Vrije Universiteit Amsterdam

Overzicht | veb@dienst.vu.nl

---

VU-Symposium over ontstaan en behandeling van probleemgedrag bij jongeren Emoties en gedrag: een innige relatie

Antisociaal gedrag onder jongeren, depressie en middelengebruik zijn de afgelopen tien jaar toegenomen. De samenleving vraagt zich af hoe het mogelijk is dat kinderen opgroeien tot gestoorde (jong-) volwassenen, die zelfs ernstig gewelddadig gedrag niet schuwen. De meest actuele wetenschappelijke inzichten komen donderdag 22 april aan bod op het symposium Emoties en gedrag: een innige relatie. Na afloop van het symposium aanvaardt prof. dr. Hedy Stegge het ambt van bijzonder hoogleraar ontwikkelingspsychopathologie. Ze houdt haar oratie, getiteld Emotionele competentie: een ontwikkelingspsycho (patho) logisch perspectief.

Emoties en de emotionele ontwikkeling van een kind liggen aan de basis van ernstig probleemgedrag op (jong-) volwassen leeftijd. Boosheid, angst en verdriet geven richting aan menselijk gedrag, maar het is noodzakelijk deze te reguleren. De meeste kinderen die worden aangemeld bij de instellingen voor jeugdzorg hebben daar grote moeite mee. Wetenschappers van de Vrije Universiteit en het Centre for Clinical Child Studies presenteren op het symposium de nieuwste bevindingen uit Amsterdams onderzoek op het gebied van ontwikkelings- en psychopathologie; onderkenning, diagnostiek, preventie en behandeling van gedragsproblemen komen aan de orde.

Hoogleraar ontwikkelingspsychologie en mede-organisator van het symposium prof. dr. Hans Koot opent het wetenschappelijk programma met een overzicht van de behoefte aan wetenschappelijke onderbouwing van de jeugdzorg. Daarna volgen inleidingen over onder andere de relatie tussen emoties en problemen tijdens de kinderleeftijd vanuit psychologisch en neuropsychologisch perspectief. Ook emotionele aspecten van autisme, antisociaal gedrag en de behandeling komen aan bod. Het symposium sluit af met een bijdrage over de relatie tussen zorg en wetenschap. Naast Koot spreken onder meer: prof. dr. Wim Slot, directeur PI-Research en bijzonder hoogleraar pedagogische en ontwikkelingspsychologische aspecten van kinderbeschermingsmaatregelen aan de VU en prof. dr. Joe Sergeant, hoogleraar klinische neuropsychologie aan de VU en hoofd van de afdeling Neuropsychologie van PI-Research.

In haar oratie gaat Stegge in op de aard van emotionele processen. Probleemgedrag (angst, depressie, agressie) is het gevolg van een verstoring van het evenwicht in het emotionele systeem. Een belangrijk aspect hierbij is inadequate emotieregulatie: dit leidt tot een vertekend beeld van de werkelijkheid en beperkt het gedragsrepertoire. Stegge laat met een aantal voorbeelden zien hoe belangrijk onderzoek naar emoties is voor een beter begrip van probleemgedrag, en voor de diagnostiek en behandeling. Zo is gebleken dat kinderen met een positief maar kwetsbaar zelfbeeld en inadequate regulatie van schaamte koste wat kost proberen een positief zelfbeeld te behouden. Ze reageren op een egokrenking met agressie. Agressie is dus niet altijd het gevolg van boosheid; schaamte kan de onderliggende emotie zijn.

Stegge bespreekt ook de behandeling van emotionele problematiek. Aangezien emotionele problemen het gevolg kunnen zijn van onbewuste processen, is gedragsverandering vaak moeilijk tot stand te brengen. Dat wil echter niet zeggen dat verandering onmogelijk is. Het emotionele systeem is tot op zekere hoogte flexibel. Stegge meent dat het zowel in de opvoeding (thuis en op school) als in de hulpverlening belangrijk is aandacht te besteden aan de ontwikkeling van emotionele vaardigheden. Het accent moet daarbij liggen op inzicht in de eigen emoties, adequate verwerking van emotionele informatie en het aanleren van adequate regulatievaardigheden.

Het Centre for Clinical Child Studies is een initiatief van de Vrije Universiteit, De Bascule (ontstaan uit een fusie van het Paedologisch Instituut met De Argonaut) en PI-research, de zelfstandige dochteronderneming van het Paedologische Instituut.