Aan de Voorzittervan de TweedeKamerderStaten-Generaal
Binnenhof4
Den Haag
- Directie Sub-Sahara Afrika
Afdeling Zuidelijk Afrika
Bezuidenhoutseweg 67
Postbus 20061
2500 EB Den Haag
Datum
- 24 mei 2004
Behandeld
- Sara M. Cohen
Kenmerk
- DAF-391/04
Telefoon
- +31 (0)70 348 5917
Blad
- 1/5
Fax
- +31 (0)70 348 6607
Bijlage(n)
- 1
- sara.cohen@minbuza.nl
Betreft
- Beantwoording vragen van het lid Szabó over corruptie met ontwikkelingsgelden in Mozambique
-
Graag bied ik u hierbij de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door het lid Szabó over corruptie met ontwikkelingsgelden in Mozambique. Deze vragen werden ingezonden op 12 mei 2004 met kenmerk 2030414210.
De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking,
A.M.A. van Ardenne-van der Hoeven
Antwoord van mevrouw van Ardenne-van der Hoeven, minister voor Ontwikkelingssamenwerking, op vragen van het lid Szabó (VVD) over Mozambique
Vraag 1-
Bent u op de hoogte van het feit dat regeringsinstanties in Mozambique alsmede non-gouvernementele organisaties en oppositiepartijen in dit land, tijdens een fact finding werkbezoek van 1 tot 8 mei 2004, hebben gemeld dat corruptie één van de grootste problemen is waar Mozambique mee kampt? Wat is uw standpunt in dezen?-
Antwoord-
Ja. Het probleem corruptie, alsmede de bestrijding daarvan, staat al jaren op de politieke agenda in Mozambique. De Mozambikaanse overheid voert in nauwe samenwerking met de internationale donoren, waaronder Nederland, een actief beleid om corruptie aan te pakken. Corruptie moet worden bestreden omdat het een barrière vormt voor het oplossen van het daadwerkelijke grootste probleem in Mozambique, de armoede.
Vraag 2-
Bent u op de hoogte van het feit dat bureaucratie en een falend justitieel apparaat in Mozambique in hoge mate bijdragen aan de corruptie?-
Antwoord-
Ja. De Mozambikaanse overheid en de donoren onderkennen reeds jaren dat de mate van bureaucratie en de zwakte van de justitiële sector corruptie vergemakkelijken. Zoals veel ontwikkelingslanden heeft Mozambique een overvloed aan, vaak achterhaalde, regelgeving. Uit onderzoek van onder meer de Wereldbank blijkt steeds weer dat overregulering een voedingsbodem vormt voor en daarmee een directe relatie heeft met corruptie. Zoals de leden van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken die
Mozambique van 2 tot en met 8 mei hebben bezocht tijdens hun gesprek met de Mozambikaanse Premier, Luisa Diogo, hebben kunnen vernemen, ziet Mozambique de vermindering van de bureaucratie en de versterking van het justitieel apparaat als kernthema's van de politieke agenda. Tijdens het begin april 2004 gehouden jaarlijks overleg tussen vijftien donoren en de overheid zijn daar duidelijke afspraken over gemaakt. De overheid heeft samen met de donoren op zich genomen de capaciteit in het
juridisch apparaat te versterken en de regelgeving voor de private sector te vereenvoudigen. Ook is de controle en het toezicht op de financiële sector de afgelopen jaren sterk verbeterd, mede in antwoord op corrupte praktijken rond de privatisering van enkele banken.-
Vraag 3-
Deelt u de mening dat dit niet zonder gevolgen kan blijven voor de Nederlandse ontwikkelingshulp aan Mozambique?-
Antwoord-
Corruptie kan en mag niet zonder gevolgen blijven voor de Nederlandse inzet in Mozambique. De wijze waarop Nederland in het kader van ontwikkelingssamenwerking hulp verstrekt aan Mozambique houdt derhalve enerzijds rekening met de problemen en risico's van corruptie en tracht anderzijds een bijdrage te leveren om dit probleem te verminderen. Tijdens het bezoek van de leden van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken aan Mozambique hebben de leden kennis kunnen nemen van een groot aantal
controlemechanismen die moeten zorgen dat de hulp terechtkomt op de juiste plek en effectief bijdraagt aan armoedevermindering.
Bij de programma's, organisaties en projecten die niet via algemene budgetsteun worden ondersteund, worden wereldwijd gehanteerde controlerichtlijnen gebruikt. Vooraf wordt van elke ontvangende organisatie of instelling een risicoprofiel opgesteld dat onder andere inzicht geeft in de doelmatigheid en rechtmatigheid van de aanwending van middelen. Daarop worden de controle-eisen afgestemd. Daar waar Nederland samenwerkt met andere donoren (zoals bijvoorbeeld bij de medicijnenvoorziening in
Mozambique) worden gezamenlijke afspraken gemaakt over onder andere accountantscontroles.
Met betrekking tot de begrotingssteun die aan Mozambique wordt verstrekt, bestaat een samenwerkingsverband van 15 verschillende donoren. Die werken met elkaar en met de Mozambikaanse regering samen bij de controle over die fondsen. In de praktijk betekent dit dat elk kwartaal een rapport hierover verschijnt. Daarnaast worden elk jaar de uitgaven nagetrokken door de interne inspectie van het Mozambikaanse ministerie van Financiën en onderzoekt de nationale Mozambikaanse Rekenkamer eveneens
jaarlijks de overheidsuitgaven op rechtmatigheid. Bovendien verschijnt vanaf dit jaar jaarlijks een rapport over zogenaamde fiduciaire risico's en de aanpak daarvan. Een bekende bron van mogelijke corruptie bij de overheidsuitgaven is, zoals bekend, de openbare aanbesteding. Dat is ook in Mozambique het geval. De regelgeving terzake is onlangs aangepast, mede onder druk van de donoren inclusief de Wereldbank, en nieuwe wetgeving op dat punt staat voor dit jaar op het programma.
Naast bovengenoemde controlemechanismen om corruptie met betrekking tot de inzet van Nederlandse fondsen te voorkomen, is Nederland eveneens actief betrokken bij diverse andere vormen van corruptiebestrijding. Zo geeft Nederland steun aan de Mozambikaanse anticorruptie-eenheid van de Procureur-Generaal in Mozambique ten behoeve van het uitwerken van een plan van aanpak gericht op betere samenwerking binnen de justitiesector. Daarnaast heeft Nederland steun verleend aan Ética Mocambique, een
non- gouvernementele organisatie die verbonden is aan Transparancy International, voor het in kaart brengen van de wijze waarop zowel kleinschalige als grootschalige corruptie de burger in Mozambique raken. Ook wordt ondersteuning geboden aan de hervorming van de politie en aan de belangrijkste mensenrechtenorganisatie, die zich onder meer bezig houdt met het aan de kaak stellen van corrupte praktijken.
Vraag 4-
Bent u bereid een onderzoek in te stellen naar de bestedingen van ontwikkelingssamenwerkingsgelden in Mozambique? Zo ja, wilt u in dit onderzoek specifiek aangeven welk deel van de Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingsgelden aan de strijkstok blijft hangen en tot welke beleidsreactie dit leidt?
Vraag 5-
Bent u bereid de Kamer hierover op korte termijn te informeren?
Antwoord-
Extra onderzoek naar de besteding van ontwikkelingssamenwerkingsgelden in Mozambique, boven de reeds bestaande controle en verantwoording, acht ik in het licht van de antwoorden op bovenstaande vragen niet nodig.
===
Ministerie van Buitenlandse Zaken