Gemeente Utrecht

Utrecht meest creatieve stad van Nederland

Utrecht heeft in verhouding de grootste creatieve klasse in haar beroepsbevolking. Bovendien is Utrecht een zeer aantrekkelijke stad om te wonen. Dat blijkt uit de Atlas voor gemeenten 2004, die wethouder Verhulst voor Grotestedenbeleid maandag 26 april in het Utrechtse stadhuis in ontvangst heeft genomen. Deze atlas vergelijkt de 50 grootste gemeenten op een aantal kenmerken als bereikbaarheid, woningmarkt, werkgelegenheid, armoede, criminaliteit, en nabijheid natuur. De Atlas voor gemeenten verschijnt sinds 1997 jaarlijks. In Utrecht heeft 33% van de beroepsbevolking een creatief beroep. Landelijk is dat 19%. Een grote creatieve klasse blijkt een positieve invloed te hebben op de werkgelegenheid. Utrecht heeft de tweede plaats na Amsterdam op de lijst van aantrekkelijke steden om te wonen.

Al uit de Utrecht Monitor 2004 bleek de gunstige economische structuur van Utrecht met een hoog aandeel creatieve industrie, de wereld van media, kunst en design. Dit gegeven wordt onderstreept door de zojuist verschenen Atlas voor gemeenten 2004. In deze Atlas is niet zozeer gekeken naar de structuur van de economie, maar meer naar de samenstelling van de beroepsbevolking. Daarbij ligt de focus met name op de rol van de zogenoemde creatieve klasse als aanjager van de economie. De kern van deze creatieve klasse bestaat volgens de Atlas uit wetenschappers en onderzoekers, innovatieve ICT-ers, ingenieurs, architecten, tv-makers, journalisten en 'bohemians' (waaronder musici, vormgevers, schrijvers en kunstenaars). Om deze creatieve kern zitten de uitvoerders van creatieve ideeën die ook tot de creatieve klasse worden gerekend, bijvoorbeeld managers van een softwarebedrijf of van een schouwburg.

Op de ranglijst van de 50 grootste steden in Nederland staat Utrecht bovenaan met een creatieve klasse van 33% van de beroepsbevolking, gevolgd door Leiden en Nijmegen. Van de vier grote steden is de creatieve klasse naast Utrecht het best vertegenwoordigd in Amsterdam (27%) en is die minder groot in Den Haag (23.7%) en Rotterdam (20.8%). In Nederland als geheel maakt de klasse 19% van de totale Nederlandse beroepsbevolking uit. Het is een groeiende sector, want in 1997 was het aandeel nog 17.3%.

Creatieve klasse brengt groei werkgelegenheid
In de Atlas is nagegaan hoe het aandeel creatieve klasse zich verhoudt tot de groei van de werkgelegenheid in de periode 1996 tot 2002. Er blijkt een positieve samenhang te zijn. Steden met een grote creatieve klasse blijken ook meer groei van de werkgelegenheid te vertonen. Utrecht en Amsterdam hebben een grote creatieve klasse en vertoonden in die jaren dan ook een sterke groei van de werkgelegenheid. Den Haag en Rotterdam hebben een creatieve klasse van gemiddelde omvang. De werkgelegenheidsgroei is hier dan ook gemiddeld. Naar verwachting zal Utrecht ook in de toekomst de creatieve klasse aan zich weten te binden. De verklaring die de Atlas daarvoor geeft ligt in het vestigingsklimaat, met een voldoende aanbod van nieuwbouw en een relatief beperkt aandeel sociale woningbouw.

Utrecht tweede op lijst aantrekkelijke woonsteden
Kijken we naar de aantrekkelijkheid om te wonen op zich, dan neemt Utrecht na Amsterdam de tweede plaats in. De Atlas voor gemeenten 2004 gaat daarbij uit van een woon-aantrekkelijkheidsindex die bestaat uit acht factoren. Utrecht scoort vooral positief op drie factoren: de aanwezigheid van wetenschappelijke onderwijsinstellingen, het culturele aanbod en de nabijheid van natuurgebieden. Relatief gunstig is verder de bereikbaarheid (zevende positie), hoewel deze minder groot is dan de andere grote steden. Voor deze bereikbaarheid is een maat geconstrueerd die uitgaat van het aantal personen dat een gemeente binnen een bepaalde tijd kan bereiken. Gunstig is tenslotte ook het aandeel vooroorlogse woningen. Bij het gunstige percentage koopwoningen neemt Utrecht een middenpositie in, maar deze positie van Utrecht is duidelijk beter dan die van de andere drie grote steden. De enige ongunstige positie (47e) is er voor Utrecht, vergelijkbaar met Rotterdam en Amsterdam, bij het aantal geweldsmisdrijven en vernielingen. De Utrecht Monitor 2004 laat echter al een daling van de criminaliteit zien.

Als bereikbaarheid in de woon-aantrekkelijkheidsindex niet wordt meegewogen, is Utrecht de meest aantrekkelijke stad van Nederland om te wonen.

Overige gegevens
Op de sociaal-economische index scoort Utrecht op de ranglijst van 50 gemeenten gunstig (negende positie) en het best van de vier grote steden. Deze index is gebaseerd op acht factoren: aantal personen in de bijstand, aantal arbeidsongeschikten, aantal huishoudens met een laag inkomen, aantal laagopgeleiden, participatie van vrouwen, werkgelegenheid en het percentage banen in de groeisectoren.

Sterke punten van Utrecht zijn: het aantal banen ten opzichte van de beroepsbevolking, het percentage groeisectoren, een diverse beroepsbevolking, zowel veel laagopgeleiden alsook wetenschappelijk opgeleiden, het aandeel studenten in de bevolking en de participatie van vrouwen. Wat meer ongunstig, maar gemiddeld, scoort Utrecht op werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, bijstandsgerechtigden en armoede. Ongunstig is in Utrecht de segregatie van allochtonen en lage inkomens (voor beide zesde plaats).

Noot voor de media:
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Hans Scholten, telefoon (030) 286 10 14 of (06) 250 327 39.

Utrecht, 26 april 2004