IP/04/638
Brussel, 12 mei 2004
De Commissie keurt een aanpak goed voor de bevordering van kwalitatief
hoogwaardige diensten van algemeen belang
De Europese Commissie heeft vandaag een Witboek goedgekeurd waarin de
aanpak van de Europese Unie voor de bevordering van de ontwikkeling
van kwalitatief hoogwaardige diensten van algemeen belang wordt
uiteengezet. Het Witboek bevat de conclusies van de Commissie na een
breed openbaar debat op basis van het vorig jaar verschenen Groenboek
(zie IP/03/714). In dit Witboek wordt erop gewezen dat de Unie en de
lidstaten de verantwoordelijkheden op het gebied van de diensten van
algemeen belang met elkaar delen. Voorts wordt de nadruk gelegd op de
rol van de nationale, de regionale en de lokale autoriteiten bij de
omschrijving, de organisatie, de financiering en de controle van de
diensten van algemeen belang. Verder worden de belangrijkste elementen
omschreven van een EU-strategie die zowel moet garanderen dat alle
burgers en bedrijven daadwerkelijk toegang tot een ruim gamma diensten
van algemeen belang hebben, als de rechtszekerheid moet verbeteren. De
Commissie concludeert dat er op dit ogenblik onvoldoende gegevens zijn
die erop wijzen dat horizontale kaderregelgeving meerwaarde zou bieden
ten opzichte van het bestaande sectorspecifieke kader.
Het Witboek wordt voorgesteld als een vervolg op het Groenboek over
diensten van algemeen belang van 21 mei 2003^(1)
. In het Groenboek heeft de Commissie een breed openbaar debat geopend
over de rol van de EU bij het garanderen van kwalitatief hoogwaardige
diensten van algemeen belang aan de consumenten en de bedrijven. Het
Groenboek nodigde uit opmerkingen te maken over de behoefte aan en de
mogelijke meerwaarde van kaderregelgeving, over de algemene rol van de
EU bij het definiëren van de doelstellingen van
openbare-dienstverlening die bij de diensten van algemeen belang
worden nagestreefd, en over de wijze waarop deze diensten worden
georganiseerd, gefinancierd en geëvalueerd.
Het door het Groenboek geopende debat oogstte heel wat belangstelling.
De Commissie heeft bijna 300 bijdragen ontvangen van zeer
uiteenlopende categorieën respondenten(2)
. De diensten van de Commissie hebben een verslag over de publieke
raadpleging opgesteld, waarin de bijdragen worden geanalyseerd en
basismateriaal voor het Witboek wordt verstrekt(3).
In overeenstemming met het verzoek van het Europees Parlement in zijn
resolutie over het Groenboek van 14 januari 2004^(4)
trekt de Commissie in dit Witboek haar conclusies over dit onderwerp.
Zij licht haar aanpak toe en geeft richtsnoeren voor een coherent
beleid op het gebied van de diensten van algemeen belang.
Het document omschrijft beginselen die richting geven aan het beleid
van de Commissie op het gebied van de diensten van algemeen belang,
bijv.: handhaving van een degelijke kwaliteit; veiligheid en
beveiliging; het waarborgen van de rechten van consument en gebruiker;
de totstandbrenging van een regelgeving die zo dicht mogelijk bij de
burgers en de bedrijven staat; het garanderen van samenhang en
algemene toegankelijkheid; inachtneming van de diversiteit; evaluatie
van de prestaties; transparantie en rechtszekerheid.
Een van de belangrijkste vragen voor het openbaar debat ging over de
noodzaak van een kaderrichtlijn over diensten van algemeen belang. Bij
de publieke raadpleging bleven de standpunten hierover verdeeld. Een
aantal lidstaten is nog steeds sceptisch en de besprekingen in het
Europees Parlement verliepen vrij moeizaam.
Hierdoor bleef het twijfelachtig of een kaderrichtlijn op dit ogenblik
de beste oplossing is en of hiermee voldoende meerwaarde kan worden
gecreëerd. Daarom concludeert de Commissie dat het beter is nu geen
voorstel in te dienen, maar de kwestie later opnieuw te onderzoeken.
Momenteel zal zij in de regel haar sectorale aanpak voortzetten en
ontwikkelen door, waar nodig en passend, sectorspecifieke
voorschriften vast te stellen die het mogelijk maken rekening te
houden met de specifieke behoeften en situaties in elke sector.
In het licht van de resultaten van de publieke raadpleging is de
Commissie ook van mening dat het rechtskader voor de financiering van
de openbare-dienstverplichtingen verder moet worden verduidelijkt en
vereenvoudigd. Zij is van plan om daartoe uiterlijk in juli 2005 een
pakket maatregelen goed te keuren. De meeste onderdelen van dit pakket
werden reeds in de vorm van een ontwerp ingediend voor overleg.
Voorts is in het openbaar debat benadrukt dat er een duidelijk en
transparant kader moet komen voor de selectie van bedrijven die met de
uitvoering van een dienst van algemeen belang worden belast. De
Commissie is voornemens de EU-regelgeving die de transparante
toewijzing van overeenkomsten van dienstverlening moet garanderen, te
onderzoeken. Daarom is zij gestart met een raadpleging over de
aspecten die te maken hebben met overheidsopdrachten in het kader van
publiek-private samenwerking(5)
.
Daarnaast heeft het Groenboek ook veel belangstelling gewekt bij de
belanghebbenden op het gebied van de sociale diensten en de
gezondheidsdiensten, die erop wezen dat een vlotte ontwikkeling van
deze diensten slechts mogelijk is als er meer voorspelbaarheid en
duidelijkheid komt. De Commissie is van mening dat het nuttig is een
systematische aanpak te ontwikkelen om de specifieke kenmerken van de
sociale diensten en gezondheidsdiensten van algemeen belang te
identificeren en te herkennen, en om het kader te verduidelijken
waarin die diensten functioneren en kunnen worden gemoderniseerd.
Deze aanpak zal worden uiteengezet in een mededeling over de sociale
diensten van algemeen belang, waaronder de gezondheidsdiensten, die in
2005 zou moeten worden goedgekeurd.
Achtergrond
De diensten van algemeen belang in de Europese Unie vormen een
complexe realiteit die voortdurend aan het veranderen is. Hierbij gaat
het om:
* een breed scala van verschillende soorten activiteiten: van de
grote netwerkindustrieën (energie, postdiensten, vervoer en
telecommunicatie) tot gezondheid, onderwijs en sociale diensten,
* verschillende dimensies bij het verrichten van deze diensten: van
Europees of zelfs wereldwijd tot zuiver lokaal,
* diensten die op verschillende basis worden verleend: sommige zijn
marktgericht en andere weer niet-marktgericht van aard.
De organisatie van deze diensten varieert naar gelang van de culturele
tradities, de geschiedenis en de geografische omstandigheden van
iedere lidstaat en naar gelang van de kenmerken van de betrokken
activiteit, met name de technologische ontwikkeling.
De volledige tekst van het Witboek kan worden geraadpleegd op:
http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/services_general_interes
t/
(1)
COM(2003) 270 van 21.5.2003.
(2)
De volledige tekst van de bijdragen staat op de webstek van de
Commissie op het volgende adres: HYPERLINK
"http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/services_general_intere
st/comments/public_en.htm"
http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/services_general_interes
t/comments/public_en.htm
(3)
Verslag van de publieke raadpleging over het groenboek over diensten
van algemeen belang - Werkdocument van de diensten van de Commissie,
SEC(2004) 326, van 15.3.2004, te raadplegen op: HYPERLINK
"http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/services_general_intere
st"
http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/services_general_interes
t
(4)
Resolutie van het Europees Parlement over het Groenboek over diensten
van algemeen belang, 14.1.2004 (T5-0018/2004).
(5)
COM(2004) 327 van 30.4.2004.
European Commission