Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
toespraak
Directie:
voorlichting
Publicatiedatum:
27-05-2004
Status:
informatie
Speaking notes staatssecretaris drs. Annette D.S.M. Nijs MBA,
staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ter gelegenheid
van de lancering van de Stichting Lezen & Schrijven in Madurodam op 27
mei 2004
N.B.: Alleen het gesproken woord geldt
Kernboodschap: de stichting is een fantastisch initiatief dat perfect
aansluit op mijn beleid; analfabetisme bestrijden door het allereerst
bespreekbaar te maken.
Dames en heren,
Koninklijke Hoogheid, dames en heren,
Intro
Ik vind het heel leuk om in deze kleinste stad van het land aan zo
iets 'groots' te kunnen bijdragen als de lancering van de Stichting
Lezen & Schrijven. Zeker temidden van dit illustere gezelschap: naast
een prinses, prins, twéé burgermeesters en ook een echte ambassadeur,
Tineke Wagner.
Het gaat dan ook om een fantastisch initiatief dat ik van harte
ondersteun. De activiteiten van de Stichting Lezen & Schrijven passen
dan ook perfect in mijn Meerjarenplan Alfabetisering 2003-2006.
Meerjarenplan
Dat meerjarenplan heet 'Van de zijlijn naar het speelveld' en ging
eind 2002 van start. Het is er vooral op gericht om die mensen die
moeite hebben met lezen en schrijven daadwerkelijk een cursus te laten
volgen.
Over dit plan heeft de Tweede Kamer mij eind vorig jaar een aantal
vragen gesteld met als strekking: lukt het eigenlijk wel met die
campagne?
Herziening plan vandaag naar de kamer gestuurd
Mijn reactie heb ik vandaag naar de Kamer gestuurd: Ja, het lukt. We
staan gelukkig niet meer aan de zijlijn, maar op het speelveld moet
nog heel veel gebeuren.
Doelstelling 2002 was te ambitieus
Bij de start van de campagne, eind 2002, heb ik flink m'n nek
uitgestoken en een behoorlijke ambitie geformuleerd: ik wilde in 2003
vijf procent van de doelgroep bereiken. Uitgaande van 250.000
autochtone analfabeten ging het dus 12.500 mensen.
Twaalf-en-een-half-duizend ongeletterde mensen die dankzij onze
campagne een cursus zouden gaan volgen. Dat hebben we helaas niet
gehaald. We hebben dat jaar 5000 mensen bereikt. Veel, maar natuurlijk
niet genoeg.
Nu zou ik mijn ambitieuze doelstelling kunnen bijstellen. En kunnen
accepteren dat de realiteit kennelijk weerbarstiger is dan ik dacht.
Dat doe ik echter niet.
Blijven vasthouden aan ambitie
Ik houd mijn ambitie staande: ik wil minimaal 5% van de doelgroep, de
autochtone analfabeten, leren lezen en schrijven. Hoewel ik me daarbij
realiseer dat zelfs deze kabinetsperiode misschien nog te kort is het
te halen. Ik vind het echter beter om te blijven streven naar 'een man
op de maan' dan het hoofd in de schoot te leggen.
Resultaten zijn bemoedigend
Het aantal deelnemers aan een basiscursus lezen, schrijven of rekenen
groeit overigens intussen bemoedigend. Waren het er in 2002 zo'n 5000,
in 2003 steeg hun aantal tot 5600. Een groei van meer dan 10%!
Kortom: alfabetisering, ook van autochtone Nederlanders, staat op de
kaart. Maar er is nog meer, veel meer, nodig.
Oproep aan gemeenten
De sleutel tot succes ligt op lokaal niveau. Uiteraard spelen de
gemeenten dan een cruciale rol. Ik wil hier dan ook vooral de
gemeenten oproepen dit issue serieus te blijven nemen, maximale
energie aan analfabetisme te blijven geven en dus cursussen in te
kopen bij de ROC's. De ROC's hebben daarvoor alle kennis van zaken in
huis. De strijd tegen ongeletterdheid is gelukkig voor veel gemeenten
al een belangrijke activiteit en dat moet zo blijven.
Nodig: nieuwe initiatieven
Wat we wel nodig hebben, zijn nieuwe initiatieven. En gelukkig gebeurt
er al veel.
Ik denk bijvoorbeeld aan de Wereld Alfabetiseringsdag van UNESCO, op 8
september, waarbij er nationale prijzen worden uitgereikt in de vorm
van geldbedragen. Dit ter aanmoediging.
Ik denk aan de aandacht voor mensen in de WAO waarmee we bezig zijn in
overleg met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: het
blijkt immers dat een relatief groot aantal mensen met een
WAO-uitkering moeite heeft met lezen en schrijven. Een cursus kan hun
reïntegratie bevorderen. Wat ik hierbij wil aantekenen is dat we
eigenlijk niet weten hoe groot dit probleem is. Er gaan wel verhalen
de ronde dat een kwart van de WAO-ers functioneel analfabeet is. Ik
heb wel eens gehoord dat 7% van de werkzame bevolking problemen heeft
met lezen en schrijven. Is dat waar? Ik weet het niet, en eigenlijk
niemand.
Een schone taak voor de stichting Lezen&Schrijven om én dit probleem
in kaart te brengen én in het bedrijfsleven op de agenda te zetten?
De stichting!
Maar ik denk natuurlijk vooral aan de reden waarvoor we hier vandaag
zijn: de start van de Stichting Lezen & Schrijven. Ik zie dat echt als
een hele belangrijke doorbraak. Vandaar ook dat ik heb besloten de
Stichting een subsidie te verlenen van 200.000 euro per jaar.
Bijzondere opzet
Ik doe dat, omdat ik het vertrouwen heb dat de stichting gaat werken
als een soort vliegwiel.
Dankzij de bijzondere opzet: het bieden van een 'marktplaats' die
partijen bij elkaar brengt in een publiek-private samenwerking. Een
manier die aansluit bij mijn beleidswijziging: meer van onderop en
meer gericht op ongeletterdheid op de werkvloer.
Bijzondere mensen
En dankzij de bijzondere mensen die er achter staan:
* HKH Prinses Laurentien als voorzitter.
* Herman Wijffels als vice-voorzitter.
* Thomas Posthumus Meyjes (oud-Shell- en oud-KLM-man) als directeur.
* Tineke Wagner (vroeger zelf laaggeletterd) als ambassadeur.
Nu al resultaat!
En dat deze bijzondere opzet en deze bijzondere mensen hun vruchten
afwerpen, blijkt wel:
Inmiddels leveren 'fundators' als NUON, Rabobank, BP Nederland,
Unilever, PCM Uitgevers, MKB Nederland, het FNV, Elsevier, Heineken en
IBM Nederland samen al meer dan 300.000 euro!
Slot
Koninklijke hoogheid, dames en heren, ik hoop van harte dat de
stichting zal slagen in haar opzet. Ik wens u daarbij heel veel succes
toe!
Dank u wel.