Ministerie van Algemene Zaken


1red14261
2004-04-29, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur

MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE

MINISTERRAAD, OVER DE ENQUÊTE IN DE GPD-BLADEN OVER DE

MINISTER-PRESIDENT EN HET KABINETSBELEID

GROOT:
In de krant stond dat er nog maar weinig mensen zijn die u op de koffie zouden willen uitnodigen. Doet dat pijn?


BALKENENDE:
Nee. Natuurlijk heb je liever dat cijfers beter zijn, maar ik bevind me denk ik in een posities die er ook is bij tal van collega's in andere landen. Als je de analyse leest, als je iets hoort over de uitslagen van de peiling, dan blijkt bijvoorbeeld dat 74% van de Nederlanders zegt: hou maar eens op met die ombuigingen. De politieke betekenis is wel van: stop eigenlijk maar. Wat gebeurt er dan? Dan zijn we wel bezig om zaken een beetje voor ons uit te schuiven. Dat is denk ik teveel gebeurd in de politiek in het verleden. Wat dat betreft laat ik me gewoon leiden door de agenda die nodig is om Nederland vooruit te helpen.

GROOT:
Maar op de een of andere manier komt dat niet over op de Nederlanders.


BALKENENDE:
Ik heb natuurlijk eerder meegemaakt dat er heel veel werd gesproken over het imago van politici. Dat heb ik ook zelf meegemaakt toen ik politiek leider werd van het CDA. Toen gebeurden er ook allerlei dingen. Toen waren er ook evengoed negatieve kwalificaties. Toen was het weer: die man met bril, haar, pak en al die toestanden.

GROOT:
In dit geval gaat het er om dat mensen u niet vertrouwen.


BALKENENDE:
Als er iets is wat mij denk ik kenmerkt, dan is het dat ik eerlijk in de politiek wil staan. Ik wil de problemen waar Nederland voor staat, de WAO, de toekomst van de zorg, de werkloosheid ­ een punt van grote zorg voor mensen in het land ­ eerlijk benoemen. Ik wil eerlijk aangeven wat nodig is om vooruit te komen. Ik laat me niet snel van de wijs brengen.

GROOT:
Juist omdat u al die dingen wilt, lijkt het zo handig als er in het Nederlandse volk een beetje draagvlak is voor wat u wilt.


BALKENENDE:
Wat soms wel eens frustrerend is in dit werk, is dat je dag in dag uit bezig bent. Dat je veel respect hebt, laat ik beginnen met de buitenlandse collega's, voor het werk dat je doet. Dat merk je, alleen dat is niet zichtbaar. Het gaat mij om eenheid van het kabinetsbeleid. Hoe is de sfeer in het kabinet, wordt er hard gewerkt, wordt de agenda goed aangepakt. Dat zijn zaken die zich vaak aan de waarneming van mensen onttrekken. Het feit dat je bezig bent met een lange termijnagenda. Dat zijn zaken die ook soms niet altijd even grijpbaar zijn. Waar we het nu vaak over hebben is het imago van poppetjes. Dat zien we veel, er vinden allerlei peilingen plaats. Ik denk toch dat de boodschap eerst en vooral moet zijn: heb oog voor datgene wat nodig is om Nederland sterker te maken. De zaken niet voor je uit schuiven. Wat hebben we in het verleden te vaak gedaan? Moeilijke zaken in de sfeer van gezondheidszorg, WAO, prepensioen en vut, een beetje voor je uit schuiven. Wat is dan het gevolg? Misschien kun je je

dan op korte termijn populairder maken als politicus, neem niet de moeilijkste dingen. Zo zit ik niet in elkaar.

GROOT:
U krijgt wel waardering van uw collega's in het kabinet en in Europa. Voelt u zich een miskend talent onder het Nederlandse volk?


BALKENENDE:
Ik begrijp best dat veel Nederlanders zien dat er moeilijke maatregelen worden genomen. Daar wordt je niet direct populairder van. Toen ik financieel woordvoerder was van mijn partij in 1998, had je te maken met miljarden meevallers, twintig miljard gulden aan meevallers. Op het ogenblik hebben we enorme tekorten. Dat is de realiteit waarmee ik te maken heb. Ik wil niet de ogen sluiten voor het aanpassen van het beleid waar dat nodig is, zorgen dat je die lange termijnagenda voert, natuurlijk ook stilstaan bij wat mensen bezighoudt. Daar ben je druk mee bezig en dat betekent dat je ook wel eens een dikke huid moet hebben. Je moet wat kunnen verstouwen, dat is ook zo. Maar vooral is van belang dat je doorgaat. Het vertrouwen zal gewoon moeten groeien. Je zult het verhaal moeten vertellen waarom we deze maatregelen nemen. Er is soms ook wel, dat is waar, onbegrip voor wat je doet. Uit die enquête blijkt ook: dit kabinet zal de wachtlijsten niet terugbrengen en zal de veiligheid niet versterken. We hebben toevallig vandaag gesproken over het beeld van de zorg in 2003. Dan zie je gewoon dat de wachtlijsten teruggaan, dat er vooruitgang wordt geboekt.

GROOT:
Wat is er dan mis? Hoe komt het dat dit kabinet het op de een of andere manier niet kan verkopen? U zegt: we moeten moeilijke maatregelen nemen en daar wordt je niet populair mee. Lubbers moest dat ook, maar die was wel populair.


BALKENENDE:
In het begin ook niet. Toen Lubbers premier was - ik herinner me het nog heel goed, ik begon toen te werken ­zag je de jeugdwerkloosheid en er waren hele moeilijke maatregelen. Lubbers heeft in het begin heel veel over zich heen gekregen en de peilingen waren ook lang allemaal niet goed. De waardering is gegroeid in de loop van de rit. Waarom? Omdat iedereen er gaandeweg van overtuigd was dat het nodig was om zaken aan te pakken. Dat bedoel ik ook met korte termijnsuccessen en de noodzaak om die zaken aan te pakken. Het vertrouwen zal op een gegeven moment moeten gaan groeien en zal ook gaan groeien. Datgene wat je nu doet, is om Nederland sterker te maken, om Nederland vooruit te helpen en om de problemen die te lang zijn blijven liggen nu eindelijk stevig op te pakken. Dat doen we met het kabinet en daar heb ik een taak in.

GROOT:
Het klinkt een beetje als de vader die zegt: ik weet wel dat het pijn doet, maar ik weet ook wat goed voor je is. Daarom doen we het.


BALKENENDE:
Neem een aantal jaar geleden. Mijn voorganger Kok ging naar het buitenland om te vertellen hoe mooi het Nederlandse poldermodel werkte. We dachten: het gaat geweldig goed, het was allemaal de zon die scheen en de bomen groeien tot in de hemel. Dat was de realiteit van toen. Op het ogenblik denk ik dat we achteraf kunnen constateren dat we toch een beetje in slaap zijn gesust, want we hebben toch achterstand opgelopen. We beginnen eerst met het onder ogen te krijgen hoe we er voor staan, wat nodig is. Dat verhaal zul je keer op keer moeten aangeven. Aangeven dat je niet bezuinigt om te bezuinigen, maar dat het gaat om te zorgen dat je op termijn de pensioenen kunt handhaven, dat er ook in de toekomst goed onderwijs en goede zorg is, ook in de sfeer hoe mensen met elkaar omgaan, de hele waarden en normen- discussie. Op al die terreinen wil je vooruitgang boeken. Wat de taak van een politicus in deze

tijd is, is om die agenda voor de toekomst helder te maken, proberen de mensen te overtuigen. Dat is niet makkelijk. Je moet wel eens tegen de stroom in roeien, maar je moet gewoon weten wat je te doen staat. Ik heb het idee dat ik dat wel heb.

GROOT:
U denkt dat het uiteindelijk wel goed komt tussen u en de Nederlander?


BALKENENDE:
Ik geloof dat de Nederlander gewoon gebaat is bij het oplossen van het probleem, dat Nederland sterker wordt. Daarop zullen politici worden afgerekend en niet om problemen voor je uit te schuiven en niet die dingen te doen die nodig zijn.

GROOT:
In uw eentje koffie drinken lukt ook nog wel?


BALKENENDE:
Ik ga graag met mensen om. Het is fijn om met mensen te communiceren. Dat moet ook. Ik zou graag willen dat ik vaker het land in kan gaan. We hebben een gigantisch drukke internationale agenda, we hebben veel verplichtingen in de Kamer. Laten we hopen dat die tijd komt dat we ook wat meer met de mensen zelf om kunnen gaan. (Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, RD)