Ingezonden persbericht
Persbericht
Leiden,14 april 2004
De verloren Lotuskruisen
wrijfprenten en foto's van Chinese grafstenen
galerijtentoonstelling in het Rijksmuseum voor Volkenkunde
23 april 2004 tm 9 januari 2005
Staan er bijna dagelijks berichten over mislukte integratie en geloofsconflicten in de krant, in het Rijksmuseum voor Volkenkunde zijn nog het hele jaar een aantal opmerkelijke bewijzen van vroege integratie en stijlvermenging te zien. Wrijfprenten en foto's van eeuwenoude grafstenen, gevonden in China en afkomstig van volgelingen van de Kerk van het Oosten tonen een bijzondere iconografische mix. Boeddhistische lotusbloemen, christelijke symbolen als kruisen en wijnranken staan gebroederlijk naast typisch Chinese draken en wolkenpartijen.
De graven dateren uit de dertiende eeuw, toen een kleine groep volgelingen van de Kerk van het Oosten Mongolië en China introk. De grafstenen zijn bijna niet meer terug te vinden op hun oorspronkelijke plek, maar wel op boerenerven. Dat komt omdat in een steppegebied, waar weinig bomen groeien en bouwmateriaal schaars is, ieder stuk steen al snel een kostbaar goed wordt. De grafstenen werden dan ook door boeren verzameld die ze in de fundamenten en muren van hun boerderijen verwerkten. Een ander lot dat de graven trof is plundering en roof. In de vorige eeuw namen deze praktijken een grote vlucht. Ook vandaag de dag nog verkopen grafrovers muntjes, porseleinen kommen en andere aardewerken grafgiften aan langstrekkende handelaren. Uiteindelijk belanden de voorwerpen veelal in handen van westerse kunsthandelaren; de prijzen liggen daar flink hoger dan in China zelf.
Het zijn niet alleen professionele grafrovers die de graven plunderen. Door de droge zomers en strenge winters van de afgelopen tijd hebben veel herders hun vee verloren en zijn de oogsten mislukt. Omdat er toch brood op de plank moet komen, zijn boeren en herders de grafheuvels gaan plunderen. Veel historisch waardevolle informatie over de Chinese Kerk van het Oosten dreigt daarmee voorgoed verloren te gaan. Het documenteren van dit bijzondere erfgoed is dan ook belangrijker dan ooit.
In 2001 vond de onderzoeker Tjalling Halbertsma in Binnen-Mongolië een aantal van de stenen waarvan de afdrukken nu in het museum te zien zijn en sinds 2003 documenteert hij met steun van de Leidse Hulsewé-Wazniewski Stichting deze stenen door er wrijfprenten en foto's van te maken.
Wrijfprenten worden gemaakt door vellen papier op de stenen inscripties te drukken, waarna het papier met inktkussens zwart wordt gemaakt. Alleen het papier dat in de inscripties is gedrukt, blijft wit en zo ontstaat er een 'positieve' afdruk.
Het verhaal van de vroege christenenen en de geroofde graven in China vertelt Tjalling Halbertsma in zijn boeken 'De verloren lotuskruisen' (Altamira-Becht 2002) en 'Steppeland' (Dominicus 2003), ook verkrijgbaar in de museum boekwinkel.
De verloren Lotuskruisen-wrijfprenten en foto's van Chinese grafstenen
galerijtentoonstelling in het Rijksmuseum voor Volkenkunde
23 april 2004 tm 9 januari 2005
Rijksmuseum voor Volkenkunde
Steenstraat 1, postbus 212, 2300 AE Leiden
T 071 5168 800 / info@rmv.nl / www.rmv.nl