Ministerie van Algemene Zaken

Ministerie van Justitie
Vreemdelingenzaken en Integratie
Persbericht ministerraad
23 april 2004

KRACHTIGE BESTRIJDING ILLEGALITEIT

Aanscherping van het vreemdelingenbeleid, hardere aanpak van illegaal verblijf en illegale arbeid en bestrijding van mensenhandel vormen de speerpunten van de Illegalennota waar de ministerraad op voorstel van minister Verdonk voor Vreemdelingenzaken en Integratie mee heeft ingestemd. In de Illegalennota wordt een groot aantal maatregelen gepresenteerd om illegaal verblijf in Nederland krachtdadig en gecoördineerd tegen te gaan. Met dit pakket aan maatregelen wordt uitvoering gegeven aan het regeerakkoord, waarin staat dat illegaal verblijf van vreemdelingen in Nederland krachtiger zal worden tegengegaan.

De aanpak van illegaliteit en de bestrijding van migratiecriminaliteit wordt versterkt door extra capaciteit bij de vreemdelingenpolitie in te zetten. Het aantal plaatsen voor vreemdelingenbewaring wordt uitgebreid. De capaciteit in de uitzetcentra wordt verdubbeld in de komende periode. Indien illegalen een gevaar vormen voor de openbare orde of nationale veiligheid kunnen ze ongewenst worden verklaard, evenals bij herhaalde overtreding van de Vreemdelingenwet wegens onrechtmatig verblijf. Illegaal verblijf wordt niet strafbaar gesteld, omdat de hechtenis die hieruit kan volgen feitelijk leidt tot verlenging van het verblijf van de vreemdeling in Nederland, terwijl juist het primaire doel is het verblijf van de illegale vreemdeling in Nederland te beëindigen.

Via het vreemdelingenbeleid wordt tevens het oneigenlijk gebruik van reguliere toelatingsprocedures tegengegaan. Gebleken is dat in Nederland verblijvende vreemdelingen, al dan niet via malafide juridische adviesbureau's en stichtingen, reguliere aanvragen indienen om op deze manier rechtmatig verblijf te hebben met het oog op het verrichten van illegale arbeid zonder het risico te lopen te worden uitgezet. Om dit tegen te gaan wordt de behandeltijd door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) verkort door met voorrang kansloze aanvragen te laten afdoen. Voorts wordt wetgeving gewijzigd, zodat oneigenlijke reguliere aanvragen niet langer in Nederland mogen worden afgewacht.

Er wordt een nieuwe opzeggingsgrond in het huurrecht ingevoerd, te weten `illegaal in Nederland verblijven', ten behoeve van beëindiging van de verhuur wanneer de tijdelijke verblijfsvergunning afloopt. Om bewoning door en verhuur aan illegalen tegen te gaan wordt tevens nieuwe wetgeving ingevoerd, waardoor aan verhuurders van woonruimte de verplichting kan worden opgelegd om de verblijfstatus van hun (nieuwe) huurders vast te stellen en de legaliteit hiervan te registreren. Dit kan door de overhandiging van een kopie van een geldig legitimatiebewijs. Ook kunnen verhuurders in het kader van bestrijding van onrechtmatige bewoning bij nieuw af te sluiten huurcontracten de huurder de verplichting opleggen regelmatig aan te tonen dat hij zelf in de woning woont. Een effectieve aanpak van bewoningsmisstanden wil het kabinet bevorderen door wetgeving te verruimen, waardoor bijvoorbeeld overbewoning effectief en snel kan worden aangepakt. Tot op heden kan alleen worden ingegrepen bij directe verstoring van de openbare orde.

Om fraude en illegale tewerkstelling in de uitzendbranche een halt toe te roepen wordt een vestigingsvergunning voor uitzendbureaus geïntroduceerd. Met een vestigingsvergunning wordt een aantal eisen gesteld aan het uitzendbureau. Tevens wordt een wetswijziging voorbereid waarbij wordt geregeld dat als een persoon wordt aangetroffen die niet als werknemer is aangemeld, hij verondersteld wordt reeds zes maanden bij de betreffende werkgever te werken. Dat betekent dat mogelijk een naheffing van premies en loonheffing over zes maanden wordt opgelegd, tenzij de werkgever een korter dienstverband kan bewijzen.

De vreemdelingendiensten zullen alles in het werk stellen om de Arbeidsinspectie bij werkplekcontroles te ondersteunen bij het tegengaan van illegale tewerkstelling. In het geval van illegale tewerkstelling is de werkgever degene die de wet overtreedt. De Arbeidsinspectie richt zich daarom op de werkgever en maakt tegen hem proces-verbaal op, terwijl de Vreemdelingendienst de bevoegdheid heeft illegalen ter plekke op te pakken. Om het handhavingsbeleid effectiever te maken heeft het kabinet tevens besloten tot invoering van de bestuurlijke boete in de Wet arbeid vreemdelingen. Alleen in situaties van herhaalde recidive zal nog strafrechtelijk worden vervolgd. Hiermee wordt een lik-op-stuk beleid gerealiseerd. Bovendien worden de boetes verhoogd van gemiddeld 980 euro naar ongeveer 3.500 euro per werknemer. Voorts worden werkgevers verplicht voor aanvang van de eerste werkdag nieuwe dienstverbanden aan de Belastingdienst te melden. Deze maatregel wordt ook gehandhaafd met bestuurlijke boetes.

Ter bestrijding van mensenhandel zal relevante informatie uit het vreemdelingentoezicht beschikbaar komen voor de politie. Concreet houdt dit in dat de politie per 1 oktober 2004 direct inzage krijgt in de voor opsporing relevante gegevens en systemen van de vreemdelingenketen. De bestrijding van mensenhandel levert tevens een bijdrage aan de aanpak van illegaliteit. Met de strafrechtelijke aanpak van mensenhandel worden de infrastructuren achter illegale immigratie aangepakt. Andersom zal ook de opsporing en vervolging van mensenhandel relevante informatie opleveren voor de aanpak van illegaliteit.

Er zal een ambtelijke stuurgroep onder verantwoordelijkheid van de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie worden ingesteld om alle initiatieven op landelijk en lokaal niveau te bundelen, op elkaar af te stemmen en samenhang te brengen in de implementatie en uitvoering van de maatregelen.

RVD, 23.04.2004