Burger heeft vertrouwen in eerlijke behandeling rechtszaak
Bron: Raad voor de rechtspraak 's-Gravenhage
Datum actualiteit: 12-07-2004
Gemiddeld genomen vertrouwen burgers op een eerlijke behandeling als
men naar de rechter stapt, vindt men rechtbanken een belangrijk
hulpmiddel voor het afdwingen van rechten, en vindt men rechters
betrouwbaar en eerlijk. Opmerkelijk is wel dat relatief veel burgers
van oordeel zijn dat de rechtspraak niet hetzelfde werkt voor arm en
rijk.
Dat blijkt uit het onderzoeksrapport 'Geschilbeslechtingsdelta 2003'
dat minister Donner van Justitie vandaag aan de Tweede Kamer heeft
gestuurd. Het onderzoek is uitgevoerd door het Wetenschappelijk
Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van
Justitie. Voor het onderzoek zijn ruim 3.500 Nederlanders ondervraagd.
Ruime voldoende
Duidelijk is dat de respondenten gemiddeld genomen een behoorlijk
belang toekennen aan de rechtspraak wanneer het gaat om het afdwingen
van de eigen rechten, en daarbij een behoorlijk vertrouwen hebben in
een eerlijke behandeling. Minder dan 10 procent van de respondenten is
het `oneens' of `helemaal oneens' met de stelling dat rechters eerlijk
en betrouwbaar zijn. Tegelijk kan worden vastgesteld dat de categorie
`helemaal eens' ook matig is gevuld, zodat de gemiddelde score uitkomt
op een ruime voldoende.
Gang naar de rechter dure aangelegenheid
Gevraagd of het rechtssysteem voor iedereen gelijk werkt, ongeacht of
men arm of rijk is, antwoordt nog geen 30 procent van de respondenten
bevestigend en ruim 40 procent ontkennend. De gemiddelde score is niet
echt voldoende te noemen. Volgens de onderzoekers wordt de score
mogelijk beïnvloed door een ongunstig oordeel over de werking van het
strafrecht; bekend is dat burgers, wanneer hen wordt gevraagd om een
oordeel over het werk van rechters, in eerste instantie aan strafzaken
denken. Maar de verklaring zou ook kunnen liggen in een breed gedeelde
mening dat het beroep op de advocatuur en de gang naar de rechter een
dure aangelegenheid vormen en dat die kosten een substantiële barrière
vormen voor de lagere inkomensgroepen. Daardoor zouden mensen met een
goed gevulde portemonnee beter in staat zijn om hun belangen tot
gelding te brengen.
Cijfers komen overeen met andere onderzoeken
De cijfers over het vertrouwen in de rechtspraak komen overeen met
resultaten van andere bevolkingsonderzoeken. Het SCP heeft onlangs
gegevens uit diverse studies naast elkaar gezet (Dekker e.a., 2004).
Daaruit blijkt dat de laatste jaren ongeveer 60 procent van de burgers
vindt dat Nederlandse rechters hun werk goed doen. Afhankelijk van het
onderzoek en de vraagstelling zegt rond de 50 of 60 procent van de
Nederlanders vertrouwen te hebben in het nationale rechtssysteem. In
vergelijking met andere Europese landen scoort Nederland redelijk; het
vertrouwen ligt op een vergelijkbaar niveau als in Groot-Brittannië.
`Ervaringsdeskundigen' oordelen negatiever
Opvallend tot slot is dat degenen die in de afgelopen vijf jaar
daadwerkelijk juridische problemen hebben ondervonden, minder
vertrouwen hebben in een eerlijke en voor iedereen gelijke
behandeling. Ook zijn ze er minder van overtuigd dat rechtbanken een
belangrijk hulpmiddel zijn bij het afdwingen van rechten. Kortom,
juist diegenen die de juridische voorzieningen nodig hadden en zich
van meer dichtbij een oordeel hebben kunnen en moeten vormen, zijn het
minst positief.
Het rapport is na te lezen op www.wodc.nl.