SOTHEBY'S
Press Release
De Unicorno Collectie:
Oude Meester Tekeningen verzameld gedurende 55 jaar
Veiling: 19 mei 2004, Sotheby's Amsterdam
Het is altijd een bijzondere gebeurtenis voor de internationale kunstwereld
wanneer een belangrijke particuliere verzameling ter veiling komt. De
veiling van de Unicorno Collectie op woensdag 19 mei 2004 bij Sotheby's, is
zo'n unieke gelegenheid. De collectie werd in een periode van ruim vijftig
jaar bijeengebracht door het Nederlandse echtpaar Saam Nijstad en Lily
Nijstad-Einhorn en omvat circa vijfhonderd bladen, alle gekozen met een
zuiver oog voor kwaliteit.
Bij de tentoonstellingen van tekeningen uit de collectie Nijstad werd bij de
herkomst steevast vermeld 'Unicorno Collectie', een naam die afgeleid is van
de meisjesnaam van mevrouw Nijstad (Einhorn). De gehele collectie zal nu
onder deze naam worden aangeboden in de grootste particuliere collectie
tekeningen ooit bij Sotheby's geveild en tevens een van de belangrijkste
veilingen die sinds decennia in Amsterdam is gehouden. Bijna alle tekeningen
maken al vele jaren deel uit van de Unicorno Collectie en komen nu "fris" op
de markt.
Gedurende het grootste deel van de vijfenvijftig jaar dat zij actief waren
in de kunstwereld, hebben Saam and Lily Nijstad steeds met nadruk geweigerd
'verzamelaars' genoemd te worden; zij waren kunsthandelaren, gespecialiseerd
in belangrijke 17de eeuwse Hollandse schilderijen, die bij gelegenheid wel
eens een paar tekeningen voor zichzelf kochten.
Na tentoonstellingen van hun tekeningen in Het Rembrandthuis in Amsterdam
(1994), Dordrechts Museum (1994-95) en Gemeentemuseum in Den Haag (2001),
werd het duidelijk hoe onvolledig en bescheiden deze omschrijving was.
Hoewel de Nijstads nooit beoogden een afgeronde collectie van een bepaalde
categorie tekeningen samen te stellen en zij zelden zichtbaar wedijverden
met andere verzamelaars in de internationale veilingzalen, maakten deze
museumtentoonstellingen duidelijk zichtbaar dat hun bijna terloopse aankopen
één van de mooiste en omvangrijkste particuliere Nederlandse
tekeningencollecties van de 20ste eeuw hebben opgeleverd. In het najaar van
1949 verwierf het echtpaar de eerste tekeningen. In een periode van meer dan
een halve eeuw is de collectie uitgegroeid tot niet alleen één van de meest
indrukwekkende verzamelingen van Tekeningen van Oude Meesters in Nederland,
maar ook internationaal één van de belangrijkste op dit gebied.
De Unicorno Collectie wordt in hoge mate gekenmerkt door een zuiver gevoel
voor kwaliteit. Het is een verrassende collectie, bijeengebracht met zorg en
kennis van zaken en waaruit een persoonlijke smaak spreekt. Bij iedere
aankoop gold als belangrijk criterium dat de tekening in (bijna-)perfecte
staat was, zonder weer- of ouderdomsvlekjes. De tekeningen zijn gedurende
vele jaren zorgvuldig opgeborgen in zuurvrije dozen en mappen. Ook voor
ingelijste tekeningen werd een museale opstelling gekozen: de tekeningen
hingen in het schemerduister achter een scherm en werden alleen tevoorschijn
gehaald wanneer ze bekeken moesten worden.
De collectie is buitengewoon veelzijdig, zowel wat land van herkomst als
datering betreft en bestrijkt vijf eeuwen. Een duidelijk accent ligt echter
op de Vlaamse en Nederlandse School van de 16de tot en met de 18de eeuw,
maar er zijn ook Franse, Italiaanse, Engelse en Duitse tekeningen. De
collectie is zeer sterk in het gewoonlijk ondergewaardeerde gebied van 18de
eeuwse Nederlandse aquarellen. De kleurrijke tekeningen van bloemen, vogels,
insecten en andere dieren werden met grote verfijning weergegeven door
kunstenaars als Pieter Holsteyn de jongere, Johannes Bronckhorst, Herman en
Anthony Henstenburgh, Aert Schouman en Alida Withoos.
De Unicorno Collectie omvat vele hoogtepunten, zoals een intrigerend en
kleurrijk Vanitas stilleven door Herman Henstenburgh (1667-1726), geschat op
EUR60.000-80.000
Interessant is een uitgebreide selectie tekeningen van de hand van Aert
Schouman: niet alleen zijn befaamde tekeningen van vogels, maar ook
belangrijke en uiterst zeldzame voorbeelden van zijn werk in andere genres,
zoals een groot portret van de collectioneur Jan Snellen met zijn moeder,
Margaretha van 't Wedde en zijn eerste vrouw, Krijna Vroombrouck
(EUR25.000-35.000), een indrukwekkend ontwerp voor een décor, twee prachtige
landschappen, en aquarellen van bloemen en dieren waaronder de Bergamotplant
uit 1753 (EUR25.000-35.000),
Van Johannes Bronckhorst (1648-1727) worden enkele mooie aquarellen en
gouaches aangeboden, waaronder een Bloemenkrans (EUR12.000-18.000) en een
Flamingo en exotisch pluimvee in een landschap (EUR12.000-18.000).
De tekeningen zijn op verschillende manieren verworven. Het grootste deel is
afkomstig van particulieren of werd gekocht via de (internationale)
kunsthandel en veilingen. Een beslissend moment in de vorming van de
collectie vond plaats toen de Nijstads niet minder dan 17 prachtige
tekeningen (waaronder de tekeningen van Bloemaert en Bronckhorst, en de
Henstenburgh) kochten tijdens de Van Pallandt veiling in 1972. Andere vroege
tekeningen uit de Unicorno Collectie, door onder meer Jan Swart van
Groningen en Esaias van de Velde, Philips Koninck en Gillis Neyts, werden
verworven uit de nalatenschap van Bernard Houthakker bij Sotheby Mak van
Waay in 1975.
Kijkdagen: 14 t/m 18 mei 2004, dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur, Sotheby's
Amsterdam
Veiling: woensdag 19 mei om 14.00 uur
Beeldmateriaal is beschikbaar per email
Diana Ridderikhoff
Press Office & Marketing
Sotheby's Amsterdam
De Boelelaan 30, 1083 HJ Amsterdam
T +31 20-550 2205 F +31 20-550 2310
E: diana.ridderikhoff@sothebys.com