27 mei 2004
Verkeershandhaving leidt tot minder verkeersslachtoffers
Onderzoek toont aan dat verkeershandhaving leidt tot minder
verkeersslachtoffers, omdat mensen zich beter aan de verkeersregels
houden. Dat staat in het vandaag verschenen jaaroverzicht 2003 van het
Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie (BVOM). Uit meerjarig
onderzoek naar de effecten van de verkeershandhavingsteams komt naar
voren dat daar waar is gehandhaafd door middel van intensieve
controles het aantal dodelijke slachtoffers met ongeveer 10% is
afgenomen. Deze resultaten zijn een stimulans om door te gaan met
intensieve verkeershandhaving. Vanaf 1998 zijn op initiatief van het
BVOM regionale verkeershandhavingsprojecten opgezet. Inmiddels heeft
elke politieregio haar eigen verkeershandhavingsteam. De handhaving
richt zich op vijf speerpunten: snelheid, rood licht, alcohol en
gordel en helm. Deze vijf onderwerpen vormen de belangrijkste
ongevalsveroorzakers in het verkeer. Kenmerkend voor de regioprojecten
is een planmatige aanpak: er worden ongevallenanalyses gemaakt en op
basis daarvan wordt bepaald waar en op welke manier gecontroleerd gaat
worden.
Landelijk onderzoek
Vanaf de start van de regioprojecten is onderzoek naar de effecten
gedaan. De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid
(SWOV) heeft op landelijk niveau een meerjarig onderzoek uitgevoerd:
de 'Evaluatie van de regionale verkeershandhavingsplannen'. In deze
evaluatie heeft de SWOV op alle vijf de speerpunten gekeken naar de
effecten van verkeershandhaving. Daartoe zijn de regio's mét en de
regio's zonder regioplan met elkaar vergeleken. In regio's met een
verkeershandhavingsplan rijden mensen aantoonbaar minder hard.
Daarnaast dragen meer mensen de autogordel: voor bestuurders van
personenauto's is het percentage gordeldragers gestegen van 72% in de
periode 1995 - 1998 naar 87% in 2002. De extra controle op rijden
onder invloed heeft slechts een beperkt effect gehad. Hoewel er circa
5 - 10% meer op alcohol is gecontroleerd, blijft het percentage
bestuurders dat te veel heeft gedronken achter het stuur rond de 4,5%
schommelen. Met betrekking tot helmgebruik en het rijden door rood
licht trekt het SWOV de voorzichtige conclusie (i.v.m. het geringe
aantal nieuwe gegevens) dat er waarschijnlijk een (beperkt) positieve
invloed is geweest op het betreffende gedrag.
Regionaal onderzoek
Op regionaal niveau heeft de SWOV onderzoek gedaan op wegen waarop
door het handhavingsteam Fryske Diken (Friesland) extra is
gecontroleerd. De belangrijkste conclusie uit het onderzoek 'Fryske
Diken' is dat het overtredingspercentage op 80 km/h en 100 km/h wegen
behoorlijk is afgenomen. De vermindering van het aantal mensen dat te
hard rijdt heeft zich vertaald in een vermindering van 21% op het
aantal letselongevallen en op het aantal ernstige
verkeersslachtoffers.
Limiet Daling
overtredingspercentage trajectwegen Daling overtredingspercentage
vergelijkbare wegen waar niet extra is gecontroleerd
80 km/h 30 naar 15% 30 naar 27%
100 km/h 15 naar 8% 16 naar 13%
Draagvlak voor extra verkeerstoezicht
Naast onderzoek naar de effectiviteit van de regionale
verkeershandhavingsplannen, laat het BVOM ook onderzoek doen naar de
beleving van weggebruikers. Uit dit perceptieonderzoek blijkt een
duidelijk verband tussen het draagvlak voor de regel en controle en
het gerapporteerde gedrag. Op de vijf speerpunten zijn de
ondervraagden het in hoge mate eens met de vastgestelde regels.
Zo is 88% het eens met de verplichting om een gordel te dragen: ruim
92% geeft aan de gordel in de auto te dragen. Maar liefst 98,9% vindt
alcoholcontroles (heel) zinvol.
Van de ondervraagden vindt 94% controles op het rijden door rood licht
zinvol en 70% is het eens met de snelheidslimieten op wegen binnen en
buiten de bebouwde kom. Ook neemt het verzet tegen verkeersboetes af;
het afgelopen jaar daalde het percentage mensen dat beroep instelt van
3,7% tot 3,1%.
Toekomst verkeershandhavingsteams
Ondanks het feit dat er veel succes is geboekt bij het verminderen van
het aantal overtreders en daarmee het bevorderen van de
verkeersveiligheid, is er nog veel werk te verzetten. Zo zijn er
bijvoorbeeld nog steeds veel hardrijders op de weg. Uit
meetlusgegevens blijkt dat in 2003 bijna één miljard
snelheidsovertredingen zijn geconstateerd, terwijl er 7,6 miljoen
snelheidsbekeuringen zijn uitgeschreven. In de weekenden rijdt
gemiddeld 4,5% van de automobilisten onder invloed van alcohol en er
rijden nog altijd mensen zonder gordel of helm en door rood licht.
Gesteund door de positieve onderzoeksresultaten worden de activiteiten
van de verkeershandhavingsteams voortgezet. In regio's waar de
projectduur van de regioplannen verstrijkt, worden de activiteiten van
de verkeershandhavingteams geïntegreerd binnen de totale verkeerstaak.
Een planmatige aanpak op basis van een ongevallenanalyse, zoals
toegepast bij de regioplannen, garandeert een doelmatige en
doelgerichte inzet van handhavingcapaciteit.
Het Jaaroverzicht 2003 is op www.verkeershandhaving.nl als bestand
(PDF) te downloaden
Openbaar Ministerie