Aan de Voorzittervan de TweedeKamerderStaten-Generaal
Binnenhof4
Den Haag
- Directie Azië en Oceanië
Afdeling Zuidoost-Azië en Oceanië
Bezuidenhoutseweg 67
Postbus 20061
2500 EB Den Haag
Datum
- 17 mei 2004
Behandeld
- H.J. Kouwen
Kenmerk
- DAO-369/04
Telefoon
- 070-348 6394
Blad
- 1/7
Fax
- 070-348 5323
Bijlage(n)
- - - Jetty.kouwen@minbuza.nl
Betreft
- Beantwoording vragen van de leden Van Velzen, Van Bommel en Koenders over de onrust op de Molukken
Graag - bied iku hierbij- de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door - de leden Van Velzen, Van Bommel - en Koenders over - de onrust op de Molukken. De vragen van de leden Van Velzen en Van Bommel werden ingezonden op 28 april 2004 met kenmerk 2030413730. De aanvullende vragen van het lid Koenders werden eveneens ingezonden op 28 april 2004, met kenmerk 2030413760.
- De Minister van Buitenlandse Zaken,
Dr. B.R. Bot
Antwoord van de heer Bot, Minister van Buitenlandse Zaken, op vragen van de leden Van Velzen en Van Bommel over de onrust op de Molukken
Vraag 1
Wat is naar uw mening de aanleiding geweest voor de onlusten in Ambon-stad op 25 april 2004? -
Antwoord
De VN-vertegenwoordiging in Ambon-stad heeft aangegeven dat op 25 april jl. bij de herdenking van het uitroepen van de 'Republiek der Zuid-Molukken' RMS-vlaggen zijn gehesen, die de politie heeft verwijderd. De politie heeft vervolgens Moses Tuanakotta, de secretaris-generaal van het Front voor de Soevereiniteit van de Molukken FKM in hechtenis genomen. Getracht is de gearresteerde Tuanakotta te voet naar het politiebureau te brengen. Daarbij is de politie gevolgd door protesterende
FKM/RMS-aanhangers. De snel aanzwellende protestmars heeft zodanige irritatie gewekt dat het op de grens van een christelijke en een islamitische wijk tot een treffen is gekomen. De politie is niet in staat gebleken de situatie snel onder controle te brengen. Tot dusver zijn bij het geweld 40 doden en 214 gewonden gevallen en zijn bijna 10.000 mensen ontheemd geraakt. Betrouwbare informatie over de achterliggende oorzaken van het geweld is niet voorhanden.
Vraag 2
Waren de plaatselijke autoriteiten voldoende voorbereid op provocatieve acties van één van de partijen teneinde te voorkomen dat kleine incidenten zouden uitgroeien tot grote onlusten?
Antwoord
De lokale autoriteiten hadden tevoren gewaarschuwd voor arrestaties bij het hijsen van RMS-vlaggen. Kort vóór 25 april waren 560 man extra politie en 430 man extra militairen naar Ambon-stad gezonden. De politie is echter niet bij machte gebleken de rust snel te herstellen. Of de politie adequaat was voorbereid valt niet goed te beoordelen.
Vraag 3
Is de versie van een FKM-woordvoerder juist dat Indonesische militairen in burgerkleding zouden hebben geschoten op de mensen die een RMS-vlag hebben gehesen, waarop de onlusten uitbarstten? -
Antwoord
De juistheid van deze bewering kan niet worden geverifieerd.
Vraag 4
Is er inmiddels een bataljon van het Indonesische leger ter versterking aangekomen in Ambon-stad en worden er nog verdere versterkingen verwacht? 2
Antwoord
Op 27 april zijn een extra politie-eenheid van 200 man en 450 militairen op Ambon gearriveerd. Over eventuele verdere versterkingen zijn geen mededelingen gedaan.
Vraag 5
Wat betekenen deze onlusten voor het vredesproces dat op basis van het Akkoord van Malino op gang was gekomen?
Antwoord
Ik ben zeer bezorgd over de mogelijke consequenties van deze geweldsopleving voor het Malino II vredesakkoord, waarvan de uitvoering tot voor kort goed op koers leek te liggen. Nederland heeft zich sinds 1999 voortdurend ingezet voor een terugkeer naar rust en orde op de Molukken. Via de geëigende internationale kanalen zal de Nederlandse regering op deze ingeslagen weg doorgaan en zal de Indonesische regering waar nodig blijven aansporen om haar verantwoordelijkheid te nemen bij het herstel
van orde en veiligheid. De autoriteiten in Jakarta en de regionale en lokale overheden hebben de bevolking opgeroepen rustig te blijven en de vrede te bewaren. Op basis van de jongste berichten lijkt voorzichtig te kunnen worden geconcludeerd dat de situatie in Ambon-stad bezig is zich te stabiliseren.
Antwoord van de heer Bot, Minister van Buitenlandse Zaken, op vragen van het lid Koenders over de onrust op de Molukken, ter aanvulling op eerdere vragen terzake van de leden Van Velzen en Van Bommel
Vraag 1
Wat is uw analyse van de opgelaaide spanningen op de Molukken? Acht u de onrust van tijdelijke aard of vreest u hernieuwd langdurig geweld? -
Antwoord
Zie ook mijn antwoord op vraag 1 van de leden Van Velzen en Van Bommel. Er zijn vele speculaties over de diepere oorzaken van de recente geweldsuitbarsting. Sommige waarnemers zijn van oordeel dat de politie onvoldoende was voorbereid, andere menen dat sprake is geweest van partijdigheid van de politie en provocatie door veiligheidstroepen. Weer anderen gaan er van uit dat Laskar Jihad of FKM/RMS een opruiende rol hebben gespeeld. De juistheid van deze beweringen valt op grond van de nu
beschikbare informatie niet na te gaan. Het geweld heeft zich niet verspreid naar andere delen van de Molukken en in Ambon-stad lijkt de situatie langzaam te kalmeren. Volgens VN- bronnen is enige hoop gerechtvaardigd dat het bij een tijdelijke uitbarsting zal blijven, al valt zekerheid daarover niet te geven. Vooralsnog zorgt de aanwezigheid van sluipschutters voor handhaving van de spanning in Ambon-stad.
Vraag 2
Hoe beoordeelt u de rol van de FKM, de reactie van moslimjongeren en de reactie van de autoriteiten op de gebeurtenissen?
Antwoord
Zie eveneens mijn antwoord op vraag 1 van de leden Van Velzen en Van Bommel. Het recente geweld illustreert hoe fragiel de rust op de Molukken is. Alle voortgang in het vredesproces ten spijt blijken spanningen tussen moslims en christenen nog steeds snel te kunnen escaleren. Ondanks de beschikbaar gestelde extra manschappen is de politie niet in staat gebleken om de onlusten snel de kop in te drukken.
Inmiddels heeft het hoofd van de nationale politie van Indonesië Bachtiar twee bezoeken gebracht aan Ambon-stad, waarvan één met coördinerend minister van Veiligheidszaken Hari Sabarno. Bij die gelegenheid heeft Bachtiar aangegeven adequate maatregelen te zullen nemen om het conflict te beëindigen en RMS-activisten aan te pakken. Ook heeft Bachtiar het hoofd van de regionale politie Sutrisno uit zijn functie ontheven. Mede dankzij gewapende patrouilles is het openbare leven in Ambon-stad de
afgelopen dagen weer op gang gekomen.
Vraag 3
Acht u de toegang tot humanitaire hulp, naar aanleiding van de onrust en de vele gewonden, voor alle groepen op de Molukken voldoende en op tijd?
Antwoord
In Ambon-stad zijn nog steeds vijf VN-stafmedewerkers actief. Ook zijn hulpverleners aanwezig van Artsen zonder Grenzen (MSF). In samenwerking met lokale NGOs en het Indonesische Rode Kruis biedt de plaatselijke overheid de slachtoffers inmiddels hulp. Zodra VN en MSF de hulpbehoefte naar aanleiding van het nieuwe geweld in kaart hebben gebracht moet worden bezien of de veiligheidssituatie hervatting van de internationale hulpverlening toelaat. Als de nu waarneembare stabilisering doorzet is
het perspectief voor hervatting goed.
Vraag 4
Ziet u aanleiding om, in EU-verband, de inzet en ondersteuning van het Malino-proces te intensiveren en bent u bereid in samenwerking met uw EU-collega's te overwegen een EU-waarnemingsmissie naar de Molukken te zenden?
Antwoord
Zie ook mijn antwoord op vraag 5 van de leden Van Velzen en Van Bommel. Daarin heb ik de inzet van Nederland sinds 1999 voor een terugkeer naar rust en orde op de Molukken toegelicht. In dat licht zal duidelijk zijn dat de verdere uitvoering van het Malino II vredesproces mij zeer ter harte gaat. Welke internationale stappen wenselijk zijn hangt echter af van de vraag in hoeverre het nieuwe geweld zal aanhouden en zich verspreiden. Het is momenteel te vroeg om de situatie werkelijk te duiden.
In eerste instantie zal in Jakarta in het kader van de dialoog van de EU-troika met de Indonesische autoriteiten zorg over de gewelddadige ontwikkelingen in de Molukken worden overgebracht. Zoals u weet bekleedt Nederland in de Indonesische hoofdstad namens Ierland het EU-voorzitterschap.
- De Volkskrant, 26 april jl., "Geweld christenen-moslims verscheurt Ambon opnieuw".
- Radio 1 Journaal, maandag 26 april jl., omstreeks 12.15 uur.
- De Volkskrant, 26 april jl., "Geweld christenen-moslims verscheurt Ambon opnieuw",
en NRC Handelsblad, 26 april jl., "Doden na oplaaien geloofsgeweld op Ambon".
===
Ministerie van Buitenlandse Zaken