Novem

26-04-2004
Nieuwsbrief Duurzaam Consumeren april 2004

Inleiding
Wat is er gebeurd in 2003?
Activiteiten 2004
Themadag 'Onderweg naar Duurzaam Ondernemen'
Samenwerking met Leren voor Duurzame Ontwikkeling
Paktijkgroepen: oproep voor deelname
Praktijkgroepen: geef u op!
Contact

Inleiding
In 2001 zijn de rijksoverheid, provincies, gemeenten en waterschappen gestart met het stimuleren van overheidsactiviteiten op het gebied van duurzaam consumeren. Dit is één van de onderdelen van het programma `Met preventie naar duurzaam ondernemen'. Dit programma is een gezamenlijk initiatief van IPO, VNG, UvW, VROM en EZ. Novem en InfoMil ondersteunen overheden in de uitvoering van het programma.

Op het thema duurzaam consumeren lopen activiteiten:
* Inrichten van één centraal informatiepunt voor duurzaam consumeren voor lokale overheden (provincies, gemeenten en waterschappen)
* Opbouwen van een netwerk tussen overheden en het organiseren van netwerkbijeenkomsten waar overheden kennis kunnen uitwisselen

In deze nieuwsbrief geven wij u graag een overzicht van de stand van zaken.
^top

Wat is er gebeurd in 2003?
Op www.duurzaamondernemen.novem.nl is rond het thema Duurzaam Consumeren een informatiepunt opgebouwd gevuld met onderzoeken, hulpmiddelen, inspirerende projecten van andere overheden en links naar sites over verwante onderwerpen. De pagina wordt continu aangevuld en geactualiseerd. Het aantal voorbeeldprojecten is in 2003 flink uitgebreid met projecten die vanuit het programma Leren voor Duurzaamheid worden gefinancierd.

Met inbreng door leden van het netwerk Duurzaam Consumeren is in 2003 een nieuwe website ontwikkeld. De site geeft inzicht in de milieudruk van voeden, persoonlijke verzorging, kleden, wonen, woning, arbeid en vrije tijd. In aansprekende beelden is de relatie gelegd tussen de consumptiepatronen en de milieudruk. De milieudruk wordt uitgedrukt in thema's als ruimtegebruik, verzuring en klimaatverandering. Onder de noemer bouwstenen vinden gemeenten en provincies tips en doorverwijzingen voor het opzetten van projecten ter vermindering van de milieudruk. De basis voor de site is het RIVM-rapport `Consumptie in Beeld'. De site is bereikbaar via het informatiepunt en via de domeinnaam www.consumptie.novem.nl. Afgelopen maand brachten 150 mensen een bezoek aan de site.

In 2003 zijn weer twee netwerkbijeenkomsten georganiseerd. Er waren 25 tot 35 deelnemers. Uit reacties van de deelnemers blijkt dat deze bijeenkomsten positief gewaardeerd worden. Onderwerpen die aan bod zijn geweest zijn onder meer Burger en Milieu, Consumptie in Beeld, Consumentengedrag en communicatie. Daarnaast is tijdens de bijeenkomsten meegedacht over de koers van het thema Maatschappelijk verantwoord consumeren in PreDO. Tot slot is er nog gewerkt aan het promoten van de producten en activiteiten door aanwezigheid op een aantal congressen.
^top

Activiteiten in 2004
Najaar 2003 zijn de activiteiten voor het jaar 2004 vastgesteld. Dankzij waardevolle input van uw kant zijn we op de volgende activiteiten uitgekomen:

- Intensievere samenwerking met andere overheidsprogramma's die met vergelijkbare onderwerpen bezig zijn, met name Leren voor Duurzame Ontwikkeling.

- Start van twee praktijkgroepen. Een praktijkgroep is een tijdelijke samenwerking tussen een aantal gemeenten en provincies die gezamenlijk een project gaan opzetten en uitvoeren. Een oproep voor deelname vindt u aan het eind van deze nieuwsbrief.

- Najaar 2004 organiseren we één netwerkbijeenkomst waarin o.a. de resultaten van de praktijkgroepen worden gepresenteerd. Verder verzorgen we workshops tijdens de themadag.

- En natuurlijk blijft de website 'Consumptie in Beeld' in de lucht, www.consumptie.novem.nl en houden we onze pagina met informatie over het thema 'maatschappelijk verantwoord consumeren' op de site van het programma, www.duurzaamondernemen.novem.nl.
^top

Themadag `Onderweg naar duurzaam ondernemen'
De themadag die door het programma `Met preventie naar duurzaam ondernemen' is georganiseerd op 12 februari 2004 bleek een groot succes. Meer dan 200 deelnemers volgden een aantal van de in totaal 24 workshops en snuffelsessies. Ook het thema Duurzaam Consumeren bood een workshop en snuffelsessie. In de workshop `Duurzaamheid bij burgers: verschillende smaken en stijlen. Handvatten voor actie door lokale overheden' gaf Olle Mennema, werkzaam bij de gemeente Den Haag een aansprekend voorbeeld van een project in zijn gemeente: De Karavaan, gericht op leefbaarheid in de wijk. Puk van Meegeren, werkzaam bij Milieu Centraal, gaf vervolgens een interessante beschouwing en stelde een aantal kernvragen. Waar komt gedrag vandaan? Welke prikkels kunnen burgers aanzetten tot maatschappelijk verantwoord consumeren? Met welke instrumenten kun je inspelen op gewenst en ongewenst gedrag?

Deelnemers aan de workshop constateerden dat het moeilijk is om betrokkenheid van bewoners vast te houden. Men kwam tot de volgende conclusies:

* Wil je gedrag beïnvloeden, maak het dan zo specifiek mogelijk. Perceptie van beleving is vaak anders dan de feiten zijn.
* Bekijk waarom mensen doen wat ze doen.

* Zet daarop een mix van instrumenten in

* Ga bij benadering van consumenten niet in op milieu, maar op veiligheid (fiets is veiliger dan de auto), kosten en tijd.
* Zoek geschikte partners voor samenwerking

Tijdens de snuffelsessie in de middag werd voor mensen die niet bekend zijn met het thema Duurzaam Consumeren kort toegelicht wat de activiteiten zijn en waar we ons in 2004 op zullen richten. ^top

Samenwerking met Leren voor Duurzame Ontwikkeling
Het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling (LvDO) is dit jaar van start gegaan. Het is de opvolger van het programma Leren voor Duurzaamheid. De drie pijlers van het nieuwe programma zijn: het lerende individu (onderwijs), de lerende organisatie (overheid) en de lerende samenleving. Het thema Duurzaam Consumeren heeft veel overlap met dit nieuwe programma en daarom is mede op aandringen van leden van het netwerk Duurzaam Consumeren in een gesprek met LNV bekeken waar er aanknopingspunten voor samenwerking liggen. Voor dit moment zijn we voor de tweede pijler, de lerende organisatie, uitgekomen op uitwisseling en benutting van informatie via de websites. Voor de derde pijler, lerende samenleving, worden in het lopende jaar het netwerk van provinciale regisseurs bij LvDO en het netwerk van 80 gemeenten rond het thema Duurzaam Consumeren over en weer méér geïnformeerd over elkaars activiteiten. Mogelijkheden voor meer structurele stappen op de langere termijn worden lopende dit jaar uitgezocht. Daarover wordt u te zijner tijd geïnformeerd. ^top

Praktijkgroepen: oproep voor deelname
Op verzoek van leden van het netwerk starten we in 2004 twee praktijkgroepen met deelnemers uit gemeenten en provincies. Samen ontwikkelen zij een projectaanpak voor een bepaald onderwerp. Het project wordt daarna uitgevoerd in de verschillende regio's. Het nieuwe eraan is dat gemeentes en provincies een gezamenlijke aanpak ontwikkelen die op grote schaal in Nederland toegepast kan worden.

Leden van het netwerk Duurzaam Consumeren hebben de afgelopen maanden onderwerpen aangedragen die zich kunnen lenen voor een praktijkgroep. Daar zijn twee onderwerpen uit geselecteerd die aansluiten bij de dagelijkse beleidspraktijk van overheden en bestaande initiatieven, en waarbij andere partijen betrokken zijn.


1. Verbouwwijzer
Dit is een bestaand integraal product waarin alle voor een bewoner relevante aspecten van een verbouwing aan de orde komen: financiering, kwaliteit, milieu, materialen, etc. Doel is om te inventariseren hoe de verbouwwijzer onder de aandacht kan worden gebracht van bewoners, aannemers, lokale dienstverlening en de lokale middenstand. Vervolgens voert elke deelnemer in zijn eigen regio de ideeën uit. Voor dit onderdeel gaan we samenwerken met het kennisnetwerk Duurzaam Wonen en MilieuCentraal.


2. Verhuizing
Gemeentes willen bij nieuwe bewoners aandacht vragen voor verantwoord materiaalgebruik, duurzaam klussen, biologische voeding, milieuvriendelijk tuinieren, recreatie, bewust autogebruik, lokaal openbaar vervoer, etc. De praktijkgroep ontwikkelt hiervoor een variant op de verhuisdoos met standaard milieu-informatie en denkt na over een effectieve distributie ervan. De deelnemers zoeken vervolgens samenwerking met lokale winkelbedrijven om informatie op maat aan te bieden aan nieuwe bewoners. Ervaringen opgedaan in eerdere projecten zijn het startpunt van de praktijkgroep.

Bij de keuze voor de twee onderwerpen is als voorwaarde gesteld dat er al een gemeente betrokken is of was bij een project rond het onderwerp, dat ook andere partijen kunnen deelnemen, dat er kans is op de vorming van een coalitie en dat er reeds ontwikkeld materiaal beschikbaar is.

Beide praktijkgroepen doorlopen bij de uitvoering de volgende stappen:
1. Oprichting van de praktijkgroep tijdens een startbijeenkomst eind mei 2004. De deelnemers komen een aantal keren bijeen.
2. Inventarisatie van de mogelijkheden: wie was ons voor en/of heeft al ervaring, wat kunnen we doen, welke koppelingen kunnen worden gemaakt, wat doen we wel en wat doen we niet, hoe kunnen lokale actoren het beste betrokken worden?

3. Uitvoering van (een aantal) mogelijkheden: ideeën uit stap 2 worden uitgewerkt en uitgevoerd en de ervaringen worden verzameld
4. Vastlegging ervaringen: opgedane kennis en inzichten worden vastgelegd en als goede voorbeelden opgenomen in bijvoorbeeld de website www.duurzaamondernemen.novem.nl en Kennisbank Duurzaam Wonen
5. Overdracht van kennis naar andere gemeenten: alle gemeenten worden geïnformeerd over de activiteiten van de praktijkgroep en wordt verteld hoe ze met de opgedane ervaringen en/of gemaakte materialen aan de slag kunnen.
^top

Geef u op voor een praktijkgroep!
Het moment is aangebroken om bij gemeenten en provincies deelnemers te werven voor een praktijkgroep rond één van de twee onderwerpen. Interesse? Stuur dan een e-mail naar duurzaamondernemen@novem.nl. Op dinsdagochtend 11 mei 2004 wordt voor de deelnemers aan de praktijkgroep Verhuisdoos een startbijeenkomst gehouden te Utrecht. Deelnemers aan de praktijkgroep Verbouwwijzer komen op maandagmiddag 17 mei 2004 voor het eerst bijeen, ook te Utrecht. Degenen die zich aanmelden voor deelname aan een praktijkgroep krijgen tijdig informatie over het programma, de locatie en het tijdstip toegestuurd. ^top

Zijn er vragen op opmerkingen naar aanleiding van deze nieuwsbrief, dan kunt u contact opnemen met Mirjam de Jong, Ministerie van VROM of Rolinde Oosterheert, Novem. De e-mailadressen zijn respectievelijk mirjam.dejong@minvrom.nl en r.oosterheert@novem.nl . ^top