Bedrijfsfonds voor de Pers

Kostenbesparing stond innovatie in de regionale pers in de weg

22-apr-04

De afgelopen twintig jaar zijn de oplagen en aantallen uitgevers van met name regionale dagbladen sterk teruggelopen. Betaalde media met journalistieke nadruk op een specifieke regio - zoals dag- en nieuwsbladen -, zagen hun positie verzwakken ten koste van gratis media of audiovisuele media.

Dit blijkt uit recent onderzoek dat de Amsterdam School of Communications Research (ASCoR), verbonden aan de vakgroep Communicatiewetenschap van de Universiteit van Amsterdam, in opdracht van het Bedrijfsfonds voor de Pers heeft uitgevoerd. Daarnaast valt uit een economische analyse van de teruggang in de regionale dagbladpers, die KPMG BEA eveneens in opdracht van het Bedrijfsfonds uitvoerde, af te leiden dat regionale dagbladen door verschillende oorzaken in deze ongunstige positie zijn beland. Allereerst is de concurrentie tussen dagbladen afgenomen, terwijl de concurrentie met andere aanbieders van nieuws en informatie is gegroeid. De vraag naar geschreven nieuws is teruggelopen, advertentievolumina zijn door lager bereik gedaald en deze negatieve spiraal is nog versterkt door laagconjunctuur. In reactie op deze ongunstige ontwikkelingen hebben dagbladbedrijven vooral gekozen voor het realiseren van kostenbesparing door schaalvergroting. Het bestaan van schaalvoordelen geeft een prikkel tot fuseren, (ver)kopen of samenwerken. Kranten zijn aldus in een vicieuze cirkel terecht gekomen. Afname van lezers en advertentie-inkomsten noopt tot samenvoeging van activiteiten en/of bedrijven, waardoor lezers zich minder herkennen in het nieuwe product. De nadruk op kostenvoordelen heeft ertoe geleid dat de band met lezers en adverteerders minder aandacht kreeg en stond tevens de ontwikkeling van nieuwe diensten en innovatie in de weg. Het Bedrijfsfonds voor de Pers heeft de resultaten van beide onderzoeken aan staatssecretaris Medy van der Laan van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aangeboden. Daarbij kondigde het Bedrijfsfonds tevens aan nog nader onderzoek te laten verrichten naar de economische ontwikkelingen en hun oorzaken in de lokale pers, alsmede naar de gevolgen van persconcentratie voor de diversiteit in de lokale en regionale informatievoorziening. Zodra ook deze onderzoeksresultaten beschikbaar zijn, zal het Bedrijfsfonds de staatssecretaris nader van advies dienen. De beide onderzoeksrapporten en de aanbiedingsbrief van het Bedrijfsfonds voor de Pers zijn integraal gepubliceerd op de website van het Bedrijfsfonds