Onderwijsraad


P E R S B E R I C H T KENMERK 20040174/753 DATUM 26 april 2004

ONDERWIJSRAAD: OPMARS
BUREAUCRATISERING STUITEN
Vanaf de jaren tachtig komt de stijging van het onderwijsbudget NASSAULAAN 6 nauwelijks ten goede aan de leerling en de student. Activiteiten die 2514 JS DEN HAAG samenhangen met administratie, beleid en beheer zoals overleg, TELEFOON 070 310 00 00 rapportages en papierwerk slokken het extra geld op. In alle onder- FAX 070 356 14 74 wijssectoren, van basisonderwijs tot wetenschappelijk onderwijs, is E-MAIL SECRETARIAAT@ONDERWIJSRAAD.NL die trend ­ in meer of in mindere mate ­ zichtbaar. De Onderwijsraad WEBSITE WWW.ONDERWIJSRAAD.NL wil deze ontwikkeling, die de raad in de verkenning Bureaucratise- ring in het onderwijs in kaart heeft gebracht, een halt toeroepen. In de verkenning reikt de raad aanknopingspunten aan om de bureaucratise- ring beheersbaar te maken. Daarmee wil de raad het verdere debat over dit onderwerp voeden. Uiteindelijk gaat het daarbij om kostendoelmatigheid: hoe kunnen scholen met het beschikbare budget een zo goed mogelijke kwaliteit bieden?
Op zich lovenswaardige beleidslijnen zoals decentralisatie, autonomievergro- ting en rekenschap afleggen, hebben een keerzijde. De terugtreding van de rijksoverheid zadelt scholen op met een toegenomen administratie- en ver- antwoordingslast. Deze terugtreding heeft er echter niet toe geleid dat het budget voor landelijke beheerslasten is afgenomen. Integendeel, er is sprake van een toename die vooral voor rekening komt van uitvoerende instellingen, zoals de Inspectie van het Onderwijs.
Alle regels vanuit het ministerie van OCW, SZW en de uitvoerende organen tezamen zorgen voor een opeenstapeling van verplichtingen voor scholen. De raad wil daarom toe naar een integrale aanpak: de administratieve lasten niet per beleidsmaatregel, maar voor alle gezamenlijke beleidsmaatregelen aan- pakken. Daarnaast is het van belang dat elke voorgenomen beleidsmaatregel een kosten-doelmatigheidsanalyse ondergaat: wegen de baten van de maat- regel op tegen de extra administratieve lasten?
Onderwijsinstellingen veroorzaken zelf ook interne bureaucratisering. Het ontbreekt scholen vaak aan de juiste prikkels om zo doelmatig mogelijk met het overheidsbudget om te springen. Met het oog op kostenbesparing is schaalvergroting bijvoorbeeld aantrekkelijk voor scholen. Echter, schaalver- groting, in met name de bve (beroeps- en volwasseneneducatie) en het hbo (hoger beroepsonderwijs), kan leiden tot regionale monopolies die vanuit maatschappelijk oogpunt ongewenst zijn. Verminderde concurrentie wakkert ondoelmatig gedrag aan en de keuzevrijheid van ouders en studenten is in het geding.
Om scholen te prikkelen beter te presteren met het beschikbare budget, ziet de raad verschillende mogelijkheden. De overheid kan toezicht uitoefenen op fusies en regionale monopolies die kunnen leiden tot het `misbruiken van machtsposities', zoals de NMa dit thans voor het bedrijfsleven doet. Om bin- nen een sector de kostendoelmatigheid van onderwijsinstellingen te vergelij-

KENMERK

20040174/753 Pagina 2

ken, kan de overheid (internationale) richtpunten voor de instellingen opstel- len. Zo kunnen scholen van jaar tot jaar zelf in kaart brengen of ze doelmati- ger te werk gaan dan andere scholen in dezelfde sector.