22-07-2004
Cultuurhistorie in Den Helder
De geschiedenis van een stad bepaalt gedeeltelijk haar toekomst.
Ofwel, de monumenten in Den Helder bepalen mede het beeld van nu.
Sinds mei staan er regelmatig artikelen op de voorlichtingspagina over
de geschiedenis van Den Helder. Ook vindt u iedere maand de agenda van
de Monumentencommissie op de voorlichtingspagina. Deze week kunt u
iets lezen over de Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan.
Heeft u suggesties voor artikelen over de cultuurhistorie van onze
stad? Neemt u dan contact op met mevrouw M.F. Laan, beleidsmedewerker
Cultuurhistorie van de afdeling Ruimte, Wonen en Ondernemen,
telefoonnummer (0223) 678838 (niet op woensdag).
Algemene Begraafplaats
De Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan bestaat al bijna 400 jaar
en behoort daarmee tot de oudste begraafplaatsen in Nederland. De naam
Kerkhoflaan is trouwens zeer verwarrend: er heeft op die plek nooit
een kerk gestaan. De kerk stond in het dorp Huisduinen, maar omdat de
zee steeds verder opdrong richting land, is de kerk, en dus ook het
kerkhof, verschillende malen overspoeld en later landinwaarts
verplaatst. Voor het laatst werd het oude eiland Huisduinen overspoeld
door de zee in 1594. Nadat de kerk en het kerkhof in dat jaar weer in
zee verdwenen, heeft men besloten het kerkhof naar een hoger gelegen
gebied te verplaatsen. De bolling van het duingebied is nog steeds te
zien op het oude grafveld. Dit oude grafveld heeft een zeer bijzondere
uitstraling en heeft een grote cultuurhistorische waarde. De oudste
grafzerk is van 1672. In de twintiger jaren van de vorige eeuw werd de
begraafplaats uitgebreid met een romantische aanleg naar ontwerp van
L.A. Springer, landschapsarchitect. Ook dit deel heeft sfeer, maar
weer een heel andere dan het historische deel.
22-07-2004
Dat verschil in sfeer begint al als je vanaf de Huisduinerweg het
Kerkhoflaantje op rijdt: een pittoresk laantje, aan beide zijden bomen
die over het weggetje hangen. Aan het eind de woning van de vorige
beheerder en daarna de toegangspoort tot de begraafplaats. Wie daar
doorheen rijdt ziet vrijwel direct de aula, een sfeervol gebouw,
aangewezen als gemeentelijk monument. Vroeger was dat de
beheerderswoning gecombineerd met dienstruimten. Ten westen van de
begraafplaats ligt de joodse begraafplaats. De joodse begraafplaats is
in 1824 aangelegd nadat in de Franse tijd de joodse gemeenschap
behoorlijk gegroeid was. Ook staat daar het Metaheerhuisje, gebouwd in
1936 en aangewezen als gemeentelijk monument. Dat gebouw is
oorspronkelijk gebruikt voor de rituelen van het reinigen van lichamen
van overledenen uit de Israëlitische gemeenschap. Later deed het
huisje dienst als drenkelingenhuisje. Op dit moment wordt het nog
sporadisch gebruikt door het Joods Genootschap.
De gemeente is druk doende de cultuurhistorische waarden van de
begraafplaats te inventariseren. Daarnaast wordt in samenwerking van
de Stichting Historische Grafmonumenten gezocht naar middelen om de
sfeer en de uitstraling van het historisch deel en de historische
grafmonumenten daarop te behouden. Gedacht wordt aan het restaureren
van grafstenen zonder dat de historische uitstraling verdwijnt.
Gemeente Den Helder