Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid

Geen verloedering Nederlandse normen

---

27-05-2004

persbericht

27 mei 2004

Geen verloedering Nederlandse normen

Aanspreekbaarheid, betrokkenheid, zelfwerkzaamheid en gelijkwaardigheid zijn essentiële normen voor een moderne vorm van burgerschap. Dat is een van de centrale gedachten uit het onderzoek naar normen dat Gabriël van den Brink in opdracht van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) heeft uitgevoerd. Hij komt daarin tot de opmerkelijke bevinding dat tal van normen of verwachtingen de afgelopen decennia omhoog gingen. Verder blijkt dat er in ons land een tamelijk brede consensus bestaat wanneer het om normen van de rechtsstaat gaat. Een en ander weerspreekt de veel gehoorde stelling dat Nederland in normatief opzicht aan het verloederen is.

Toch is er ook veel onbehagen merkbaar. Hoewel veel burgers hoge normen aanleggen, beschouwen zij dit als een strikt private aangelegenheid. Dat wreekt zich met name in het publieke domein waar burgers met uiteenlopende idealen, voorkeuren of levensstijlen met elkaar van doen hebben.

Ter oplossing van dit onbehagen pleit de auteur voor een beschavingsoffensief. Hij geeft daarvoor twee mogelijkheden. Ten eerste een rehabilitatie van de normen en standaarden die de meeste fatsoenlijke Nederlandse burgers aanvaard hebben. Ten tweede een extra inspanning voor degenen die deze normen niet kennen of veronachtzamen. Een dergelijk streven is analoog aan de pogingen die eind negentiende eeuw ter verheffing van het gewone volk gedaan werden. Een verschil met toen is evenwel dat men de huidige normen niet van bovenaf kan opleggen. Het gaat erom dat moderne burgers hun eigen normen serieus nemen. Professionals op het gebied van onderwijs, opvoeding, veiligheid of maatschappelijk werk en (lokale) overheden kunnen daarbij helpen.

Overigens blijkt uit talloze initiatieven op het gebied van waarden en normen dat veel burgers zich ervoor willen inzetten. Zo wijst de code Tabaksblat erop dat de top van het bedrijfsleven zich aan het bezinnen is, terwijl de gemeente Rotterdam naar actief burgerschap onder migranten streeft. Een en ander illustreert dat zich overal in Nederland een kanteling aan het voltrekken is. Van den Brink laat de samenhang van dit soort ontwikkelingen zien. Hij schetst de consequenties en de beperkingen van een beschavingsoffensief. Daarbij ziet hij eveneens nieuwe mogelijkheden voor het koningschap: het zou de symbolische dimensie van een modern burgerschap moeten vormgeven.

Over de auteur

Gabriël van den Brink is als cultuur-socioloog aan het Nederlands Instituut voort Zorg en Welzijn (NIZW) te Utrecht werkzaam. Hij doet daar onderzoek naar de modernisering van het bestaan in Nederland.

Over de wrr

De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (wrr) is een onafhankelijke denktank voor de Nederlandse regering. De wrr geeft de regering gevraagd en ongevraagd advies over onderwerpen vanuit een langetermijnperspectief. Deze onderwerpen zijn sectoroverstijgenden hebben betrekking op maatschappelijke vraagstukken waarmee de regering in de toekomst te maken kan krijgen. De wrr-adviezen krijgen hun weerslag in openbare rapporten, die zowel een probleemstellend als adviserend karakter kunnen hebben. Bij de voorbereiding van adviezen wordt soms onderzoek uitbesteed aan externe deskundigen. De resultaten hiervan worden veelal gepubliceerd als verkenning. Meer informatie over de wrr is te vinden op internet: www.wrr.nl

Schets van een beschavingsoffensief, WRR Verkenningen 3, ISBN 90-5356-663-5, prijs 34,95 is vanaf 27 mei 2004 verkrijgbaar in de boekhandel en bij Amsterdam University Press, Prinsengracht 747-751, 1017 JX Amsterdam, bestellingen@aup.nl. Meer informatie over deze en andere WRR-uitgaven bij Amsterdam University Press vindt u op www.aup.nl.

Het rapport is vanaf 27 mei 2004 ook beschikbaar op de website van de wrr: www.wrr.nl.

Nadere inlichtingen over het rapport zijn te verkrijgen bij:

dr. G. van den Brink (NIZW)telefoon (030) 230 66 53 / 06 250 83 846

drs. S.K. Bos-Maier (WRR)telefoon (070) 356 46 68

© WHY Service Group, for comments e-mail the Webmaster