Amnesty International

Persbericht Amsterdam, 6 mei 2004

Kosovo
Handel in vrouwen en meisjes is schending van mensenrechten

'Hij zei dat we zijn eigendom waren. Door ons te kopen had hij het recht ons te slaan, te verkrachten, ons uit te hongeren en ons te dwingen sex te hebben met klanten.'

'Zelfs bij koud weer moest ik dunne jurkjes dragen... - werd ik door de baas gedwongen internationale soldaten en politiemensen te dienen.' Getuigenissen van verhandelde vrouwen en meisjes.

Ondanks een aantal positieve maatregelen blijft de handel in vrouwen en meisjes een schandalige schending van de mensenrechten in Kosovo. De internationale gemeenschap is verantwoordelijk voor de groei van een sex-industrie, die is gebaseerd op het misbruik van verhandelde vrouwen, zei Amnesty International tijdens een persconferentie. De organisatie maakte de resultaten bekend van onderzoek naar de handel in vrouwen en meisjes in Kosovo.

'Vrouwen en meisjes worden als slaven verkocht. Ze worden bedreigd, geslagen, verkracht en opgesloten door hun eigenaars.Onder hun cliënten bevinden zich internationale politiemensen en vredestroepen. De meisjes en vrouwen zijn vaak te bang om te ontsnappen en de autoriteiten schieten ernstig te kort bij het verlenen van hulp,' zei Amnesty International.

Het rapport ''So does that mean I have rights? Protecting the human rights of women en girls trafficked for forced prostituions in Kosovo' toont aan dat verhandelde vrouwen en meisjes te lijden hebben onder een hele reeks mensenrechtenschendingen, zoals ontvoering, vrijheidsberoving, marteling en mishandeling, waaronder psychologische dreiging, slaan en verkrachting.

Jonge vrouwen en meisjes, die vaak kwetsbaar zijn vanwege een achtergestelde economische positie of doordat ze eerder fysiek misbruikt zijn, zijn makkelijke doelen. Zij dromen van een beter leven en de handelaars grijpen dit aan door hen 'werk' in het westen aan te bieden. In plaats van een normale baan te krijgen lopen de vrouwen en meisjes in een val, waarbij ze als slaven tot prostitutie gedwongen worden.

Volgens verschillende rapportages is het aantal gelegenheden in Kosovo waar verhandelde vrouwen en meisjes misbruikt kunnen worden gestegen van 18 in 1999 tot meer dan 200 in 2003. Tegeijkertijd blijft het aantal juridische vervolgingen voor vrouwenhandel laag.

'Als vrouwen en meisjes eenmaal aan de eerste situatie van mensenrechtenschendingen zijn ontkomen, worden ze onderworpen aan een tweede situatie van schendingen door de handelaars. Als het ze lukt te ontsnappen komen ze vaak in een derde situatie van mensenrechtenschendingen terecht, dit keer door de autoriteiten,' zei Amnesty International.

Ondanks enige positieve maatregelen door de autoriteiten om de vrouwenhandel in Kosovo te bestrijden worden verhandelde vrouwen en meisjes nog steeds als criminelen behandeld; ze worden vervolgd omdat ze illegaal in Kosovo verblijven of door de UNMIK-politie beschuldigd van prostitutie bij huiszoekingen. Na arrestatie krijgen de vrouwen en meisjes niet de basale rechten van gevangenen: Ze worden niet ingelicht over hun rechten, ze krijgen geen toegang tot een advocaat en meisjes worden vaak ondervraagd zonder dat een wettelijke voogd aanwezig is.

Amnesty International concludeert dat de VN-missie in Kosovo (UN Interim Mission in Kosovo - UNMIK), de internationale troepenmacht onder leiding van de NAVO in Kosovo (KFOR) en de voorlopige regering (Provisional Institutions of Self-Government in Kosovo - PSIG) er niet in geslaagd zijn de mensenrechten van deze vrouwen en meisjes te beschermen en te respecteren.

Het wordt geschat dat leden van de internationale gemeenschap 20 procent uitmaken van de mensen die verhandelde vrouwen en meisje gebruiken. Zij genereren een belangrijk deel van de inkomsten van deze industrie.

'Het is schandalig dat de mensen die in Kosovo aanwezig zijn om deze vrouwen en meisjes te beschermen hun positie gebruiken om hen in plaats daarvan te misbruiken en dat dit straffeloos kan gebeuren. Het heeft een vernietigend effect op het leven van deze vrouwen en meisjes,' zei Amnesty International.

Amnesty International is erg bezorgd over het feit dat 15 tot 20 procent van de vrouwen die in de bars werken meisjes jonger zijn dan 18 jaar. Amnesty denkt dat zij tot prostitutie gedwongen zijn. UNMIK heeft deze meisjes geregistreerd, maar in plaats van hen te verwijderen worden ze in de bars gelaten, waar ze het slachtoffer zijn van verdere schendingen van de mensenrechten, waaronder verkrachting en mishandeling.

Hoewel verhandelde vrouwen en meisjes hulp krijgen van lokale hulporganisaties en internationale organisaties, is Amnesty International bezorgd om het feit dat UNMIK geen administratieve richtlijn heeft uitgevaardigd om de vrouwen en meisjes compensatie en herstel te garanderen. De organisatie meldt ook dat slechts een beperkt aantal vrouwen langetermijn-bescherming genieten, zoals getuigenbescherming voor vrouwen die bereid zijn te getuigen tegen hun handelaars.

'Het handelen in vrouwen en meisjes in Kosovo en in andere post-conflictsituaties zal nooit eindigen als de handelaars vrijuit gaan en als het burger- en militair personeel ongestraft mensenrechtenschendingen mogen begaan,' zei de organisatie.

Amnesty International roept de autoriteiten van Kosovo, waaronder UNMIK en PISG, op maatregelen te treffen om de handel in vrouwen en meisjes voor gedwongen prostitutie naar, van en binnen Kosovo te stoppen. De autoriteiten moeten ook maatregelen nemen om de slachtoffers van vrouwenhandel te beschermen, en ervoor zorgen dat zij toegang krijgen tot het recht op herstel en compensatie voor de mensenrechtenschendingen die zij hebben ondergaan.

De organisatie riep ook de VN en de NAVO op om maatregelen te treffen voor de berechting van leden van militaire of burgerlijke vredestroepen die verdacht worden van criminele activiteiten, verwant aan vrouwenhandel. De handel in personen, voornamelijk die in vrouwen en meisjes, in situaties die neerkomen op slavernij, valt onder de meest ernstige misdrijven in het Statuut van Rome, dat ten grondslag ligt aan de oprichting van het Internationaal Strafhof.