http://www.justitie.nl
MIN JUST: Effectieve alternatieven voor sanctietoepassing
Annette Dijkstra
070 370 4888
4482
09.06.04
EFFECTIEVE ALTERNATIEVEN VOOR SANCTIETOEPASSING
In de toekomst zullen veroordeelden vaker rechten worden ontnomen
zonder dat er sprake is van detentie. Daarvoor in de plaats komen
alternatieven beschikbaar die effectiever en goedkoper zijn zoals
huisarrest met elektronisch toezicht, voorwaardelijke veroordelingen
en uitsluitingen. Personen kunnen een verbod krijgen om op bepaalde
plaatsen aanwezig te zijn. Het ontnemen van financiële voordelen of
het innemen van een auto of rijbewijs zijn andere mogelijkheden om
iemand te straffen. Deze alternatieven zullen in wet- en regelgeving
nader worden uitgewerkt.
Dit schrijft minister Donner van Justitie in zijn visiebrief over de
modernisering van de sanctietoepassing die vandaag is verzonden aan de
Tweede Kamer.
Ondanks de grote uitbreiding van de sanctiecapaciteit is er sprake van
ernstige capaciteitstekorten. De prognoses geven aan dat de druk op de
celcapaciteit onverminderd hoog blijft. Sinds 1997 is het aantal
gevangenisstraffen gestegen met 40%.
Ook het aantal taakstraffen is enorm toegenomen, van circa 15.000 in
1995 tot 31.000 in 2003.
Strafrecht moet worden gezien als een ultimum remedium. In de praktijk
blijkt echter dat bij veel ongewenste maatschappelijke verschijnselen
om een stafrechtelijke reactie wordt geroepen. Hierbij is
terughoudendheid geboden. Preventie en sociale controle zijn
belangrijk. Andere, niet strafrechtelijke interventies, zoals
bestuurlijke boetes tegen overlast hebben prioriteit. Effectieve
behandeling van gedragsproblemen gaant voor straffen. Strafrechtelijk
optreden moet selectief zijn en altijd in de context van
verantwoordelijkheden van burgers, overheden, bedrijven en
maatschappelijke instellingen.
Om onnodige druk op de strafrechtelijke keten te voorkomen moet worden
nagegaan of bepaalde groepen niet ten onrechte in het strafrecht zijn
beland. Het gaat hierbij onder meer om psychiatrische patiënten en
verstandelijk gehandicapten, illegale vreemdelingen en om verslaafden.
Voor deze groep moeten andere voorzieningen worden getroffen. Minister
Donner is hierover in overleg met de ministers van VWS en V&I.
In de brief gaat de minister in op de noodzaak van selectiviteit en
differentiatie in de oplegging en tenuitvoerlegging van sancties.
Straffen hoeven niet altijd door de rechter te worden opgelegd. Een
aantal sanctievormen zoals een boete of taakstraf kan buiten
gerechtelijke afdoening plaatsvinden. Selectieve afstemming naar
specifieke doelgroepen zoals veelplegers is al in gezet.
De minister schrijft verder in zijn brief dat er selectiever moet
worden omgegaan met de tenuitvoerlegging van gevangenisstraf. Detentie
wordt goedkoper en meer gedifferentieerd naar beveiligingsniveaus.
Preventief gehechten die in een huis van bewaring verblijven, zullen
voortaan in een basisregime verblijven totdat ze veroordeeld zijn.
Meerpersoonscelgebruik is hierbij een uitgangspunt.
Bij een korte straf van drie tot vier maanden zijn programma's voor
resocialisatie niet effectief. Deze zullen dus ook niet meer worden
aangeboden.
Gedetineerden met een langere straf krijgen in de toekomst alleen een
resocialisatietraject aangeboden als uit een grondige risico-taxatie
blijkt dat dit ook kans van slagen heeft. Een deel van de straf kan
-als het gedrag van de gedetineerde dit toelaat- buiten de inrichting
ten uitvoer worden gelegd in bijvoorbeeld een penitentiair programma.
Dit voornemen sluit aan op het onlangs gepresenteerde wetsvoorstel om
de vervroegde invrijheidstelling te herzien. De aansluiting op de
nazorg, ter vermindering van de recidive, kan zo ook beter worden
geregeld.
De Visiebrief Modernisering sanctietoepassing maakt deel uit van het
Veiligheidsprogramma. De brief bouwt voort op de brief modernisering
sanctietoepassing aan de Tweede Kamer van 16 oktober 2002. Met de
effectieve sanctietoepassing wordt gewerkt aan herstel van de
rechtsorde en het verhogen van de veiligheid. Uitbreiding van
sanctieplaatsen wordt voortgezet. Het meerpersoonscelgebruik hoort
daarbij. Het wetsvoorstel meerpersoonscelgebruik is in behandeling bij
de Eerste Kamer.
----
09 jun 04 16:10
Ministerie van Justitie