Algemene Rekenkamer
- 9 juni 2004 -
Realisatie doelen onzeker; klant krijgt onvoldoende informatie
Verdere verbetering groenestroombeleid noodzakelijk
De regering wil dat een groter aandeel elektriciteit duurzaam wordt
opgewekt. De Algemene Rekenkamer concludeert in haar rapport Groene stroom
dat de doelen die voor het groenestroombeleid zijn gesteld onvoldoende op
elkaar aansluiten en niet goed meetbaar zijn. Of in 2010 9% van de
elekriciteit in Nederland duurzaam zal worden opgewekt, zoals de EU
voorschrijft, is lang niet zeker. Daarnaast toont het onderzoek van de
Algemene Rekenkamer aan dat de klant onvoldoende informatie krijgt over de
groene stroom die hij afneemt. Met het groenestroombeleid is in de periode
1999-2007 ongeveer EUR 2,7 miljard gemoeid (deels subsidie, deels fiscale
maatregelen).
Doelen groenestroombeleid zijn niet consistent en meetbaar
De doelen voor het groenestroombeleid sluiten door de jaren heen niet
consistent op elkaar aan. Ze zijn in verschillende termen geformuleerd, soms
is er een consumptiedoelstelling geformuleerd ('in 2005 moet 6% van de in
Nederland gebruikte elektriciteit duurzaam zijn opgewekt'), soms een
productiedoelstelling ('in 2020 moet 17% van de in Nederland geproduceerde
elektriciteit duurzaam zijn opgewekt'). Soms ook is onduidelijk of er sprake
is van een consumptie- of een productiedoel ('in 2010 moet 9% van de
elektriciteit in Nederland duurzaam zijn opgewekt'). Hierdoor is niet helder
wanneer de doelen zijn gehaald. Voor het behalen van een consumptiedoel kan
geïmporteerde groene stroom worden meegeteld, maar voor het behalen van een
productiedoelstelling mag dit niet. De Algemene Rekenkamer beveelt daarom
aan om binnen de EU snel af te spreken hoe de doelstellingen geïnterpreteerd
en gemeten moeten worden.
Bereiken van de doelen is onzeker
Het bereiken van de doelen voor het groenestroombeleid is onzeker door het
besluit van het kabinet om de fiscale stimulering van groene stroom af te
schaffen. Hierdoor zou de vraag naar groene stroom kunnen stagneren of
verminderen. Ook is onduidelijk hoeveel nieuwe opwekkingscapaciteit voor
groene stroom tot stand komt dankzij de subsidieregeling Milieukwaliteit
elektriciteitsproductie (MEP).
Nieuwe subsidieregeling kan doelmatiger
De nieuwe subsidieregeling MEP (2003) komt in de plaats van de fiscale
stimulering van groene stroom en is bedoeld om producenten te compenseren
voor de extra kosten die de opwekking van duurzame energie met zich
meebrengt. Door de nieuwe regeling wordt bestaande buitenlandse
opwekkingscapaciteit niet langer met Nederlands belastinggeld gesubsidieerd.
De doelmatigheid van de MEP kan volgens de Algemene Rekenkamer echter nog
verder worden vergroot. Zo heeft het Ministerie van EZ nog niets geregeld om
te voorkomen dat energieleveranciers certificaten die de 'groenheid' van
stroom waarborgen (garanties van oorsprong), gaan verkopen in het
buitenland. Als zij dit doen mag de met Nederlandse subsidie opgewekte
groene stroom mogelijk voor de EU niet worden meegeteld als bijdrage aan het
behalen van de Nederlandse beleidsdoelen. Verder zal tot 2010 een aantal
EU-landen vermoedelijk overgaan op een verplicht aandeel groene stroom voor
producenten, leveranciers of eindverbruikers. Tot op heden is niet
onderzocht of een verplicht aandeel groene stroom de doelmatigheid van de
MEP kan vergroten.
Verantwoording over groene stroom kan beter
Consumenten moeten erop kunnen vertrouwen dat het toezicht op de
groenestroommarkt goed is geregeld. Dit toezicht is in 2003 sterk verbeterd,
maar er is nog geen wettelijke plicht voor leveranciers om zich tegenover
klanten te verantwoorden over de samenstelling van de geleverde groene
stroom. De Algemene Rekenkamer beveelt aan stroomleveranciers verplicht te
laten aangeven hoeveel groene stroom van welk type (zon, wind, biomassa,
import) is geleverd. De betrouwbaarheid van deze informatie zou moeten
worden gewaarborgd, omdat klanten die niet zelf kunnen controleren.
Minister van EZ neemt veel aanbevelingen over
De minister van EZ beaamt dat de doelen van het groenestroombeleid niet
eenduidig zijn geformuleerd. De Europese Commissie heeft onlangs bevestigd
dat de EU-doelstellingen zich richten op het verbruik van duurzaam opgewekte
energie. De Commissie is van mening dat import van groene stroom alleen mag
worden meegeteld voor de doelrealisatie van een land, als het exporterende
land daar expliciet (schriftelijk) mee instemt. De minister vertrouwt erop
dat het Nederlandse doel voor 2010 haalbaar is. Hij zal niet toestaan dat
met MEP-subsidie opgewekte stroom bijdraagt aan de doelrealisatie van een
ander land. Hij vindt het niet verstandig op korte termijn onderzoek te doen
naar een verplichtingenstelsel. De minister neemt de aanbeveling over om
leveranciers verplicht te laten aangeven op welke wijze de geleverde groene
stroom is opgewekt.
Algemene Rekenkamer
Algemene Rekenkamer