4 mei 2004
PERSBERICHT
Arges-experiment van TU/e en Philips aan boord van het ISS door André
Kuipers succesvol uitgevoerd
Op 24 en 25 april heeft André Kuipers tijdens de Delta-missie het
experiment Arges uitgevoerd. Op de ochtend van zaterdag 24 april is
het experiment, dat handelt rond een speciaal type zeer energiezuinige
lampen, de zgn. HID-lampen (High Intensity Discharge), gestart en het
heeft daarna ca. 13 uur autonoom gewerkt. Op basis van de tijdens het
verloop van het experiment ontvangen telemetrie kan worden
geconcludeerd dat dit experiment in technische zin goed is gelukt.
Vanaf de ochtend van 25 april is André voortdurend bij het experiment
gebleven en moest hij beslissingen nemen op basis van de waarnemingen
van de toestand van de lamp die zichtbaar waren op een beeldscherm.
Doordat de verschijnselen bij deze serie metingen anders waren dan
verwacht, zijn de instructies voor de astronaut tijdens de
experimenteersessie vanaf de grond veranderd. Na deze wijziging heeft
André Kuipers het verdere verloop van het experiment zonder hulp vanaf
de grond uitstekend uitgevoerd, hetgeen duurde tot de vroege avond van
25 april.
Analyse meetdata
De hardware van het experiment, die grotendeels door de TU/e is
vervaardigd, bleek de lancering in prima staat te hebben overleefd:
alles werkte naar behoren. Ook alle twintig lampen en de
lampelektronica, vervaardigd door Philips Lighting, bleken in
uitstekende conditie. De resultaten van beide meetseries zijn
inmiddels samen met de astronaut in de Soyuz-capsule op aarde geland
in de vorm van een tweetal USB-pendrives en zes videocassettes. De
data zullen in de komende maanden door de experimentatoren worden
geanalyseerd, waarna meer kwantitatieve conclusies kunnen worden
getrokken.
Helische instabiliteit
Voor de tweede meetserie (die van 25 april) was de terugkoppeling die
de experimentatoren bij ESTEC in Noordwijk kregen via video-downlink
en radiocontact al duidelijk op één bepaald punt: de zgn. Helische
instabiliteit. Deze instabiliteit is de oorzaak van het onder bepaalde
condities flikkeren van de lamp. En de Helische instabiliteit bleek
slechts deels op te treden: het lichtkanaal bleek in de ruimte wel
krom te gaan staan maar niet te gaan ronddraaien, in tegenstelling van
wat op aarde gebeurt. Dit geeft aan dat het ronddraaien vooral door de
zwaartekracht beïnvloed wordt. Dit resultaat is van groot belang voor
het beter begrijpen van deze instabiliteit, die vooral in de meest
efficiënte lampen van het HID- type lijkt op te treden.
Technische Universiteit Eindhoven