Informatie voor de pers. Vrije Universiteit Amsterdam.
12/07/2004
---
Overgewicht leidt tot meer ongezonde levensjaren
Voor het eerst is aangetoond dat mensen met overgewicht niet alleen
eerder doodgaan, maar tijdens hun leven ook langer ziek zijn: ze zijn
langer arbeidsongeschikt, lijden langer aan hart- en vaatziekten en
gebruiken langer medicijnen. Overgewicht vergroot de risico"s op
arbeidsongeschiktheid en ziekte sterk, ook op jongvolwassen leeftijd
al.
Dr. Tommy Visscher, post-doc op de afdeling Voeding en gezondheid op
de Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen van de VU, toont dat
aan in het artikel Obesity and unhealthy life years in adult Finns,
dat maandag 12 juli verschijnt in het tijdschrift Archives of internal
medicine. Belangrijk is dat het extra risico van overgewicht op
arbeidsongeschiktheid en ziekte hoger is dan het extra risico van
overgewicht op sterfte. Ziekte door overgewicht treedt dus eerder op
dan sterfte door overgewicht. Gedurende de onderzoeksperiode van
vijftien jaar waren mensen met ernstig overgewicht daardoor zo"n half
jaar langer arbeidsongeschikt, hadden ze een half jaar langer hart- en
vaatziekten en gebruikten ze anderhalf jaar langer medicijnen voor
diverse chronische ziekten dan mensen zonder overgewicht.
Waarom deed Visscher zijn onderzoek onder Finnen, zou je denken.
"Finland is het walhalla voor epidemiologen", zegt Visscher. Mensen
hebben daar een soort sofi-nummer waar allerlei informatie aan vast
hangt: naast belastinggegevens ook zaken als ziekenhuisopnamen,
medicijngebruik, ggd-bezoek enzovoort. De Finse Sociale
Verzekeringsbank had 20.000 Finnen van twintig jaar en ouder gewogen
en daarna vijftien jaar gevolgd. Wij hebben die gegevens gebruikt om
te kijken hoe het de onderzoekspersonen verging gedurende die vijftien
jaar: overleden ze, werden ze arbeidsongeschikt, kregen ze hart- en
vaatziekten en gingen ze chronisch medicijnen gebruiken?" Hierdoor kun
je onderzoek doen dat in Nederland niet mogelijk is.
Nu we het antwoord weten wordt de vraag die we ons al langer stellen
nog prangender: wat kunnen we eraan doen? Visscher: "Wij werken mee
aan een door de Nederlandse Hartstichting gefinancierd onderzoek naar
preventieprogramma"s. We weten al dat het heel erg moeilijk is mensen
een perfecte levensstijl aan te meten. Volgens het huidige inzicht is
het verstandiger om kleine dingen veranderen die mensen hun hele leven
vol kunnen houden. Te dik zijn komt bij de meeste mensen namelijk niet
omdat ze altijd lopen te schransen, maar omdat ze per dag één koekje
te veel eten of elke week een kwartier te weinig fietsen. Zo komt er
elk jaar een kilootje bij."
Binnen het onderzoeksprogramma van de Nederlandse Hartstichting
bundelen gezondheidsvoorlichters, bewegingswetenschappers,
voedingsdeskundigen en epidemiologen hun kennis om te bestuderen hoe
gedrag omtrent eetgewoonten en lichamelijke activiteit is te
veranderen ter voorkoming van gewichtsstijging. Er lopen twee
onderzoeken naar de oorzaken van gewichtsstijging, één op het terrein
van voeding en lichamelijke activiteit en één op het terrein van de
gedragsmatige oorzaken van voedings- en activiteitenpatronen. Ook
lopen er drie interventie-onderzoeken naar manieren waarop je mensen
een klein beetje kunt bijsturen: bij brugklassers op vmbo-scholen, bij
jongvolwassenen op de werkplek, en bij pas gepensioneerden. De Vrije
Universiteit en het VU medisch centrum zijn samen met andere
onderzoeksinstellingen nauw betrokken bij deze studies. In 2007 moeten
de richtlijnen voor preventie van overgewicht klaar zijn.
In Nederland is inmiddels 40 procent van de bevolking te dik; een op
de tien mensen heeft ernstig overgewicht. Hoewel Nederland niet tot de
dikste landen van de wereld behoort, bijvoorbeeld omdat we hier goede
fietspaden hebben, is er de laatste jaren een sterke stijging te zien.
Deze studie laat zien dat preventie van gewichtsstijging terecht hoog
staat op de politieke en wetenschappelijke agenda.
Vrije Universiteit Amsterdam
Vrije Universiteit Amsterdam