Persbericht van de Universiteit Utrecht
13 juli 2004
NWO kent 19 Veni-subsidies toe aan Universiteit Utrecht
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) heeft aan 19 pas gepromoveerde wetenschappers van de Universiteit Utrecht een zogeheten Veni-subsidie toegekend. De onderzoekers zijn geselecteerd vanwege hun opvallend en origineel talent voor het doen van vernieuwend wetenschappelijk onderzoek. Elke onderzoeker krijgt in totaal maximaal 200.000 euro. Hiermee kan de wetenschapper drie jaar lang onderzoek doen en ideeën ontwikkelen. In totaal zijn 88 subsidies toegekend.
Utrechtse Veni-toekenningen:
Leren lijden als Jezus
Dr. J.J. (José) van Aelst, UU - Nederlands
Voor vijftiende-eeuwers was het lijden van Jezus zo belangrijk dat religieuzen er dagelijks over mediteerden. Hoe de verschillende religieuze groeperingen dit deden, wordt onderzocht aan de hand van de bewerkingen van de belangrijkste meditatietekst: de Honderd artikelen van Henricus Suso.
Op zoek naar de juiste wissels voor een ontspoorde stamcel
Dr. K.U. (Kim) Birkenkam, UMCU - Longziekten
Stamcellen kunnen uitrijpen tot verschillende soorten bloedcellen. Dit uitrijpingsproces wordt heel nauwkeurig gereguleerd. Als hierbij iets mis gaat, kan leukemie ontstaan. In dit onderzoek zal gekeken worden naar de regulatie van eiwitten die betrokken zijn bij het uitrijpingsproces om mogelijke oorzaken van leukemie te vinden.
'Ik ben geen kind meer!'
Dr. S.J.T. (Susan) Branje, UU - Kinder- en jeugdstudies
Moeders en tienerdochters denken vaak verschillend over zaken als uitgaan, kleding en kamer opruimen waardoor ze regelmatig conflicten hebben. Moeders en dochters worden intensief gevolgd om te kijken hoe hun relatie hierdoor verandert.
Achter de schermen van muziektheater
Dr. J.C.P. (Jeroen) van Gessel, UU - Muziekwetenschap
Iedere operavoorstelling is het resultaat van een wirwar van uiteenlopende belangen. Dit onderzoek probeert de kluwen te ontwarren aan de hand van de casus 'Duitse opera in Straatsburg', waar zelfs de Führer zich persoonlijk met de gang van zaken bemoeide.
Kleinschalige structuren bepalen de sterkte van de aardkorst
Dr. S.M. (Saskia) ten Grotenhuis, UU - Experimentele Gesteente Deformatie
Tijdens bewegingen in de aardkorst verandert de microstructuur van gesteentes. Mineralen krijgen een nieuwe korrelgrootte en langwerpige mineralen roteren waardoor de mechanische eigenschappen van het gesteente veranderen. Dit onderzoek gaat na wat het gevolg hiervan is voor de sterkte van de aardkorst.
Eiwitcomplexen winnen vaart
Dr. R.H.H. (Robert) van den Heuvel, UU - Biomoleculaire Massaspectrometrie
Na het ophelderen van vele genomen wordt het steeds duidelijker dat eiwitcomplexen een belangrijke rol spelen in alle biologische processen in de cel. De onderzoekers gaan met behulp van massaspectrometrie de quaternaire structuur en functie van eiwitcomplexen onderzoeken.
Nieuwe fysica zoekt wiskunde
Dr. L.K. (Luuk) Hoevenaars, UU - Algebraïsche meetkunde
Natuurkundigen gebruiken vaak zogenaamde potentialen. Relatief nieuwe types potentialen worden gebruikt in het onderzoek naar elementaire deeltjes. De onderzoeker brengt deze verschillende nieuwe potentialen met elkaar in verband door te laten zien dat ze voldoen aan een overkoepelend stelsel differentiaalvergelijkingen.
Tweespalt in de delta
Dr. M.G. (Maarten) Kleinhans, UU, Departement Fysische Geografie
Splitsingen in rivieren verdelen water, zand en wateroverlast over de delta. In dit onderzoek zal de stabiliteit van splitsingspunten in de Rijndelta (Nederland) onderzocht worden met moderne metingen, computermodellen, kaarten sinds 1500 AD en geologische gegevens van de laatste 8000 jaar.
Hoe leidt vet-eten tot overgewicht?
Dr. S.E. (Susanne) la Fleur, UMCU - Medische Farmacologie
Doorsnijding van zenuwbanen tussen lever en hersenen leidt in vet-etende ratten tot verminderde verbranding en overgewicht. Ditzelfde gebeurt ook bij een verstoring van het melanocortinesysteem in de hersenen. Onderzocht wordt of vet het melanocortinesysteem beïnvloed via deze zenuwbanen.
Spelen met grenzen: computergames en het koloniale verleden
Dr. S. (Sybille) Lammes, UU - Instituut Media en Representatie
Veel populaire computergames nodigen de speler uit om als een vroegere koloniale machthebber gebieden te veroveren. Zulke games kunnen ons veel vertellen over hoe wij nu over het koloniale verleden denken. Dit onderzoek gaat na wat voor betekenissen games hieraan geven.
Een nieuwe weg naar een hartinfarct
Dr. T. (Ton) Lisman, UMCU - Haematologie
Het samenklonteren van bloedplaatjes speelt een belangrijke rol in het stoppen van bloedingen. Echter, als bloedplaatjes wat al te enthousiast samenklonteren in bloedvaten rond het hart ontstaat een hartinfarct. Wij onderzoeken een nieuwe manier waarop bloedplaatjes zo'n dodelijke prop vormen.
Precisiebombardement op kankercellen
Dr. J.F.W. (Frank) Nijsen, UMC Utrecht - Nucleaire geneeskunde
Sommige bijzondere metalen kunnen zichtbaar gemaakt worden in het lichaam. Deeltjes met deze metalen kunnen radioactief gemaakt worden of anti-kankerstoffen bevatten. Door deze eigenschappen te combineren kunnen de onderzoekers gericht deze deeltjes bij de tumor brengen en vernietigen.
Politiek en ideologie
Dr. D.M.L. (David) Onnekink, UU - Geschiedenis
In de Republiek formuleerden regenten het beleid, dat echter ook besproken en beïnvloed werd door een veel grotere groep lobbyisten en pamfletschrijvers. Dit onderzoek kijkt naar de relatie tussen ideologie en buitenlands beleid en schetst zo een beeld van een vroegmoderne politieke cultuur.
Breinactiviteit of schijnactiviteit?
Dr. J.P.W. (Josien) Pluim, UMC Utrecht - Image Sciences Institute/Radiologie
Tegenwoordig kunnen functies van de hersenen (spraak, geheugen, enzovoort) in beeld gebracht worden. Als mensen echter bewegen tijdens de opnamen, kunnen per ongeluk verkeerde hersengebieden als actief bestempeld worden. Het onderzoek richt zich op computertechnieken om voor deze schijnactiviteit te corrigeren.
Het emotionele brein
Dr. D.J.L.G. (Dennis) Schutter, UU - Psychonomie
De kleine hersenen spelen een belangrijke rol in emotie en emotionele stoornissen. Dit onderzoek zal die rol verder systematisch in kaart gaan brengen. De bevindingen zouden kunnen leiden tot een nieuwe behandeling van depressie met behulp van directe hersenstimulatie.
Waarom kinderen ons soms niet begrijpen
Dr. K. (Kriszta) Szendroi, UU - Utrecht Institute of Linguistics OTS
Kinderen spreken vanaf het moment dat ze hun eerste woordjes zeggen met een bijna perfecte intonatie. Bepaalde intonaties in zinnen begrijpen ze echter pas als ze ongeveer zes jaar oud zijn. Dit project bestudeert de redenen voor dit verrassende verschil tussen het produceren en herkennen van spraak bij Nederlandse, Amerikaanse, Portugese en Hongaarse kinderen.
Planten conditioneren voor een efficiëntere afweer
Dr. J. (Jurriaan) Ton, UU - Fytopathologie
Het succes waarmee een plant zich tegen ziekteverwekkers verdedigt, hangt af van de snelheid waarmee het juiste afweermechanisme wordt aangeschakeld. De efficiëntie van deze afweerrespons kan verhoogd worden door toediening van specifieke stimuli die de plant in een verhoogde staat van verdediging brengen. Het mechanisme achter deze conditionering voor een snellere afweer staat centraal.
Eiwittransport onder de loep genomen
Dr. L. (Lucy) Vandeputte-Rutten, UU - Kristal- en Structuuronderzoek
Het uitscheiden van eiwitten door gramnegatieve bacteriën speelt een belangrijke rol bij ziekteverwekking. Dit onderzoek zal onder andere driedimensionale structuuropheldering gebruiken om in detail 'zichtbaar' te maken hoe het transportproces werkt dat verantwoordelijk is voor het transport van zeer grote eiwitten over het buitenste membraan van de bacterie.
Oorsprong van gammaflitsen
Dr. S.-C. (Sung-Chul) Yoon, UU - Sterrenkundig Instituut
Gammaflitsen zijn de meest krachtige gebeurtenissen sinds de oerknal en zullen belangrijke aanwijzingen geven voor het begrijpen van de evolutie van het heelal. Dit project zal onderzoeken welke soort sterren deze uitbarstingen kunnen produceren.
Veni-subsidies
NWO betaalt bijna zeventig procent van elke subsidie. De universiteit of het instituut draagt ruim dertig procent bij. De Veni-subsidie is een van de drie subsidievormen van de Vernieuwingsimpuls. De Vernieuwingsimpuls is opgezet in samenwerking met het ministerie van OCW, de KNAW en de Nederlandse universiteiten. Het doel is vernieuwing van het wetenschappelijk onderzoek. Talentvolle, creatieve onderzoekers krijgen de gelegenheid hun onderzoek uit te voeren en door te stromen bij de wetenschappelijke onderzoeksinstellingen. De andere twee subsidievormen van de Vernieuwingsimpuls zijn de Vidi-subsidie (voor ervaren postdocs) en de Vici-subsidie (voor senior-onderzoekers).
Nadere informatie
Soleanie Martis, Perscommunicatie Universiteit Utrecht, telefoon (030) 253 2411, e-mail s.martis@csc.uu.nl.
www.uu.nl/nieuws
Universiteit van Utrecht