VVD



9 jul 2004 - J

ules Maaten: "VVD moet geen kroegtafelpartij worden"

In de Volkskrant van 9 juli geeft Jules Maaten commentaar op de punten van Wilders en Oplaat

VVD moet geen kroegtafelpartij worden

De suggestie van enkele VVD´ers hun partij meer rechts te profileren, staat op gespannen voet met het liberalisme. Bovendien voorziet Jules Maaten geen electorale voordelen van zo´n koerswijziging.

Open debat vormt de basis van elke gezonde politieke partij. De VVD debatteert en vernieuwt als nooit tevoren. Debat over Europa en over het kiesstelsel en over een nieuw Liberaal Manifest; volop vernieuwing met lijsttrekkers en lijsten gekozen door de leden en een 'one man one vote' systeem op de landelijke VVD-vergaderingen. In deze context passen de tien stellingen "Recht(s) op je doel af" die de Tweede Kamerleden Geert Wilders en Gert-Jan Oplaat vorige week presenteerden keurig. Ze dragen bij aan het debat. Maar daar is het dan ook wel mee gezegd.

Het liberalisme van de VVD is gebaseerd op vrijheid, verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid, sociale gerechtigheid en gelijkwaardigheid. De punten van Wilders en Oplaat en de kroegtafel-sfeer die eromheen hangt, gaan hier lijnrecht tegenin. Hoe valt verdraagzaamheid te rijmen met gedwongen emigratie van legale immigranten? Hoe vallen vrijheid en verantwoordelijkheid te rijmen met automatisch levenslang opsluiten van zelfs kleine criminelen? Wie denkt dat de VVD door het liberale pad te verlaten electoraal succes zal behalen vergist zich. Dan bedient de partij slechts een niche-markt. Als de VVD een electorale doorbraak wil, dan komt deze in het 'midden', niet op rechts of op links. Dat leert de ervaring in het buitenland.

Twee liberale zusterpartijen van de VVD is de doorbraak wel gelukt: Venstre van premier Anders Fogh Rasmussen in Denemarken en de VLD van eerste minister Guy Verhofstadt bij onze zuiderburen. Hun electorale ondergrens blijkt rond de 20% te liggen. Beide partijen hechten, net als de VVD, zeer aan de werking van het marktmechanisme en aan financiële degelijkheid en ze zijn ook verder goed vergelijkbaar met de VVD.

Waar ligt dan het verschil? Bij de VVD blijft het debat hangen in een keuze of uitbreiding wordt gezocht naar rechts (waarbij in het centrum kiezers worden afgestoten) dan wel naar links (waarbij rechts kiezers weglopen). Venstre en de VLD hebben de verbreding op een andere manier gezocht. Net als de VVD wordt de nadruk gelegd op eigen verantwoordelijkheid van de burger, op ruimte voor particulier initiatief en op begrotingsdiscipline van de overheid. Maar daarnaast zijn beide partijen er in geslaagd om daaraan ook een positieve boodschap te koppelen, die de vrees wegneemt dat liberaal beleid leidt tot een atomisering van de maatschappij die iedere samenhang uit de samenleving wegslaat. Immers mensen willen ruimte en willen niet worden lastig gevallen door de overheid, maar ze willen ook zekerheid. Zekerheid van een oudedagvoorziening, zekerheid van zorg in geval van ziekte, zekerheid van bescherming tegen misdaad. Je kunt dat een paradox noemen, maar je kunt het even zo goed zien als een evenwicht.

De VVD moet streven naar dit liberale evenwicht. Offers brengen: zeker, als er maar wel een perspectief wordt geboden. Eigen verantwoordelijkheid: prima, als ik maar niet tussen de wal en het schip land. Hard werken: graag, als er werk is. De VVD moet dan nog meer dan voorheen uitstralen dat ze strategisch wil investeren in de samenleving, als het niet financieel kan dan toch in ieder geval moreel. De investeringen die met steun van de VVD gedaan worden in onderwijs en in veiligheid en de hervormingen in de zorg zijn daar goede voorbeelden van.

Als de VVD op deze wijze de breedte van de Nederlandse samenleving weet aan te spreken, wordt daarmee de positie van de eigen partij verstevigd. Door rechtsaf te slaan marginaliseert de VVD zich alleen maar. Tegelijk zou een verbreedde VVD de onzalige gedachten aan een CDA-PvdA twee-stromenland de nek omdraaien. Daar heeft iedereen baat bij.

Jules Maaten is lid van het Europees Parlement voor de VVD

Dit artikel is op 9 juli in de Volkskrant verschenen.