RAAD VOOR WERK EN INKOMEN
RWI: reïntegratiedienstverlening gebaat bij rust
RWI: Kwaliteit en innovatie reïntegratiedienstverlening gebaat bij
rust
Den Haag, 4 mei 2004
Het verbeteren van kwaliteit en innovatie gaat reïntegratiebedrijven
beter af als de reïntegratiemarkt niet na elke aanbestedingsronde door
elkaar wordt geschud. Wanneer opdrachtgevers (het UWV en gemeenten)
hun contracten verlengen met bedrijven die goed presteren en met wie
al enige jaren wordt samengewerkt (preferred suppliers) of de
contractduur verlengen, wordt voorkomen dat veel werknemers van
reïntegratiebedrijven na een aanbestedingsronde overstappen naar
bedrijven die in die ronde goed gepresteerd hebben.
Zo ontstaat een stabielere marktstructuur, waarin de risicos voor
reïntegratiebedrijven afnemen. Om die reden neemt de contractduur van
de aanbestede reïntegratievoorzieningen in het buitenland toe. In
Australië bijvoorbeeld is de contractduur geleidelijk verlengd van
twee jaar in 1998 naar vier jaar in 2003.
Dit blijkt uit een breed internationaal onderzoek van de Raad voor
Werk en Inkomen (RWI), waarin ervaringen in het buitenland met de
inkoop van reïntegratiediensten worden vergeleken met de Nederlandse
situatie.
Nu moet het UWV ieder jaar voor alle doelgroepen reïntegratietrajecten
aanbesteden. Ook veel gemeenten besteden jaarlijks aan. Door het
werken met preferred suppliers en door verlenging van de contractduur
nemen ook de administratieve lasten (transactiekosten) af van de
aanbesteding van reïntegratiediensten. Dit geldt voor zowel de
aanbestedende partij (het UWV of gemeenten) als voor de aanbieders van
reïntegratiedienstverlening (de reïntegratiebedrijven).
De RWI vindt daarom dat het UWV meer ruimte moet krijgen bij de inkoop
van reïntegratietrajecten om langere termijn-contracten mogelijk te
maken, om aan te besteden op uitnodiging en om de contracten met de
best presterende bedrijven te verlengen.
Wel bestaat het gevaar dat aanbieders gaan rekenen op contracten en
hierdoor minder prikkels hebben om efficiënt te werken. Daarom moet
volgens de RWI voldaan worden aan een aantal randvoorwaarden bij de
introductie van zo-n systeem, zoals:
het openhouden van de markt voor nieuwkomers;
prijsprikkels;
een goede en permanente monitoring van kwaliteit.
In het onderzoek hebben TNO-arbeid en SEO in opdracht van de RWI de
aanbestedingsprocedures van Australië, Denemarken, Verenigde Staten,
Groot-Brittannië en Zweden vergeleken met het Nederlandse model.
Vergeleken zijn de aanbesteding, de politieke context waaronder het
model tot stand is gekomen, de marktverhoudingen, de resultaten van de
aanbestedingsmodellen, de mate waarin vraaggerichte aanbesteding
plaatsvindt en de positie van de cliënt hierbij. Een probleem bij het
leren van lessen uit het buitenland is wel dat in alle onderzochte
landen betrekkelijk weinig bekend is over de resultaten.
Uit de vergelijking blijkt dat Nederland voorop loopt als het gaat om
ervaring met aanbesteding van reïntegratiedienstverlening; dit betreft
vooral het UWV. Alleen in Australië is er een langere ervaring met het
aanbesteden van gehele reïntegratietrajecten.
Tussen de diverse aanbestedingsmodellen bestaat een grote diversiteit.
In Australië, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk speelt
kwaliteit een bepalende rol bij de gunning van contracten, omdat de
prijzen min of meer vast liggen. In Nederland zijn de prijzen vrij.
Cliëntparticipatie is alleen in de Verenigde Staten en Nederland (bij
het UWV) een belangrijk punt in de aanbesteding. In de VS kan de
cliënt met een voucher zelf zijn eigen reïntegratietraject inkopen.
In Australië worden op beperkte schaal vraaggerichte programmas
aanbesteed, dat wil zeggen dat bij de inkoop van reïntegratietrajecten
voor uitkeringsgerechtigden rekening gehouden wordt met de behoeften
van werkgevers aan arbeidskrachten. In zijn Beleidskader Werk en
Inkomen 2004 constateert de RWI dat ook in Nederland een impuls aan
vraaggerichte reïntegratieactiviteiten nodig is. Daarom bevordert de
RWI dat in Nederland samenwerkingsverbanden tussen sectoren en
gemeenten tot stand worden gebracht, waarbij beschikbare vacatures
leidend zijn voor de inhoud van de reïntegratietrajecten. De bedoeling
is om zo te zorgen dat de trajecten vaker leiden tot werk.
De Raad voor Werk en Inkomen is het overleg- en adviesorgaan van
werkgevers, werknemers en gemeenten. De RWI adviseert de minister van
Sociale Zaken en Werkgelegenheid over arbeidsmarktbeleid. Doel van
deze adviezen is een goed functionerende arbeidsmarkt te bevorderen.
Een andere taak is het vergroten van transparantie en kwaliteit op de
reïntegratiemarkt.
Voor de redactie,