Den Haag, Parket-generaal, 26 mei 2004
OM-jaarverslag: Aandacht voor jeugdcriminaliteit leidt tot groter
aantal zaken
Dossier Organisatie & Beleid OM
Jaarverslag 2003 Openbaar Ministerie (PDF)
Goed Beschouwd 2004 (PDF)
De aanpak van jeugdcriminaliteit wordt steeds doelgerichter en leidt
tot een nog verder oplopend aantal zaken bij het Openbaar Ministerie.
In 2003 kwamen meer dan 30.000 jongeren voor de afhandeling van een
strafbaar feit terecht bij de politie of het Openbaar Ministerie. Die
jongeren kregen ook vaker dan voorheen te maken met een justitiële
reacties. Werd in 1998 nog één op de vijf jeugdzaken terzijde gelegd,
in 2003 werd nog maar tien procent geseponeerd.
Verder is in alle arrondissementen een goed beeld gevormd van de
omvang, de aard en de spreiding van de jeugdcriminaliteit;
noodzakelijk voor een gerichte aanpak. Dat blijkt uit het Jaarverslag
2003 van het Openbaar Ministerie, dat vandaag wordt gepubliceerd.
Al geruime tijd zijn jeugd en veelplegers prioriteiten voor het
Openbaar Ministerie. In de categorie veelplegers (iemand die meer dan
tien keer is gearresteerd voor een misdrijf) is er extra aandacht voor
hen die extreem veel delicten plegen. Het beleid richt zich vooral op
degenen die zich èn frequent èn recent bezighouden met het plegen van
misdrijven. In alle arrondissementen zijn er initiatieven genomen om
een veelplegersaanpak van de grond te tillen.
Productie en prestaties
De ambities van het veiligheidsprogramma Naar een veiliger samenleving
zijn in 2003 ruimschoots gehaald. Vooral de toegenomen aandacht voor
de bestrijding van overlastcriminaliteit is goed zichtbaar in de
cijfers. Het aantal kantonstrafzaken (overtredingen) dat bij het
Openbaar Ministerie binnenstroomt, is in 2003 gestegen met 28 procent
naar 278.300. Deze toename wordt vooral veroorzaakt door groeiende
aantallen overtredingen van algemeen plaatselijke verordeningen
(APV's), regels in het openbaar vervoer (zwartrijden en
ordeverstoring), vreemdelingenwetgeving en zware
verkeersovertredingen. Dergelijke overtredingen veroorzaken veel
ergernis en onveiligheidsgevoelens bij burgers. Het aantal
rechtbankzaken steeg met acht procent naar bijna 270.000.
Resultaten op het gebied van bijzondere handhaving en ontneming
Op 1 januari 2003 is het Functioneel Parket officieel begonnen. Dit
nieuwe parket heeft als taak de deskundigheid op specifieke terrein
van de handhaving te bundelen. Het gaat hier om financieel-economische
criminaliteit, voedselveiligheid en milieu; de gebieden waarop de vier
bijzondere opsporingsdiensten onder gezag van het OM werkzaam zijn
(Fiod/ECD, Siod, AID, Vrom-IOD). Naast de opbouw van de organisatie is
er in 2003 een start gemaakt met de behandeling van strafzaken van de
bijzondere opsporingsdiensten. Vorig jaar hebben de zes Interregionale
Fraudeteams 61 middelzware en 24 zware financieel-economische zaken
opgepakt. In 2003 zijn een kwart meer milieuzaken binnengekomen dan
vooraf was begroot (15.500 zaken) en zijn 67 (middel)zware
milieu-onderzoeken gestart. Een kwart van alle milieuzaken zijn
inrichtingsgebonden, dat wil zeggen verbonden aan een
vergunningsplichtige zoals een benzinestation, fabriek of
boerenbedrijf.
In het afgelopen jaar is voorts de ontnemingsdoelstelling (plukze)
ruimschoots gehaald met een bedrag van 10,1 miljoen euro. Verder heeft
de nieuwe wetgeving per 1 september 2003 het mogelijk gemaakt dat de
executie van ontnemingsmaatregelen mogelijk blijft ook nadat de
maximale periode van de gijzeling is voltooid.
Goed Beschouwd 2004
Inmiddels traditioneel gaat het jaarverslag van het OM vergezeld van
Goed Beschouwd, een uitgave met daarin enkele nadere beschouwingen van
themas op het terrein van criminaliteit en de strafrechtshandhaving.
De beschouwingen zijn opgesteld door de onderzoeksafdeling van het
landelijk Openbaar Ministerie.
Plankzaken en prestatieafspraken
In het stuk Plankzaken en prestatieafspraken wordt aandacht besteed
aan de extra zaken die de politie op basis van de prestatieafspraken
aan het Openbaar Ministerie moet aanleveren. De 25 regiokorpsen hebben
het afgelopen jaar 14.000 zaken extra aangeleverd aan het OM, een
toename van ongeveer zeven procent. Door de bank genomen bleef de
zwaarte van de zaken ongeveer gelijk.
Criminaliteitsrisicos
Hoe groot is de kans dat iemand slachtoffer wordt van een misdrijf?
Hoewel het percentage burgers, bedrijven en instellingen dat te maken
krijgt met criminaliteit hoog ligt, blijkt het in veel gevallen te
gaan om weinig ernstige voorvallen. Verder lijkt de angst om
slachtoffer te worden niet steeds overeen te komen met het feitelijke
risico.
Redenen om niet te vervolgen
In dit stuk wordt het sepotbeleid - zaken die niet worden vervolgd -
van het OM bekeken. Ongeveer één op de tien zaken die de politie bij
het OM aandraagt, leidt niet tot vervolging. In de helft van de
gevallen is dat om technische redenen; vooral omdat er niet voldoende
bewijs is om tot een veroordeling te komen. In de andere gevallen
vindt de officier van justitie vervolging niet wenselijk, bijvoorbeeld
omdat er teveel tijd ligt tussen het plegen van het delict en
eventuele vervolging. De praktijk van het seponeren blijkt een uiterst
gevarieerd beeld op te leveren.
Het straffen van de toekomst
Verschuiving van de visie op straffen lijkt te hebben geleid tot een
crisis in de bestraffing. Vanaf de jaren zestig is het uitgangspunt
van bestraffing verschoven van resocialisatie van de dader, via de
focus op het slachtoffer naar beveiliging van de samenleving. Intussen
dienen zich allerlei sociale en technologische veranderingen aan,
waarvan evident lijkt dat ze betekenis zullen hebben voor het
straffen, alleen is nog niet duidelijk hoe.
Openbaar Ministerie