Toekomst Afrikaanse zoogdieren onzeker door watertekort
- Wereld Natuur Fonds in actie voor waterrijke natuur -
Moerassen in Afrika verdwijnen en rivierbeddingen vallen droog als
gevolg van de bouw van dammen, de oprukkende landbouw en als gevolg
van de voortschrijdende klimaatverandering. Behalve dat hierdoor
prachtige moeras- en riviernatuur verloren gaat, komt door het
watertekort ook de toekomst van verschillende Afrikaanse zoogdieren op
het spel te staan. Dat blijkt uit een rapport van Wageningen
Universiteit en ITC. dat in opdracht van het Wereld Natuur Fonds is
gemaakt en dat bij de start van de campagne .Omdat water de natuur
helpt, helpen wij het water. is gepresenteerd. Het Wereld Natuur Fonds
roept het Nederlandse publiek, overheden en bedrijven op om actief
werk te maken van het wereldwijde waterprobleem. Waarbij de oplossing
moet worden gezocht bij de bron: de natuur. Mens en dier zijn voor hun
watervoorziening afhankelijk van die waterrijke natuur.
Waterafhankelijkheid
Het rapport over de afhankelijkheid van grote zoogdieren in Afrika
maakt voor het eerst duidelijk een onderscheid in de mate van
afhankelijkheid van water van verschillende grote zoogdieren. Zo
blijkt dat een leeuw zonder veel problemen een lange periode van
droogte kan overwinnen, maar dat zijn prooidieren nu juist wel van
water afhankelijk zijn. De leeuw is dus indirect afhankelijkheid. Het
nijlpaard en het dwergnijlpaard en de ottersoorten zijn de eerste
slachtoffers van onvoldoende water danwel verontreinigd water. Voor
deze soorten is voldoende water op het juiste moment en op de juiste
plaats van levensbelang. Op de tweede plaats qua afhankelijkheid van
water komen enkele grazers, zoals antilopen, de lechwe, de rietbok en
de waterbok, die voor hun waterbehoefte afhankelijk zijn van de
aanwezigheid van moerassen en rivieren die van tijd tot tijd
overstromen. Een aantal apensoorten is voor voedsel en voor onderdak
afhankelijk van de rivierbossen; verdwijnen met de rivieren ook de
bossen dan raken deze apen ontheemd en valt voor hun toekomst te
vrezen. Op de vierde plaats qua afhankelijkheid van water komen
diersoorten die gedurende het hele jaar voldoende water nodig hebben
om te drinken en te baden. Denk aan de olifant, de buffel, de
neushoorn en andere grote grazers. Het minste valt te vrezen voor de
toekomst van het luipaard en enkele woestijnantiloopsoorten. Deze
dieren zijn in staat om zich aan te passen en kunnen vrijwel zonder
water, omdat ze voldoende vocht kunnen halen uit het voedsel dat ze
eten.
Vol
doende en veilig water is op tal van plekken in de wereld, en zeker in
Afrika, geen vanzelf-sprekendheid. Waterverontreiniging,
waterverspilling, voortschrijdende klimaatverandering en de bouw van
dammen en dijken maken dat de waterrijke natuur en daarmee de
watervoorziening voor mens en dier wereldwijd ernstig onder druk
staat. Alleen al in de afgelopen eeuw is de helft van alle wetlands
wereldwijd verloren gegaan en zijn grote rivieren teruggedrongen in
een keurslijf van dammen en dijken. Daarmee zijn unieke planten- en
diersoorten in die gebieden verdwenen. Het Wereld Natuur Fonds maakt
zich daarom wereldwijd sterk voor behoud en herstel van rivieren,
meren en moerassen. Willen we de Afrikaanse natuur met zijn buffel,
leeuw, olifant, neushoorn, luipaard, nijlpaard en al die andere
prachtige dieren voor de toekomst behouden, dan komt het er nu echt op
aan om de moerassen en rivieren in Afrika te beschermen en waar
mogelijk het natuurlijk waterbeheer te herstellen. Daar waar de bouw
van een stuwdam bijv. onontkoombaar is zal ingezet moeten worden op
slim beheer van de watervoorziening in dat gebied om het voor mens en
dier leefbaar te houden.
Oplossingen
Voor het tekort aan water voor mens en dier wordt de oplossing
nog teveel gezocht in kortzichtige en kunstmatig watervoorzieningen in
de sfeer van sanitaire voorzieningen en drinkbakken etc. Het gaat
echter niet alleen om het toegankelijk maken van water, maar ook over
waar komt dat water nu vandaan. Het Wereld Natuur Fonds is ervan
overtuigd dat de enige echte oplossing ligt in oplossing van het
waterprobleem bij de bron: de waterrijke natuur. Oplossingen kunnen
alleen duurzaam werken als wordt gekeken vanaf de waterbron, via de
rivier, hun wetlands tot aan de delta.s waar de rivieren uitmonden in
de zee. De inzet van de natuurbeschermingsorganisatie is wereldwijd
dan ook gericht op het bevorderen van het natuurlijk verloop van
rivieren. Dat betekent behalve bescherming van moerassen en rivieren,
dus ook ontbossing en kanalisering van rivieren tegengaan en
versnippering door landbouwgebruik voorkomen. Het Wereld Natuur Fonds
deelt dan ook de aanbevelingen van de onderzoekers zoals gedaan in het
rapport en voelt zich daardoor gesterkt in de gekozen aanpak. Extra
aandacht zal blijven uitgaan naar het verzamelen van meer en bruikbare
informatie. Samen met universiteiten en wetenschappelijke instellingen
wil het Wereld Natuur Fonds graag bijdragen aan het versterken van
kennis en inzicht over de invloed van watertekorten op de natuur, in
Afrika maar ook in andere regio.s. Op basis van gedegen kennis en
goede informatie kan het meest effectief worden gewerkt aan duurzame
oplossingen.
Campagne
Met de campagne .Omdat water de natuur helpt, helpen wij het
water. zal het Wereld Natuur Fonds tot en met juli op tal van manieren
de aandacht vragen voor de wereldwijde waterproblematiek.
Belangrijkste activiteiten, die bijdragen aan zowel de discussie als
het realiseren van oplossingen zijn: het bereiken van een mijlpaal als
het gaat om herstel van waterrijke natuur in Zambia eind mei een
symposium over het belang van integraal waterbeheer en de export van
de kennis die Nederland op dit gebied heeft in juni en medewerking aan
het internationale congres over water en waterbeheer dat eind juli in
Utrecht wordt gehouden. Het Nederlandse publiek kan helpen door het
Wereld Natuur Fonds te steunen in zijn strijd voor verstandig
waterbeheer wereldwijd door donateur te worden danwel door nieuwe
donateurs te werven. Iedereen die in het kader van de .Wet and
Wild.-actie vijf nieuwe donateurs aanbrengt, maakt kans om straks zelf
de Afrikaanse natuur te kunnen beleven en oog in oog te staan met de
.big five..
/////////////////////////////
Bijlagen:
- diverse factsheets
- rapport (engelstalig) + samenvatting
- PANDA, maart 2004
- Actieboekje Wet & Wild-
Op aanvraag beschikbaar:
- beeldmateriaal (overzicht van beelden in print hierbij)
- betacam materiaal wetlands en grote zoogdieren in Afrika en
bedreigingen
Meer informatie:
Marie-Christine Lanser-Reusken, persvoorlichter
tel: 030-6937374 of mobiel 06-21548657 of email: mlanser@wwf.nl
21 apr 04 15:22