Zeven miljoen Amsterdammers gaan verhuizen
Het nieuwe Gemeentearchief Amsterdam
28 mei 2004 - Gemeentearchief
Het Gemeentearchief verhuist naar het centrum van de stad. Zeven
miljoen Amsterdammers met hun feesten, opstanden,
levensomstandigheden, hun huizen, grachten, hun nalatenschappen en nog
veel meer, gaan over naar de Vijzelstraat. In oktober 2006 opent het
Gemeentearchief zijn deuren in gebouw De Bazel, het voormalige
hoofdkantoor van ABN-AMRO.
Het College van Burgemeester en Wethouders heeft ingestemd met het
definitieve ontwerp voor de renovatie, de inrichting en de technische
voorzieningen van het gebouw De Bazel aan de Vijzelstraat 32. De
behandeling in de Gemeenteraad vindt plaats op 26 mei. Op 2 juni is de
officiële presentatie van het definitief ontwerp aan de media.
Ontwerp biedt nieuwe kansen voor het Gemeentearchief Amsterdam
Aan de Vijzelstraat in Amsterdam, tussen de Heren- en de
Keizersgracht, is tussen 1920 en 1926 het hoofdkantoor gebouwd van de
Nederlandsche Handelmaatschappij (NHM) van architect K.P.C. de Bazel.
In 1999 verloor het gebouw zijn bankfunctie door het vertrek van de
ABN-AMRO bank naar de Zuidas.
De Gemeente Amsterdam heeft het pand verworven en bestemd voor het
Gemeentearchief Amsterdam. Het architectenbureau Claus en Kaan werd de
opdracht verleend om het ontwerp voor de renovatie, inrichting en de
technische voorzieningen voor het gebouw te maken.
Het gebouw is een rijksmonument en heeft in zijn geheel een hoge
kunsthistorische waarde. Het doel van het ontwerp is om `De Bazel'
geschikt te maken voor de twee hoofdfuncties van het Gemeentearchief:
het bewaren van de archieven en collecties en deze toegankelijk maken
voor het publiek.
Het karakter van het oorspronkelijke gebouw bestond in hoofdlijnen uit
drie delen: de centrale hal met de aanverwante representatieve
vertrekken, het deel rondom de hoger gelegen lichthoven met de
besloten werk- en vergadervertrekken en het onderaardse
kluizencomplex, de zogenaamde Safe Deposit, met een eigen toegang
vanaf de Keizersgracht. Een reeks verbouwingen, waaronder een
ingrijpende verbouwing uit 1969, heeft deze oorspronkelijke driedeling
geweld aangedaan.
Het programma van het Gemeentearchief kent óók een driedeling: ten
eerste een centraal, open publiek gedeelte met een informatiecentrum,
een studiezaal voor inzage van originele archieven en collecties, een
tentoonstellingsruimte, boekwinkel, café en garderobe, ten tweede een
gesloten deel voor kantoren, depots, ruimten voor het opslaan en
bewerken van de originelen en ten slotte een onderaards deel met een
filmzaal, een schatkamer en een expositiedepot. Door deze analogie te
omarmen, ontstond de mogelijkheid het gebouw en het programma elkaar
te laten versterken. Zo krijgt het ontwerp zijn grootste kwaliteit, of
in de woorden van Claus en Kaan: "Wij willen De Bazel zijn
oorspronkelijke ziel teruggeven én een historisch documentatiecentrum
met een bijzondere ruimtelijkheid realiseren."
Het gebouw én de locatie in het centrum van de stad bieden kansen voor
het Gemeentearchief zich te vernieuwen. Op digitaal gebied is het
Archief al ver: elektronische informatie op afstand met de Beeldbank,
de Schatkamer en het Digitaal Depot, de digitale overzichten etc.:
www.gemeentearchief.amsterdam.nl
Maar in het gebouw zelf kan meer dan op de huidige vestiging aan de
Amsteldijk. Het Archief wil graag een historisch platform zijn met
eigen tentoonstellingen en die van collega-instellingen, met
presentaties, symposia, debatten, lezingen en filmvertoningen,
allemaal in relatie tot de geschiedenis van Amsterdam en zijn
inwoners.
Nieuwe elementen
Voor een goede service aan het publiek wordt in de nieuwe locatie
ingrijpend verbouwd: de archieven, de bibliotheek, de
historisch-topografische atlas en het beeld- en geluidmateriaal kan
integraal, dat is in onderlinge samenhang, worden geraadpleegd. Er
komt een informatiecentrum om duidelijk te maken hoe de toegangen op
de archieven en verzamelingen het best gebruikt kunnen worden. In de
studiezaal originelen kunnen de authentieke documenten bestudeerd
worden, waarbij extra beveiligingsmaatregelen worden genomen. Er komt
een aantal educatieve ruimten. Een expositiezaal voor
wissel-tentoonstellingen kan zowel voor eigen tentoonstellingen als
die van derden gebruikt worden. In de permanente expositieruimte, de
Schatkamer, komt een opstelling van topstukken. In de publieksruimte
worden ook de rijk gesorteerde Stadsboekwinkel en een sfeercafé
ondergebracht. De prachtige Koningszaal, ten tijde van de NHM vooral
in gebruik voor de ontvangst van zeer voorname gasten, zal met de
omringende zalen in gebruik worden genomen als een hoogwaardig
conferentiecentrum dat voor derden beschikbaar is.
De depots worden uitgerust met de modernste klimaatbeheersingsystemen.
Voor de fotonegatieven en films wordt een speciaal `koudedepot'
ingericht.
© Gemeente Amsterdam
Gemeente Amsterdam