miljoen. In een afzonderlijke bijlage staan alle voorstellen genoemd met een korte bestuurlijke toelichting en afweging.

Spoor 3: In de afgelopen maanden heeft de ambtelijke organisatie in kaart gebracht op welke wijze via efficiencymaatregelen, terugdringen van overhead en door vermindering en wijziging van taken, de formatie met ten minste honderd plaatsen kan worden verminderd in de periode 2005-2007. Deze operatie moet een bedrag opleveren van ? 2,25 miljoen. Als onderdeel van dit ¿spoor¿ zijn door externe bureaus onderzoeken uitgevoerd bij de afdelingen AmSZ, Communicatie, de Weenergroep en is het proces van bestemmingsplannen doorgelicht. Het resultaat dat het college nu aan de raad voorlegt, is een vermindering van de organisatie met 105 arbeidsplaatsen (schrappen van veertig beleidsfuncties en 65 functies als gevolg van efficiencymaatregelen). De realisering van alle formatievoorstellen vergt, uitgaande van geen gedwongen ontslagen, wel in een groot aantal gevallen toepassing van flankerend beleid. De functies die verdwijnen betreffen voor een groot deel beleidsfuncties, verspreid over alle sectoren. De discussie over het al of niet aanpassen van de hoofdstructuur van de ambtelijke organisatie komt aan de orde zodra er een nieuwe gemeentesecretaris is. In de toelichting merkt het college verder op dat de interne en externe onderzoeken grondig zijn uitgevoerd en dat nu geen verdere efficiency is te behalen zonder verdergaande ingrepen in de publieke dienstverlening. Het budgettaire effect van dit spoor bedraagt: ? 2,59 miljoen. De toelichting per sector staat in een afzonderlijke bijlage.

Nieuw beleid
In het kader van de begroting 2004 heeft het college al eerder aangegeven dat een aantal beleidskeuzes nog een financiële oplossing vraagt die ook aansluit bij de speerpunten uit het Beleidsplan in Hoofdzaken. Dat zijn de invoering van het wijkgericht werken, de herhuisvesting van de Muzerije, handhaving milieuvergunningen en onderwijsachterstandsbeleid. Samenvattend betekent dit voor 2004 (Kadernota en nieuw beleid) een bedrag van ? 2,98 miljoen. Het college stelt de raad voor het tekort 2004 voor het grootste deel op te lossen door al dit jaar gebruik te maken van de voorgestelde wijziging op de rentesystematiek (? 1,5 miljoen) en een aantal ombuigingsvoorstellen dat weinig discussie geeft, al in 2004 te realiseren (? 1.043.000,-).

Tot zover de hoofdlijnen uit de Kadernota 2005, de uitkomsten uit de ombuigingsvoorstellen en de oplossing van de financiële dekking van enkele beleidskeuzes die nu om een oplossing vragen.

De voorstellen die nu voorliggen, geven een afgewogen oplossing van de huidige financiële problematiek van de gemeente voor de periode 2004-2007. Van belang daarbij is wel dat de raad straks instemt met de voorstellen. Voorlopig blijft de financiële situatie voor de gemeente onzeker. Het is nog onduidelijk in welke mate de rijksoverheid dit jaar de lokale overheid opnieuw confronteert met een verlaging van de uitkering via het Gemeentefonds. In de voorstellen is nog geen rekening gehouden met de afwikkeling van de financiële problematiek van Sportiom. De onderhandelingen met de gemeente zijn nog niet afgerond.