Den Haag, 27 april 2004
Bijdrage van de PvdA-fractie aan de plenaire behandeling van het wetsvoorstel Walvis (Wet administratieve lastenverlichting en vereenvoudiging in sociale verzekeringswetten) te samen met de Aansluitingswet Walvis
Woordvoerder Saskia Noorman - den Uyl, tel.: 06 - 1830 58 79
MdV
Het wetsvoorstel Walvis gaat over het uniformeren van het loonbegrip, vereenvoudiging van de dagloonsystematiek, wijziging van de premieafdrachtsystematiek en uitbouw van de polisadministratie. De hoogte van de uitkeringen wordt bepaald door de dagloonsystematiek.
Doel van de wet is de transparantie en rechtmatigheid uitkering te verhogen, en de administratieve lasten voor de werkgever te verlagen, de uitvoeringskosten voor de uitvoeringorganisatie te verlagen. En handhaving te verbeteren
De aansluitingswet Walvis regelt in de belastingwet de aanpassing. Ook hier treed na de 2de nota van wijziging een verbetering op in de transparantie.
Na deze volzinnen haakt een fors deel van de toehoorders af. Het is ingewikkeld. Maar het gaat wel ergens over.
- Of mensen weten waar ze recht op hebben
- Of het sv beleid bij de minister van SZW blijft
- Of administratieve besparingen werkelijkheid worden of weer weggezogen worden door de WAO stelsel herziening
- Of het lukt om tenminste op een plek in Nederland een authentieke polisadministratie te hebben, waar actueel en accuraat precies is vastgelegd welk inkomen en welke rechten er zijn.
Huidige situatie:
De dagloonsystematiek verschilt per sociale verzekeringswet. De dagloonberekening is voor de uitkering anders dan de berekening voor de premieheffing. Het fiscale loonbegrip wijkt af van het loonbegrip voor premie en uitkering.
Voorbeeld:
- De tegemoetkoming van de werkgever voor de ziektekostenverzekering is loon voor de loonheffing maar niet voor het premieloon.
- Een incidentele bonus is zowel loon voor de loonheffing als loon voor de vaststelling van het premieloon, maar voor het uitkeringsloon telt de incidentele bonus niet mee.
Uitgangspunt oorspronkelijk wetvoorstel
Wetsvoorstel kent 4 pijlers
· Harmonisatie van het loon waarmee het uitkeringsloon wordt bepaald en het loon waarmee de premieheffing wordt betaald (uniform loonbegrip premieloon en SV-loon)
· Vereenvoudiging van de dagloonsystematiek
· Invoering premieafdracht op nominatieve aangifte achteraf (PANA)
· Totstandkoming van de polisadministratie.
Fiscaal loon als basis voor SV-loon
Na de tweede nota van wijziging (september 2003) is de koers van het wetsvoorstel gewijzigd. Ook wij hadden kritiek op de grondslag versmalling die in het eerste voorstel zat. In het eerste voorstel was het een belang van de werkgevers om zoveel mogelijk loonbestanddelen buiten de premieheffing te houden (goedkoop loon) ten nadele van de werknemers (lage uitkering). De oorspronkelijke versmalling van het loonbegrip voor SV is nu gewijzigd. Grondslag voor het SV-loon is het fiscaalloon geworden. Dit heeft geleidt tot een verbreding van de grondslag
De voor genomen premieverhoging (nodig bij versmalling kan achterweg blijven) . Sterker nog, er kan sprake zijn van een verhoging van de uitkering omdat het loon waarop het uitkeringsrecht wordt opgebouwd meer componenten bevat.
Standpunt
Wij steunen de wijziging vanuit de 2de nota van wijziging waarin de SV-grondslag als uitgangspunt het fiscaalloon krijgt.
Voordelen
Met de komst van een veel veelsoortiger cao- inkomensbeleid zal het steeds lastiger zijn om een smalle SV-grondslag te werken. Immers binnen één organisatie zullen de inkomens uit steeds meer soorten inkomenscomponenten bestaan. Daarin differentiëren voor de premiegrondslag zal de administratieve last verhogen en de doorzichtigheid beperken. Een verbreding van de SV-grondslag waarin zoveel mogelijk soorten looncomponenten zijn opgenomen maakt de administratie eenvoudiger. De gekozen ondergrens (waarboven premieplicht bestaat) van 200¤ per maand lijkt ons goed.
Nadelen
De heffingsgrondslag voor de belasting is in het 2de voorstel nog steeds niet gelijk aan dat voor de SV-premies. De aanvullende gegevens-uitvraag van de belastingdienst aan de werkgever die in het concept besluit zijn opgenomen leiden tot veel administratieve lastenverzwaring.
Vragen
Het nieuw brede loonbegrip leidt tot verschuiving van werkgeverslasten naar werknemers lasten. In welke mate? Er zijn geen cijfers gepresenteerd.(Was andersom in oorspronkelijke voorstel). Hoeveel hoger is de uitkering bij de grondslag verbreding?
a. Podiumkunstenaars
De eerste voorstellen die de podiumkunstenaars en technici in de kunsten via de WW keihard troffen. Deze voorstellen zijn inmiddels aangepast waardoor materieel een vergelijkbare situatie is ontstaan met de huidige regeling. Voor de vaststelling van het uitkeringsloon wordt de eerder verkregen uitkering in de loonhoogte mee genomen. Alleen voor de incidentele performers is er nog een probleem. Daar wordt nog opgestudeerd. De invoeringdatum is naar 2006 opgeschoven. FNV (Kiem) is blij met de uitkomst.
We hebben ons sterk gemaakt voor de podiumkunstenaars voor wie de WW=rechten dreigden gehalveerd te worden. Dat is inmiddels opgelost waardoor de WW-rechten vergelijkbaar zijn met de huidige. Voorts is de invoeringsdatum van de nieuwe regeling op 1.1.2006 bepaald. Een onderdeel de incidentele performers vraagt nog nadere uitwerking die is toegezegd. Standpunt: Wij hebben hier waardering voor de minister en AMvB o.a. over incidentele performers voorhangen.
b. Verlofsparen
In de derde nota van wijziging is de premie voor de verlofregeling uit de grondslag SV-loon gehaald. Dat leidt voor een verlaging van de (WW en WAO)uitkering voor hen die voor verlofsparen kozen. Dat onder het argument van: de levensloopregeling komt pas in 2006.
Waarom zou de verlofspaarregeling uit de grondslag gehaald moeten worden. De pensioenpremie wordt daar toch ook niet uitgehaald? Verder blijft de regering onduidelijk over de vraag of over de uitkering tijdens de verlofperiode nu wel of niet premie betaald moet worden. Wij willen niet wachten op 2006 of nooit.
Over niet meenemen van het verlofsparen in de premiegrondslag zal ik een amendement voorbereiden.
c. Uitzendbranche
De minister is tegemoetgekomen is aan de bezwaren van de uitzendbranche: ABU. Zij wilden een weekaanlevering die in hun recente nieuw ontwikkelde systeem tot enorme administratieve besparingen heeft geleid. Wij vonden dat terecht. Die mogelijkheid wordt nu ingebouwd. Voor eind april komt er een definitieve afspraak naar de Kamer. Waar is die?
d. Premiefranchise
De grens van 200¤ per maand bijzondere inkomensbestanddelen waarboven premieplicht wordt door VNO/NCW als een bezwaar gezien. Dat vraagt een complexe boekhouding van de werkgever om loonbestanddelen over het jaar uit te smeren. De minister heeft grote bezwaren tegen een jaar franchise van 2400¤ per jaar zijn.
Ik zal een amendement voorstellen om daar van een jaar of kwartaal budget te maken.
e. Inning en Heffing
Er is onduidelijkheid over welke taken nu naar de belastingdienst gaan. Het lijkt te schuiven. Dat zint me niet. In het oorspronkelijke voorstel gaat de premie-inning naar de belastingdienst. Deze vervult dan een kassiersfunctie. De polisadministratie zit bij het UWV. In de laatste stukken staat dat de inning en de heffing naar de belastingdienst gaat. Dat is niet wat de minister SZW en de staatssecretaris van financiën in het wetgevingsoverleg hebben gezegd. Wij hechten sterk aan deze functiescheiding. Het heffingbeleid zoals premiedifferentiatie, sector indeling, premiehoogte, illegale arbeid moet bij UWV- minister van SZW blijven gezien de vervlechting met het totale sociale verzekeringsbeleid en hoort niet thuis bij de kassiersfunctie. In de recent aangeleverde samenvatting van de Wfsv (Wet financiering sociale verzekeringen) waar wordt beweerd dat deze functies wel naar de belastingdienst gaan.
Wij zullen zonodig een motie indienen om de toegezegde taakverdeling te handhaven.
f. Polisadministratie
Maar als het allemaal lukt dan hebben we eindelijk één authentieke polisadministratie.
Voorwaarde is dan wel dat de belastingdienst met dezelfde scherpte informatie van de werkgever verifeerd en valideerd. Maar de belastingdienst heeft geen buiten dienst.
Vragen
Waarom niet formeel vastleggen van de rechten door een verzekerdenbeschikking die voor beroep vatbaar is, maar tegelijkertijd tot een gevalideerde en geverifieerde verzekeringsadministratie leidt.
g. Belastingdienst
Hoe zit het met
- de bouw van de kwaliteitscontrole?
- De buitendienst in vergelijking met het UWV.
- De foutmarges van de belastingdienst?
- De risicosturing
- De sanctie en de vervolging bij fraude?
- Wat gebeurt er met de SIOD,
- Gaat de illegale arbeid geheel weg bij het UWV? Hoe zit dat met de formatie?
- Wie houdt toezicht? Het IWI? Is daar formatie op nodig . Toch niet de interne accountantsdienst?
h. Werkelijke cijfers: IWI
De risico's van dit project zijn door het IWI onderzocht. Dat is zeer verhelderd. De raming van de besparing van administratieve lasten is te hoog geraamd.
De minister heeft nog steeds geen actualisatie gegeven (behalve een klein onderdeel) De melding dat het komt is wel in het actieplan administratieve besparingen op genomen. Dat kan dus niet zo.
Vragen
- Ik wil een geactualiseerde berekening van de te realiseren besparingen in de administratieve belasting. Op basis van de 2de nota van wijziging.
- Verder een geactualiseerde berekening van de investeringen en personeel inzet conform het advies van het IWI
- Een raming van de effecten van de WAO stelselherziening voor dit wetsvoorstel.
i. Stelselherziening
De ICT investering van meer dan 400 miljoen is risico vol als blijkt dat strakst bij de WAO stelselherziening door privatisering een fors deel van het gebouwde systeem niet meer nodig blijkt of anders moet. De voorgenomen stelselwijziging van de regering heeft forse gevolgen voor de Walvis operatie. Als een deel van de WAO-premie geprivatiseerd wordt is het de vraag of de premie-inning van private verzekeringsgelden door de belastingdienst kan plaats vinden. Ik meen van niet.
Het gevolg zal zijn (neem ik aan) dat een deel van de WAO-premie en de WW-premie door de belastingdienst zal worden geïnd en een deel door private verzekeraars. De polisadministratie die door het UWV moet worden beheerd zal ook gegevens van private verzekeringen moeten bevatten om het recht van de vijf durende voorliggende voorziening te administreren. Het ligt voor de hand dat er voor de werkgevers substantiële extra administratieve verzwaringen plaats vinden. Bij het wetgevingsoverleg was het WAO-standpunt van de regering nog niet bekend en ging de minister niet in op deze vragen. Er is nu geen ontsnappen meer aan.
Vragen:
- Op welke termijn zal een deel van de premie-inning weer teruggetrokken worden bij de belastingdienst?
- Op welke termijn en op welke wijze moet de nieuw op te zette polisadministratie van het UWV opnieuw worden ingericht vanwege een gedeeltelijke private uitvoering van de WAO?
- Gaat de rijksoverheid zelf ook een polis administratie erop nahouden van het private traject?
- Is er straks voor de werkgever sprake van twee WAO-premies? Een voor de eerste 5 jaar en een voor de periode daarna? Is daarvoor ook premiedifferentiatie nodig? Denkt de belastingdienst dat te gaan bepalen???? (zie Wfsv notitie???)
- Wat blijft over van administratieve besparing voor de werkgever?
- Het break-even point van de investering van 435 miljoen wordt in de tweede helft van 2009 wordt bereikt. Indien de premie-inning van de WAO vervalt vanwege privatisering wanner is dat en verschuift het break-even point?
- Is deze investering voor UWV en belastingdienst dan wel lonend?
- Wat betekent die operatie voor de formatie van het UWV en de belastingdienst?
- Zijn op zo'n korte termijn zulke majeure operaties wel door de uitvoeringsorganisaties te realiseren?
- De regering waarschuwt voor mogelijke wijzigingen nadat het ontwerp voor de polisadministratie is vastgesteld. Hoe flexibel is dat ontwerp? Voorziet dat al in nieuwe aanpassingen vanwege de voorgenomen WAO aanpassingen?
Mogelijke moties.
j. Financiering
Het effect van het dekken van het liquiditeitstekort van 1,4 miljard in 2006 uit de reserve van de fondsen is dat de staatsschuld voor dat jaar oploopt. Er is invloed op het EMU saldo voor 2006. Maar alleen voor dat jaar. De minister zegt niet te compenseren maar ik wil de verzekering hebben. Dit effect is in het meerjarenbeeld niet mee genomen.
Door de premieheffing achteraf ontstaat een eenmalig liquiditeit tekort van 1,4 miljard. In 2006 is er dan een meevaller van één maand premie vrijval. Dat is een meevaller van 60 mln voor die werkgevers die bij het GAK en Cadans zitten. Ik voel er niks voor om dat daar zomaar te laten.
Profiteert de werknemer ook van de één maand niet afgedragen werknemerspremie in 2006? Mogelijk motie voor de bestemming van eenmalig 60 mln.
k. loonbegrip bij Zfw-premie
De voorstellen van het VNO over de koppeling met de Zfw-premie, de drager van het Sofinummer etc zijn interessant. Graag een reactie van de minister wat is er voor en wat tegen?
Vragen
- Hoe denkt de regering dat de verdere harmonisatie van loonbegrippen oa. Voor het Ziekenfonds, stelselwijziging zorg moeten worden gedefinieerd? Wat voor effecten heeft dat op de bouw van de polisadministratie?
- Hoe denkt de regering over de voorstellen van het VNO? Waarom wordt de werkgeversbijdrage aan de premie ZFW uitgezonderd van het SV-loon evenals de werkgeversbijdrage aan de particuliere verzekering terwijl het wel onderdeel vormt van het belastbare loon?
l. PANA (premie-inning op nominatieve aangifte achteraf)
De premie-inning zal achteraf gaan plaats vinden. Dat is een zeer omvangrijke operatie. Daar zijn een aantal vragen bij. Zijn er nu 3 termijnperiodes? 1 week, 4 weken, een maand?
Zijn alle problemen met de PANA de termijnen nu opgelost?
m. Personeel formatie
Uiteindelijk zullen bij het UWV zo'n 3400 fte's van de 22000 verdwijnen. Een deel daarvan zo'n 800 fte's gaan naar de belastingdienst. Hoe zit het met het sociale plan? Is er overeenstemming? Hoe zit het met de huisvesting?
Er is forse onrust bij het personeel.
n. Invoering
De invoering zal gefaseerd plaatsvinden. Gestart wordt in 2005 met Walvis. Namelijk de vereenvoudiging van het loonbegrip.
De ingangsdatum van het moment van premie-inning (achteraf) (de aansluitingswet) start per 2006. Pas in 2008 zal de invoering worden afgerond. Vooral de bouw van een centrale polisadministratie bij het UWV zal verstrekkend zijn.
Vragen
- wij willen een nader uitwerken en zich op de wijze waarop de kamer geïnformeerd wordt over de invoering.
- Welke externe en onafhankelijke beoordeling wordt in gezet om deze grote operatie te toetsen en hoe wordt de kamer daarover geïnformeerd?
- Is er een second opinion op de ICT-ontwikkeling.
- Is er Europees aanbesteed zonder dat de wet een goedkeuring heeft?
Hoe flexibel is de bouw van het nieuwe systeem op nieuwe ontwikkelingen?
Is er koppeling mogelijk met andere authentieke informatiesystemen?
---
Tweede Kamer der Staten-Generaal
www.tweedekamer.nl
Aan dit bericht kunnen geen rechten worden ontleend.
Partij van de Arbeid