Amerikaanse boeken over Nederland
Hans Brinker, or The silver skates / by Mary Mapes Dodge ; illustrated
by Rudolph Mencl, 1913
Kees / book by Marian King ; illustrations by Elizabeth Enright, 1930
Wilhelmina of Holland / Elizabeth F. McCrady ; illustrations by Ninon
Macknight, 1936
Holland as seen by an American / by James H. Gore ; geïllustreerd met
foto's, 1903
De Koninklijke Bibliotheek in Den Haag heeft onlangs een bijzondere
collectie boeken verworven. Deze omvat ruim driehonderd stuks uit de
negentiende en twintigste eeuw. Het materiaal geeft een verrassend
inzicht in de wijze waarop in Amerika de beeldvorming van Nederland
heeft plaatsgevonden en nog steeds plaatsvindt. Daarbij wordt
duidelijk dat het typisch Nederlandse imago, opgebouwd uit tulpen,
molens, klompen en kaas in feite in de Verenigde Staten is ontstaan.
De conclusie lijkt gerechtvaardigd dat dat beeld vervolgens door de
Nederlanders zelf is overgenomen en geëxploiteerd, met name in de
toeristenindustrie.
In Amerika bestond eind negentiende eeuw een grote belangstelling voor
alles wat Hollands was, er was sprake van een heuse Holland-mania. Dit
had als concrete aanleiding de viering van het 100-jarig bestaan van
de Verenigde Staten in 1876. Toe ging men op zoek naar de wortels van
de eigen geschiedenis. Engeland was als bakermat om verschillende
redenen minder aantrekkelijk, en als vervanger kon Nederland, of
liever gezegd: Holland, uitstekend dienst doen. Immers, de pilgrim
fathers waren uit Leiden afkomstig, New York was door Peter Stuyvesant
gesticht als Nieuw-Amsterdam en Nederland had - hoe klein ook - als
een wereldmacht geheerst over de zeven zeeën. En wereldmacht worden,
dat wilde men in de Verenigde Staten ook wel. Bovendien had de
Hollandse onafhankelijkheidsstrijd tegen de Spanjaarden tijdens de
Tachtig-jarige oorlog model gestaan voor de Amerikaanse
onafhankelijkheidsoorlog in de 18e eeuw. Kortom, er was veel interesse
voor Holland en alles wat Hollands was.
Het Holland-beeld in de boeken die aan de KB zijn overgedragen is
traditioneel en stereotiep, maar daarom niet minder boeiend. Aan de
hand van reisverslagen, informatieve boeken, romans en dikwijls zeer
fraai geïllustreerde kinderboeken is dit prachtig te demonstreren.
Veel titels uit de collectie zijn nooit in het Nederlands vertaald en
geheel onbekend. Aparte vermelding verdient een flink aantal edities
van het beroemde verhaal over Hansje Brinker, een oorspronkelijk
Amerikaans boek van een auteur die nog nooit in Nederland was geweest
toen ze het schreef.
De collectie is geschonken door Hendrik Edelman. Hij werd geboren in
Nederland maar emigreerde naar Amerika, waar hij werkzaam was als
bibliograaf, bibliothecaris en boekwetenschapper. Hij zocht al een
poos naar een goede bestemming voor zijn verzameling en meende
tenslotte dat die bij de KB het best op zijn plaats zou zijn. De KB is
zeer erkentelijk voor dit geschenk.
Meer informatie: Jeannette Kok 070-3140215 of Reinder Storm
070-3140561
Koninklijke Bibliotheek - Nationale bibliotheek van Nederland
Koninklijke bibliotheek