2004
MNP: bundeling verstedelijking goed voor
natuur en bereikbaarheid 27 april 2004
De Nota Ruimte beoogt de verstedelijking te bundelen rondom de grotere
steden. MNP-RIVM schat de kans hoog in dat zo de gewenste stedelijke
en groene woonmilieus ontstaan, terwijl tegelijkertijd de aantasting
van natuur en landschap beperkt blijft en voorzieningen bereikbaar
blijven. Dit blijkt uit de evaluatie van de Nota Ruimte, die het
Milieu- en Natuurplanbureau (MNP-RIVM) heeft verricht op verzoek van
het ministerie van VROM.
De evaluatie op milieu- en natuuraspecten laat zien dat aan de rand
van de grote steden tot 2030 voldoende ruimte is voor woningbouw. Een
groot deel van de vraag naar woningen richt zich op stedelijke
woonmilieus. Een beperkter deel van de woningvraag richt zich op
groene woonmilieus met een goede bereikbaarheid van voorzieningen.
Daarin kan goed worden voorzien door te bouwen in de vorm van groen
wonen aan de stadsrand.
In de Randstad blijkt woningbouw in het Groene Hart de meeste
aantasting van milieu, natuur, landschap en water op te leveren.
Locaties aan en op de buitenflank van de Randstadring (zoals Almere en
de Bollenstad) laten de minste aantasting zien. De Nota Ruimte kiest
echter voor verstedelijking die ook het Groene Hart niet ongemoeid
laat, zoals Rijnenburg bij Utrecht en de zone Leiden-Alphen.
Risicos decentralisatie
De uitwerking van het ruimtelijk beleid is door de voorgenomen
decentralisatie, meer dan tot dusverre, een zaak van provincies en
gemeenten geworden. De nota biedt geen garanties (bijv. via sancties)
om ervoor te zorgen dat provincies en gemeenten milieu, natuur,
landschap en water goed in hun ruimtelijk beleid laten doorwerken. Zo
veronderstelt het Rijk bijvoorbeeld dat provincies en gemeenten bij
stadsuitbreiding een leefomgeving met voldoende ruimtelijke kwaliteit
en groen tot stand zullen brengen. Maar de Nota Ruimte stelt geen
instrumenten beschikbaar om de waardestijging van de grond die
ontstaat door bebouwing in te zetten voor investeringen in groen in en
om de stad. Europese regels verplichten Nederland natuurgebieden te
beschermen. De Nota Ruimte bevat geen harde randvoorwaarden om
gemeenten ertoe te bewegen om natuur goed via bestemmings-plannen te
beschermen.
De reservering van ruimte voor water stagneert, maar de Nota Ruimte
trekt dit proces niet vlot.
Naast de decentralisatie verliest het ruimtelijke beleid van het rijk
ook aan kracht doordat belangrijke investeringsbeslissingen die het
kabinet nog moet nemen, in andere kaders dan de Nota Ruimte zullen
plaatsvinden.
Schiphol
Het voorstel om minder woningenbij Schiphol te bouwen zorgt ervoor dat
het beleid op de grond (woningbouw) beter gaat aansluiten bij dat voor
de lucht (uitbreiding vliegverkeer). Maar de Nota Ruimte laat
bestaande nieuwbouwplannen voor woningbouw hierbij ongemoeid. Daarmee
accepteert men hier een permanent hoge geluidsbelasting, die fors
uitstijgt boven wat bij weg- en spoorverkeer en industrie is
toegestaan.
De Beleidssamenvatting en het Hoofdrapport zijn beschikbaar via:
www.rivm.nl/enr
Postbus 1, 3720 BA Bilthoven, T:030-2749111, F:030-2742971
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu