http://www.minez.nl
MINEZ/CPB: Sterke groei deeltijdwerk
CENTRAAL PLANBUREAU
Onderwerp: persbericht
Nummer: 22
Datum: 22 april 2004
Sterke groei deeltijdwerk is in jaren van hoogconjunctuur afgedwongen
door werknemers
Nederland heeft het hoogste aandeel deeltijdwerk van de OESO-landen en
de groei blijft zich sterk doorzetten. De toename van het
arbeidsaanbod van vooral vrouwen speelt hierbij een belangrijke rol.
Vraagfactoren zoals de verschuiving van de werkgelegenheid tussen
bedrijfstakken hebben bijgedragen aan de groei van deeltijdarbeid.
Vraagfactoren alleen kunnen echter het grote verschil in de groei van
deeltijdwerk met andere landen niet verklaren. De conclusie is dat
gedurende de sterke economische groei van de jaren negentig de
Nederlandse bedrijven hebben moeten inspelen op de wensen van het
groeiende arbeidsaanbod om voldoende nieuwe werknemers te kunnen
aantrekken.
Dit concluderen de onderzoekers Rob Euwals en Maurice Hogerbrugge van
het Centraal Planbureau (CPB) in het vandaag verschenen CPB Discussion
Paper Explaining the Growth of Part-time Employment: Factors of Supply
and Demand.
Het aantal personen dat in deeltijd werkt is toegenomen van 24% van de
werkenden in 1991 tot 33% in 2001. Het gaat om personen die 34 uur of
minder per week werken, terwijl de werkgelegenheid personen bevat die
12 uur of meer werken. In de studie is onderzocht in hoeverre vraag en
aanbod de groei van deeltijdwerk kunnen verklaren.
Veranderingen in het arbeidsaanbod
De participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt is gestegen van 41% in
1991 tot 53% in 2001. Gevolg is dat het aandeel van vrouwen in de
totale werkgelegenheid in die jaren is gestegen van 35% tot 40%. Dit
verklaart voor een deel de groei in deeltijd omdat vrouwen vaker dan
mannen in deeltijd werken: in 1991 werkte al 52% van de werkende
vrouwen in deeltijd; tien jaar later was dit opgelopen tot 63%. Het
aandeel mannen dat in deeltijd werkt blijft relatief laag met 12% in
2001, maar ook dit getal is gestegen in vergelijking met de 8% van
1991.
Verschuiving tussen bedrijfstakken
Er zijn grote verschillen in het aandeel van deeltijdwerk per
bedrijfstak. De zorg spant de kroon met 68% in 2001, terwijl in de
bouw slechts 8% in deeltijd werkt. Gedurende de jaren negentig zijn
juist de bedrijfstakken met veel deeltijdwerk gegroeid ten opzichte
van de andere bedrijfstakken. Het aandeel van de zorg in de totale
werkgelegenheid nam toe van 13% in 1991 naar 15% in 2001. En het
aandeel van bijvoorbeeld de industrie en landbouw nam af van 23% in
1991 naar 19% in 2001. Deze verschuiving verklaart voor een deel de
groei van deeltijdwerk.
Organisatorische flexibiliteit
Niet alleen tussen bedrijfstakken treden belangrijke verschillen op,
maar ook binnen bedrijfs-takken is de houding van bedrijven aan het
veranderen. Veel bedrijven hebben herkend dat ze zelf voordeel hebben
bij het inschakelen van deeltijdwerkers. In de dienstensector en de
zorg kan deeltijd flexibel worden ingezet om drukte op bepaalde tijden
en dagen op te vangen. Door de veranderingen in openingstijden en
werktijden wordt er meer in de avonduren en weekenden gewerkt. Dus ook
de toegenomen behoefte van bedrijven aan organisatorische
flexibiliteit heeft bijgedragen aan de groei van deeltijdwerk.
Deeltijdwensen gerealiseerd
De internationale literatuur over personeelsbeleid en arbeidsrelaties
claimt dat de vraag van bedrijven naar flexibele arbeid toeneemt.
Deeltijdarbeid wordt hierbij genoemd als een belangrijke vorm van
flexibele arbeid. De vraag naar flexibele arbeid neemt echter toe in
veel landen en dat kan nauwelijks een verklaring zijn voor een
sterkere groei van deeltijdarbeid in Nederland. Een verklaring
hiervoor moet worden gezocht in de rol van het arbeidsaanbod, d.w.z.
de wensen van de werknemers. In de jaren negentig lag de macht op de
arbeidsmarkt bij de werknemers. De sterke economische groei van de
jaren negentig heeft ervoor gezorgd dat de Nederlandse bedrijven
moesten inspelen op de wensen van het groeiende arbeidsaanbod om
nieuwe werknemers aan te trekken. De toegenomen mogelijkheid om in
deeltijd te werken is een goede verklaring voor het relatief sterk
gestegen aantal vrouwen op de arbeidsmarkt.
CPB Discussion Paper 31,Explaining the growth of part-time employment:
Factors of supply and demand', ISBN 90-5833-170-9, is te bestellen
bij:
Bibliotheek Centraal Planbureau
Postbus 80510
2508 GM Den Haag
Telefax: 070-3383350
E-mail: bibliotheek@cpb.nl
Prijs: 9 euro
De volledige publicatie is (gratis) beschikbaar als PDF-bestand op de
website van het CPB
(www.cpb.nl).
Inlichtingen bij Rob Euwals (tel: 070-3383438) of Jacqueline
Timmerhuis (tel: 070-3383477)
22 apr 04 15:08
Ministerie van Economische Zaken