Gemeente Veenendaal
PERSBERICHT 49: KADERNOTA 2005 (24-05-2004)
Kadernota 2005: opnieuw tegenvaller in rijksbijdragen
VOORSTELLEN VOOR OMBUIGING VAN 6 MILJOEN EURO
De gemeente Veenendaal krijgt in 2005 te maken met een nieuw tekort
van 3 miljoen euro op de gemeentelijke begroting, die een totaalomvang
heeft van 107 miljoen euro. Daarnaast heeft de raad vorig jaar al
afgesproken dat er m.i.v. 2005 jaarlijks circa 3 miljoen euro
bezuinigd moet worden.
In de kadernota voor 2005-2008 presenteren B & W nu voorstellen voor
ombuiging van in totaal 6 miljoen euro. Die voorstellen omvatten
diverse beleidsmaatregelen, de omvang van de gemeentelijke
organisatie, de eerder aangekondigde korting op gesubsidieerde
instellingen, kostenverhoging voor het gebruik van voorzieningen
(profijtbeginsel). Daarnaast willen B & W de inkomsten verhogen, onder
meer door het invoeren van rioolbelasting. Het totaalpakket aan
maatregelen moet ertoe leiden dat de begroting de komende vier jaar op
orde blijft.
Tegenvallers
De belangrijkste oorzaak van de tekorten betreft de lagere inkomsten
van het rijk. Als gevolg van de bezuinigingen door de Rijksoverheid
wordt de algemene uitkering uit het gemeentefonds 1,4 miljoen lager
dan geraamd. Bovendien heeft het Rijk de vergoeding aan de gemeenten
voor de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand verlaagd ( 1,1
miljoen). Naast de tegenvallende rijksbijdragen hebben
B & W extra geld nodig voor het oplossen van een aantal knelpunten in
het gemeentelijk beleid op diverse beleidsterreinen. Met name gaat het
hierbij om de nieuwbouw van schoollokalen.
Begrotingsanalyse
Als gevolg van deze ontwikkelingen is het financiële perspectief voor
de komende jaren ingrijpend gewijzigd. Gelet op de omvang van de
tekorten zijn nieuwe maatregelen nodig om de financiële huishouding
weer op orde te krijgen. In dat kader is gebruik gemaakt van de
begrotingsscan van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Met behulp
van deze scan wordt inzicht verkregen in de inkomsten- en uitgaven van
Veenendaal ten opzichte van vergelijkbare gemeenten. De gemeente is
vergeleken met gemeenten die een sterke centrumfunctie en een
redelijke sociale structuur hebben.
Een opvallend gegeven uit de scan zijn de lagere gemeentelijke
inkomsten ten opzichte van de soortgenoten. De lagere inkomsten van
Veenendaal hebben zowel betrekking op de algemene uitkering uit het
gemeentefonds als op de Onroerend zaakbelastingen (OZB). Veenendaal
heft gemiddeld 25 % minder aan OZB, hetgeen neerkomt op ca. 2,2
miljoen per jaar. Bij minder inkomsten is er minder te besteden.
Desondanks blijkt Veenendaal op enkele terreinen juist meer uit te
geven dan anderen, vooral op het gebied van bestuursorganen,
veiligheid, collectief vraagafhankelijk vervoer, en
inkomensondersteunende maatregelen in de sfeer van bijzondere
bijstandverlening en minimabeleid. Juist ook op die terreinen wil het
college daarom de bezuiniging invullen.
Bedrijfsvoering gemeentelijke organisatie
Het college heeft voorts nadrukkelijk gekeken naar de eigen
gemeentelijke organisatie.
Het college stelt voor om 550.000 te bezuinigen door het nemen van
maatregelen bij het vervullen van vacatures in de ambtelijke
organisatie. Dit kan consequenties hebben voor de dienstverlening aan
de burger. Daarnaast zal er minder geld worden uitgegeven aan algemene
personeelsfaciliteiten. In totaal wordt in 2005 circa 800.000
bezuinigd op de ambtelijke organisatie. In 2008 loopt dit bedrag op
tot 1,8 miljoen. Hoe de maatregelen precies worden ingevuld, moet in
de komende maanden worden uitgewerkt. Duidelijk is al wel dat het
college niet wil komen tot gedwongen ontslagen, maar e.e.a. via
natuurlijk verloop wil oplossen.
Investeringen
Het college stelt de gemeenteraad voor ook enkele grote investeringen
door te schuiven, te weten: de realisatie van de unielocatie van het
CSV naar 2008/2009 en de nieuwbouw van de
muziekschool/cursussenproject naar 2009 en diverse infrastructurele
werken.
Gemeentelijke belastingen
De kern van het financiële probleem zit ook in de lage(re) inkomsten.
Tegenover de dalende inkomsten staan stijgende uitgaven. Dat vereist
nieuwe keuzes ten aanzien van het voorzieningenniveau, maar ook
verhoging van inkomsten.
Een voorstel in de kadernota is daarom om met ingang van 1 januari
2005 het rioolrecht in te voeren voor de bekostiging van de aanleg,
beheer en instandhouding van de riolering. In de komende jaren zullen
deze kosten namelijk aanzienlijk stijgen. Vanwege het verslechterde
financiële perspectief zijn
B en W van mening dat deze kosten niet langer ten laste van de
algemene middelen moeten komen, maar verhaald moeten worden door
middel van deze doelheffing. Overigens wil het college hiervoor, net
als bij andere gemeentelijke belastingen, een kwijtscheldingsregeling
voor de minima invoeren.
Het college doet de gemeenteraad ook een voorstel over aanpassing van
de tarieven van de Onroerende zaakbelastingen. Vorig jaar is al
besloten om de tarieven van de Ozb in 2006 met 6 % te verhogen. Gelet
op de financiële situatie stellen B en W voor de tarieven van de Ozb
in 2005 extra te verhogen met 3%, tot 9 % in totaal. Het college vindt
dat verantwoord omdat juist in de periode 2005-2006 de financiële nood
het hoogst is. De geplande verhoging in 2007 (3%) gaat dan overigens
niet door. De afvalstoffenheffing wil het college op 100 % van de
gemaakte kosten brengen; dat is nu nog 95%.
De gemiddelde belastingdruk per huishouden ontwikkelt zich dan in 2005
als volgt:
Maatregel
Ozb
Afvalstoffenheffing
Zalmsnip
Rioolrecht
Totaal
Omschrijving
tariefsstijging van 9 %
Eigenaar
Gebruiker
verhoging dekkingspercentage van 95% naar 100%
afschaffing Zalmsnip
invoering rioolrecht
Stijging
15,--
12,--
14,-
45,-
30,-
116,-
Het kabinet is voornemens de gebruikersheffing voor woningen in de Ozb
per 1 januari 2005 af te schaffen. Als dat doorgaat zal de gemiddelde
gemeentelijke belastingdruk in 2005 weer kunnen dalen. Bij een
gemiddelde WOZ-waarde bedraagt het gebruikersdeel voor een woning in
2005 zo'n 142. De gemiddelde gemeentelijke belastingdruk zal dan
afnemen met 26 per huishouden.
Algemene reserve
Uit aanvankelijke prognoses blijkt dat de algemene reserve in de
periode 2005-2008 een sterk dalende tendens laat zien naar
uiteindelijk een stand van 1,2 miljoen. Het college wil dit weer op
het gewenste minimale niveau brengen van 4,5 miljoen. Daarom worden
opbrengsten van het gasbedrijf GCN
(1 miljoen euro) en een deel van de verkoopwinst op gronden
Dragonder-oost/Veenendaal-oost
(4,5 miljoen) aan de algemene reserve toegevoegd. Door die maatregelen
is de algemene reserve weer op peil.
Instellingen
Vorig jaar besloot de gemeenteraad al om in 2005 te bezuinigen op de
organisaties en instellingen, voor een bedrag van 400.000. B & W
stellen voor daarbij de volgende verdeelsleutel te hanteren:
150.000 op gesubsidieerde instellingen, 250.000 op de sport, inclusief
de verhoging van de entreeprijs van het zwembad op het moment dat het
nieuwe zwembad wordt geopend. Voorstellen hiervoor worden verder
uitgewerkt in de programmabegroting voor 2005, die in het najaar
verschijnt.
Programmabegroting 2005
Op basis van de huidige voorstellen van het college is de
meerjarenraming 2005-2008 structureel sluitend. De besluiten die de
gemeenteraad neemt op 17 juni en 21 juni, tijdens de behandeling van
de kadernota, zijn de basis voor het verder uitwerken en vertalen van
de maatregelen door het college in de Programmabegroting 2005.
Inspraak
Voorafgaand aan de behandeling van de kadernota in de raadsvergadering
op 17 juni, organiseert de gemeenteraad op zaterdag 5 juni in het
gemeentehuis een politiek debat voor inwoners en vertegenwoordigers
van maatschappelijke organisaties over belangrijke themas in de
kadernota. Doel van dit debat is de Veenendaalse samenleving mee te
laten praten over de voorstellen van het college. De gemeenteraad wil
op deze manier een beter beeld krijgen van de ideeën en standpunten
die leven bij de diverse groepen over actuele onderwerpen die bepalend
zijn voor de toekomst van Veenendaal. De reacties op de voorstellen en
themas in de kadernota die tijdens het debat naar voren komen, neemt
de gemeenteraad zo veel mogelijk mee in de uiteindelijke
besluitvorming.
De formele inspraak vindt plaats tijdens de behandeling in de
raadsvergadering van 17 juni 2004 (aanvang om 13.00 uur).