Dossier Thea Beckman (1923-2004)
Kruistocht in spijkerbroek / Thea Beckman, 1973
Lezen over Thea Beckman / Marlene Lunter, 1997
Gekaapt! / Thea Beckman, 2003
Triomf van de verschroeide aarde / Thea Beckman, 1977
Een bos vol spoken / Thea Beckman, 1988
Wij zijn wegwerpkinderen / Thea Beckman, 2001
Literatuur
* Titels van Thea Beckman
* Titels over Thea Beckman
* Vertalingen
Bij de verschijning van haar nieuwste boek Gekaapt in 2003, gaf Thea
Beckman in verschillende interviews aan dat het waarschijnlijk haar
laatste boek zou zijn. Dat voorgevoel bleek juist: op 5 mei 2004
overleed zij op 80-jarige leeftijd. De schrijfster werd vooral bekend
door haar historische jeugdromans, waarvan Kruistocht in Spijkerbroek
de bekendste is.
Thea Beckmann werd in 1923 geboren in Rotterdam als Theodora Petie.
Het gezin had het financieel niet breed, omdat haar vader tijdens de
crisisjaren zijn baan bij de Holland-Amerikalijn verloor. Na een
weinig succesvolle opleiding tot naaister, ging ze uiteindelijk naar
de MULO. Omdat er geen geld was voor een vervolgopleiding, ging ze na
haar schooltijd aan het werk op een kantoor. Na haar huwelijk met Dick
Beckmann in 1945 stopte ze met deze werkzaamheden. Wel begon ze toen
al snel, tussen het opvoeden van hun drie kinderen en het huishouden
door, stukken te schrijven voor jeugdtijdschriften als Kris Kras en
Taptoe, maar ook voor de Haagse Post. Ze debuteerde in 1958 met een
boek voor volwassenen, Anjers voor Adèle. Deze roman was geen succes
en zij legde zich daarom toe op het schrijven van kinderboeken. Als
schrijversnaam koos ze, zo vlak na de oorlog, op verzoek van haar
uitgevers voor Beckman, in plaats van Beckmann.
Pas in de jaren zeventig, toen haar kinderen al wat ouder waren, kwam
haar schrijverscarrière echt op gang. Een boek dat ze las over
kinderkruistochten, leidde ertoe dat ze zich in de middeleeuwen ging
verdiepen. Ze reisde naar relevante locaties in Duitsland, Frankrijk,
Zwitserland en Italië en las veel over het dagelijks leven in die
tijd. Het verschijnen van Kruistocht in Spijkerbroek in 1973 betekende
een doorbraak. Van dit boek verscheen in 2003 de zeventigste druk, er
werden in totaal meer dan een half miljoen exemplaren van verkocht.
Beckman was ondertussen bezig om de in haar jeugd gemiste kansen
alsnog te realiseren. Zij behaalde in 1975 haar atheneumdiploma en
ging daarna studeren. Op haar 58ste , in 1981, behaalde ze haar
doctoraal in de sociale psychologie met een scriptie over de invloed
van jeugdboeken op kinderen. Die invloed bleek overigens uit de
scriptie maar marginaal te zijn.
Na Kruistocht in Spijkerbroek volgden de boeken elkaar in hoog tempo
op. Tussen 1976 en 1978 schreef ze de succesvolle trilogie over de
honderdjarige oorlog in Frankrijk: Geef me de ruimte!, Triomf van de
verschroeide aarde en Het Rad van Fortuin. Voor die boeken deed Thea
Beckman uitgebreid archiefonderzoek. Eind jaren tachtig verliet
Beckman het verleden om aan een serie over de toekomst te werken. De
trilogie over Thule bestond uit drie delen: De kinderen van Moeder
Aarde, Het Helse paradijs en Het gulden vlies van Thule. Het boek had,
zoals veel eerdere boeken van Beckman, een uitgesproken feministisch
karakter. Zeshonderd jaar na de Derde Wereldoorlog hebben de vrouwen
de macht in Thule, omdat mannen hebben aangetoond dat zij
machtswellustelingen zijn.
Beckman heeft zich tussendoor ook nog aan een aantal andere genres
gewaagd: eigentijdse verhalen over gebroken gezinnen als Wij zijn
wegwerpkinderen en Mijn vader woont in Brazilië en voor jonge kinderen
Een bos vol spoken.
Beckman verkocht tijdens haar leven 1,75 miljoen boeken en werd in
vele talen vertaald. Ze won een groot aantal prijzen, waaronder de
Gouden Griffel in 1974 voor Kruistocht in Spijkerbroek. Toch heeft ze
de grootste prijs in kinderboekenland, de Staatsprijs voor kinder- en
jeugdliteratuur, nooit gewonnen. Dit is waarschijnlijk het gevolg van
de kritiek van literaire critici op haar 'bordkartonnen karakters' en
slechte stijl. Er was een groot verschil in waardering tussen
volwassen juryleden en de jeugd zelf. Beckman zelf vond dat ze zich
met alle erkenning van haar lezers, bijvoorbeeld in de prijzen van de
Nederlandse Kinderjury, maar niet al te veel moest aantrekken van het
gebrek aan officiële erkenning. Haar belang in het stimuleren van de
belangstelling van kinderen voor de geschiedenis werd wel bekroond met
de Huib de Ruyter-prijs 1984 van de Vereniging van docenten
geschiedenis en staatsinrichting in Nederland.
In 2003 werd de 80ste verjaardag van Beckman uitgebreid gevierd in
Utrecht. Haar uitgever Lemniscaat presenteerde toen ook haar laatste
boek Gekaapt. Ook werd aangekondigd dat haar beroemdste boek
Kruistocht in Spijkerbroek verfilmd zal gaan worden, onder de titel
Crusade in Jeans. Het scenario voor deze film is nog uitgebreid met
Thea Beckman besproken, hoewel ze het eindresultaat dus niet meer zal
zien.
Dit dossier is bijgewerkt tot 6 mei 2004
Koninklijke Bibliotheek - Nationale bibliotheek van Nederland
Koninklijke bibliotheek