1red14401
04-06-2004, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur
MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE
MINISTERRAAD OVER DE POSITIE VAN RUUD LUBBERS EN DE AFTREK VAN
DE HYPOTHEEKRENTE
POSITIE LUBBERS
CARASSO:
U had afgelopen dinsdag Kofi Annan aan de telefoon. U heeft hen toen gevraagd naar de gang
van zaken rondom Ruud Lubbers. Waarom deed u dat?
BALKENENDE:
Ik denk dat het van belang is dat iedereen snel duidelijkheid heeft. Er wordt al een tijdje
gesproken het doen van onderzoek. En dan hoop je dat het ook een keer leidt tot conclusies.
Want naarmate het maar langer duurt, leidt het tot onzekerheid bij betrokkenen, bij de
UNHCR, mensen praten erover.
CARASSO:
Maar Nederland en het kabinet hebben daar toch eigelijk niks mee te maken?
BALKENENDE:
Nee, maar kijk. Ik heb natuurlijk hele goede contacten met Lubbers. Hij is partijgenoot en oud-
premier. Ik heb ook in het kader van zijn werk als vluchtelingencommissaris veel contact. We
hebben regelmatig gesprekken daarover.
CARASSO:
Dus u nam het eigenlijk voor hem op?
BALKENENDE:
Nee, ik ga niet interveniëren in een lopende procedure. Het gaat me niet om de inhoud, want
daar sta ik buiten. Ik heb alleen wel gezegd in de richting van de heer Kofi Annan, de SG van
de VN, dat het goed zou zijn dat er zo snel mogelijk duidelijkheid komt. Dat vond hij trouwens
zelf ook. Maar ik heb natuurlijk niet over de inhoud van een of ander gesproken.
CARASSO:
Maar waarom zou het goed zijn voor u of voor het kabinet want u belt toch op als premier
waarom zou het goed zijn voor Nederland als er snel duidelijkheid komt?
BALKENENDE:
We zien natuurlijk gewoon in de media tal van stukken over Lubbers verschijnen, Dat begrijp
ik wel, want iemand is in het nieuws.
CARASSO:
Daar heeft u toch geen last van?
BALKENENDE:
Mag ik ook even rekening houden met iemand die internationaal een belangrijke functie
vervult? Dan denk ik dat het in het belang van iedereen is, ook van de VN-organisatie, dat er
niet te lang wordt gespeculeerd, van wat zou er gebeurd kunnen zijn enzovoorts. Ik denk dat
goed is dat er snel klaarheid komt in de zaak. Dan weet ook iedereen waar hij aan toe is. En dat
is eigenlijk ook het signaal dat ik in de richting van Annan heb willen geven.
CARASSO:
Nou heeft Lubbers u in de afgelopen tijd regelmatig van advies voorzien. U spreekt elkaar vaak.
Heeft u hem nog in deze periode van advies voorzien?
BALKENENDE:
Nee, want zelf ga ik me als minister-president van Nederland niet bezig houden met de inhoud
van het onderzoek, want het is niet mijn taak.
CARASSO:
U vraag hem niet: `Ruud, wat heb je nou eigenlijk gedaan?'
BALKENENDE:
Nee, en dat zou ik ook niet willen doen, want dat is niet mijn verantwoordelijkheid. Ik heb
altijd hele goede contacten gehad met de heer Lubbers. Juist daarom hoop je dat er snel
duidelijkheid is. Maar je moet je wel bewust zijn van het feit dat het niet mijn taak is om me
met de zaak inhoudelijk bezig te houden.
CARASSO:
Dus u heeft geen idee wat er nou eigenlijk gebeurd is?
BALKENENDE:
Nee, de feitelijke dingen weet ik niet.
AFTREK HYPOTHEEKRENTE
CARASSO:
Iets anders. Deze week was er een debat met de Tweede Kamer over de werkloosheid. En
daarbij kwamen ook de kosten van de vergrijzing aan de orde. Hans Hillen, uw partijgenoot,
die kwam vandaag niet voor het eerst trouwens - met de oplossing in een van de
ochtendkranten, en hij zei: `Schaf die hypotheekrenteaftrek af.'
BALKENENDE:
Ben ik het niet mee eens.
CARASSO:
En waarom niet? Want hij zegt: `De hypotheekrenteaftrek heeft een perverse werking, mensen
kopen er alleen maar mooie meubels van, of gaan ervan op vakantie.'
BALKENENDE:
Ik begrijp de analyse wel, en er zijn ook best signalen ook van de OESO, die ook hebben
gezegd van dat het goed zou zijn als die hypotheekrenteaftrek er een keer aan zou gaan. Maar
daar kan toch iets tegenover worden geplaatst. Wanneer je praat over het aantasten van de
hypotheekrenteaftrek, dan leidt dat wel ook tot onzekerheid. Het zal behoorlijke
gedragseffecten bij mensen kunnen krijgen. Want als ineens die zekerheid weg zou vallen, is dat
niet goed voor de prijsontwikkeling van huizen, de onzekerheid die het gewoon bij mensen zal
gaan opleveren.
CARASSO:
En dan stemmen ze misschien ook niet meer op het CDA?
BALKENENDE:
Ik heb geen enkel misverstand daarover laten bestaan. Ik heb voor de verkiezingen destijds als
lijsttrekker van het CDA gezegd: Wij tornen niet aan de hypotheekrenteaftrek, da willen we niet
in verband met de onzekerheid van burgers. En ook in het Hoofdlijnenakkoord zijn op dat
punt geen stappen aangekondigd. Dat hebben we ook heel bewust gedaan om niet die
onzekerheid te creëren. Dus wat dat betreft ben ik het niet eens met de heer Hillen. En u zegt
terecht `het is geen nieuw standpunt van de heer Hillen', hij heeft al veel langer deze opvatting.
CARASSO:
Hij zegt: Mensen die het kunnen betalen, die moeten zelf maar sparen voor hun oude dag.
Kapitaal opbouwen. Dat lijkt me precies in de filosofie van dit kabinet passen. Eigen
verantwoordelijkheid.
BALKENENDE:
Weet u wat dan eigen verantwoordelijkheid is, dat is een ander voorstel van Hillen en dat is wel
goed en zit ook in het kabinetsplan: Wanneer mensen nu spaarzaam zijn en ze doen alles eraan
om hun hypotheek af te lossen, dan was het idee om dan te komen tot een afschaffing van het
huurwaardeforfait. En waarom neem je zo'n maatregel? Dat is nu juist een impuls om
spaarzaamheid te belonen. Dat vind ik een goede stimulans die je kunt inzetten om het ook
aantrekkelijker te maken om je hypotheekrente af te lossen. Dat is heel wat anders dan nu de
onzekerheid van mensen te gaan creëren. En dat moet ook niet gaan gebeuren.
CARASSO:
U wil er dus niks van horen. Maar nu zeiden de banken laatst in Nederland: In Europa is dit
stelsel op termijn sowieso niet houdbaar. Bent u daar niet bang voor, dat Europa u zal dwingen
er toch iets aan te gaan doen?
BALKENENDE:
We zullen natuurlijk oog moeten hebben voor de situatie in andere landen, de vergelijkbaarheid
van een fiscaal regime. Maar dan moet je wel oppassen. Want wanneer je een sfeer van
onzekerheid zou gaan creëren, dan is dat ook denk ik macro-economisch slecht.
CARASSO:
Maar denkt u dat het houdbaar is in Europa?
BALKENENDE:
Je kunt natuurlijk een uitruil krijgen. Je kunt zeggen van: Je gaat de hypotheekrente afschaffen,
dan zou je tegelijkertijd lagere belastingtarieven kunnen hebben. Dan kan op een gegeven
moment, als je daarvoor kiest. Maar we weten ook dat op fiscaal terrein de lidstaten eigen
vrijheden hebben. En het is een verschil tussen de noodzaak om je beleid aan te passen aan
andere landen en Europese richtlijnen, of dat je op een gegeven moment zegt: Hier maken we
echt andere keuzes. En in Nederland is het zo dat wij en dat is natuurlijk niet iets van
vandaag, dat bestaat een langere tijd een ander regime van aftrek van hypotheekrentelasten
hebben dan andere landen. Maar dat is ook een stukje vrijhei dat op fiscaal gebeid bestaat.
CARASSO:
Maar zou dat voor u bespreekbaar zijn, lagere belastingen en dan de hypotheekrente alsnog
afschaffen?
BALKENENDE:
Nee, ik praat gewoon over wat wij als regeringscoalitie hebben afgesproken. Er wordt niet
getornd aan de hypotheekrente. En ik wil ook helemaal geen indruk vestigen dat we gewoon
bezig zouden zijn om die zaken nu aan te gaan passen. Weet u wat ik ook niet goed vindt? We
zitten in een tijd dat het eerste begin van economisch herstel er is. Nou, ik verzeker u dat als we
de kant uit zouden gaan van het tornen van de hypotheekrente of het entameren van een debat
daarover, dat zou volgens mij heel slecht zijn voor het vertrouwen van de Nederlandse burgers.
En dat vertrouwen hebben we echt nodig om er economisch bovenop te komen. Daarom heb
ik geen behoefte aan deze discussie.
CARASSO:
En niet zolang u de politiek leider van het CDA bent?
BALKENENDE:
Nee, want ik heb ook steeds gezegd van: Die hypotheekrenteaftrek is een groot goed, mensen
mogen ook die zekerheid verwachten, en dat betekent dat je daar dan ook aan vast moet
houden.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, GB)
Ministerie van Algemene Zaken