Persbericht Wageningen Universiteit: nr 044, 27 april 2004
Afscheid Wija van Staveren
Van diëtiste tot hoogleraar
Op 29 april neemt prof.dr. Wija van Staveren afscheid van de afdeling Humane voeding van Wageningen Universiteit. Daarmee beëindigt de hoogleraar in de Voeding van de oudere mens een opmerkelijke carrière die zij in 1972 begon als diëtiste. Bij gelegenheid van het afscheid van prof Van Staveren is er een internationaal afscheidssymposium over de rol van voeding bij het ouder worden.
Als onderzoeksdiëtiste werd Wija van Staveren in oktober 1972 aangesteld aan de toenmalige Landbouwhogeschool. Zij had toen reeds tien jaar werkervaring als diëtiste bij TNO. In 1974 behaalde zij haar Master of Science in de Voedingswetenschappen in Londen. Na die tijd doceerde zij in Wageningen en richtte zij haar onderzoek op de methodologie van het onderzoek naar de voedselconsumptie, waarop zij in 1985 bij professor Hautvast promoveerde. In 1988 volgde haar benoeming tot bijzonder hoogleraar in de voeding van de oudere mens. Deze leerstoel werd mogelijk gemaakt door de Stichting Zuivel Voeding Gezondheid (Nederlandse Zuivel Organisatie). Tijdens de zestien jaar van haar hoogleraarschap heeft professor Van Staveren vorm gegeven aan een inmiddels belangrijke onderzoekslijn: de voeding van de oudere mens in relatie tot gezondheid en functionaliteit. Zij is een voorbeeld van een volhardende wetenschapper.
Om culturele verschillen van ouderen in voeding, leefstijl en gezondheid vast te stellen werd in 1988 een Europese meerlandenstudie opgezet. Hiermee moesten factoren in voeding en leefstijl worden geïdentificeerd die een gunstig effect hebben op overleven, functionaliteit en gezondheid van ouderen. Hieruit bleek dat een gezonde voeding met kenmerken van een mediterraan voedselpatroon, lichamelijke activiteit van tenminste dertig minuten wandelen per dag, en niet roken, ook op hogere leeftijd nog steeds bijdragen aan gezond ouder worden.
Ook bleek uit studies dat bijna de helft van de ouderen een verhoogde kans had op ondervoeding en ernstige vitaminetekorten. Zo bleek er door gebrek aan zonlicht een tekort aan vitamine D en vanwege een verminderde opname een tekort aan vitamine B12.
Onderzoek van prof. Van Staveren bij onder meer behoeftige ouderen die zijn aangewezen op professionele zorg leidde onder meer tot een verbeterde energiebalans, voedselconsumptie, voedingstoestand en kwaliteit van leven van de oudere mens. Zij wist dit resultaat te bereiken door onder meer interventiestudies met verrijkte voedingsmiddelen, het verbeteren van de ambiance en het versterken van de smaak van maaltijden. De wetenschappelijke resultaten verschenen in bijna 200 publicaties. 24 assistenten-in-opleiding (aio's) promoveerden bij haar. Nog eens negen jonge onderzoekers hopen nog bij haar te promoveren. Wija van Staveren is lid van diverse (inter)nationale voedingsadviescommissies, erelid van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten en werd in 2002 benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Zwaarlijvig of ondervoed
Op 29 april vindt het symposium Add life to years: nutrition matters plaats. Daarin treden naast Wageningse collega-onderzoekers ook prominente buitenlandse wetenschappers, waaronder prof. John Morley uit de VS. Aan bod komen 's ochtends onderwerpen als zwaarlijvigheid op hogere leeftijd, vitamines en risico op dementie, de rol van calcium, vit. D en eiwitten bij het gezond houden van het bottenstelsel, dieetrichtlijnen voor ouderen, en Europese diëten en leefstijl. In de middag: Ondervoeding bij ouderen als oorzaak of gevolg van ziekten, effect van smaak en ambiance op voedselinname, en de behandeling van ondervoeding bij ouderen.
Wageningen Universiteit