12 mei 2004
Aanzienlijke stijging aantal rechtszaken in 2003
Het beroep op de rechter blijft toenemen. De rechtspraak kreeg in 2003
opnieuw te maken met een aanzienlijke stijging van het aantal zaken.
Belangrijke oorzaken zijn de economische recessie en het
veiligheidsbeleid van het kabinet.
Het zaaksaanbod steeg vorig jaar van circa 1,4 naar circa 1,6 miljoen,
een stijging van 11 procent. In 2002 nam de instroom van zaken
overigens ook al flink toe, met 9 procent. De stijging deed zich voor
in bijna alle sectoren van de rechtspraak:
kantonzaken 19%
civiele zaken 10%
strafzaken 8%
bestuurszaken 6% (m.u.v. belasting- en vreemdelingenzaken)
Een van de oorzaken voor deze toename lijkt de economische stagnatie.
Zo steeg het aantal incassozaken met 27 procent en het aantal
ontslagzaken met 15 procent. Het aantal door de rechter uitgesproken
faillissementen en surseances steeg met ruim een kwart tot bijna
10.000. De stijging is ook terug te voeren op het kabinetsbeleid. Ten
gevolge van de aanscherping van het opsporings- en vervolgingsbeleid
nam het aantal strafzaken, met name op het gebied van de openbare orde
en het verkeer, in het afgelopen jaar toe. Het restrictieve
vreemdelingenbeleid leidde tot een teruggang in het aantal nieuwe
vreemdelingenzaken met 30 procent. Tot slot was er in 2003 sprake van
een opvallend hoge instroom van strafzaken bij de gerechtshoven.
Productie
De verhoogde instroom van zaken is opgevangen met een recordproductie.
De rechtspraak handelde in 2003 14 procent meer zaken af dan in het
jaar daarvoor. Aangezien de verhoogde afhandeling gelijke voet wist te
houden met de verhoogde instroom zijn de voorraden in 2003 niet
opgelopen. De rechterlijke organisatie is er zelfs in geslaagd om het
afgelopen jaar een deel van de oude achterstanden weg te werken.
Vooral de gerechtshoven en de vreemdelingenkamers zijn in staat
geweest om zaken die langer op de plank lagen, af te doen. Door deze
gezamenlijke inspanning kon worden voorkomen dat de doorlooptijden
opliepen.
Financiën
Was de financiële positie van de rechtspraak begin vorig jaar
zorgelijk, in de loop van het jaar is de begroting in positieve zin
bijgesteld. Hierdoor kreeg de rechtspraak meer financiële armslag en
konden er meer nieuwe rechters worden aangesteld. In de laatste twee
jaar is het aantal rechters met bijna 17 procent gestegen.
Vertrouwen
Na een periode van daling in de jaren negentig is het vertrouwen van
de burger in de rechtspraak de laatste jaren weer licht gestegen. Dat
blijkt uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau in 2003. Om
transparantie in de werkwijze - en daarmee het vertrouwen in de
rechtspraak - te vergroten, wil de Raad voor de rechtspraak de
regeling voor rechter-plaatsvervangers veranderen. Uitgangspunt van
dit voorstel is dat rechters met een hoofdfunctie buiten de
rechterlijke macht slechts tijdelijk benoemd kunnen worden om sterke
vergroeiing met de rechterlijke macht te voorkomen.
Veiligheid
In januari 2003 kreeg de rechtspraak op één dag te maken met twee
ernstige geweldsincidenten. Deze zwarte woensdag bracht de
veiligheidsdiscussie binnen de rechterlijke organisatie in een
stroomversnelling. In de meeste gerechten is een verscherpte
toegangscontrole ingevoerd. Dat deze controle niet overbodig is,
blijkt uit de aanzienlijke hoeveelheden voorwerpen die als wapen
kunnen worden gebruikt en die bij controle van bezoekers worden
aangetroffen.
Bron: persbericht Raad voor de Rechtspraak
Openbaar Ministerie