Van Gogh Museum
Amsterdam, 13 mei 2004
Manets zeegezichten aanleiding voor presentatie Van Gogh en de zee
Gelijktijdig met de grote zomertentoonstelling gewijd aan de zeegezichten van Edouard Manet (18 juni t/m 26 september 2004) organiseert het Van Gogh Museum een kleine expositie rond het thema Van Gogh en de zee. De presentatie toont een selectie werken die in het Engelse Ramsgate, Scheveningen, het Zuid-Franse Les Saintes-Maries-de-la-Mer en in Saint-Rémy zijn ontstaan. Hieruit blijkt dat de zee een terugkerend thema is in het oeuvre van Van Gogh. De werken zijn afkomstig uit de eigen collectie, aangevuld met enkele bruiklenen.
Uit Van Goghs Haagse periode (1881-83) zijn tekeningen en briefschetsen te zien van het strand en het dorp Scheveningen, alsmede portretten van vissers. Zijn aandacht ging niet zozeer uit naar het verbeelden van het wereldse vertier van de nog jonge badplaats, maar meer naar het leven en werk van het vissersvolk. Deze voorliefde sloot aan bij de traditie van de Hollandse meesters van de Haagse School, onder wie Hendrik Willem Mesdag en Jozef Israëls.
Het middelpunt van de presentatie vormen drie schilderijen - waaronder een bruikleen uit het Kröller-Müller Museum - die Van Gogh in Les Saintes-Maries-de-la-Mer maakte. Hij koesterde al lang de wens om de Middellandse Zee te zien en in juni 1888, enkele maanden na zijn aankomst in Arles, ondernam de kunstenaar een excursie naar dit pittoreske vissersdorp. Het korte verblijf aan zee vormde een nieuwe creatieve impuls; Van Gogh was onder de indruk van de heldere zuidelijke kleuren en werd gesterkt in zijn overtuiging dat hij 'het licht' moest schilderen. 'Nu ik de zee hier heb gezien, besef ik ten volle hoe belangrijk het is in het Zuiden te blijven Ik ben er dan ook van overtuigd dat mijn persoonlijkheid zich zal ontwikkelen als ik hier langere tijd blijf.', zo schreef hij circa 5 juni 1888 in een brief aan zijn broer Theo .
Ook het schilderij La Berceuse hoort bij de zeethematiek van Van Gogh. Over dit portret van Madame Roulin met een wiegentouw in haar handen schreef hij dat het goed zou kunnen hangen in een vissersboot, waar het de gevoelens van eenzaamheid van de opvarenden kon verlichten. De kunstenaar verbeeldde zich dat zijn schilderij bij zeelieden 'het oude gevoel gewiegd te worden' zou kunnen oproepen.
De presentatie wordt aangevuld met Japanse prenten, evenals Engelse en Franse tijdschriftillustraties met de zee en het visserleven als onderwerp. De prenten en illustraties zijn afkomstig uit Van Goghs persoonlijke verzameling en vormden een belangrijke inspiratiebron voor zijn oeuvre.
Voor meer informatie en beeldmateriaal kunt u contact opnemen met de afdeling Voorlichting van het Van Gogh Museum: +31 (0)20 570 52 92 of e-mailen naar pressoffice@vangoghmuseum.nl.