27-07-04
Ben Bot: "Je hebt er 25 nodig om te swingen in de disco van Europa"
download .pdf
download
Ben Bot, minister van Buitenlandse Zaken, speelt een prominente rol
tijdens het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie. In het
zomernummer van CDA Magazine staat hij stil bij het voorzitterschap en
Europa.
Wat wilt u tijdens het voorzitterschap bereiken?
Op de eerste plaats staan er een aantal uitbreidingsvraagstukken op de
agenda. Turkije staat natuurlijk bovenaan het lijstje, daarna Kroatië,
en we proberen de onderhandelingen met Roemenie en Bulgarije af te
ronden. Daarnaast zijn er de drie grote onderwerpen:
economisch/sociaal, vrede en veiligheid en het buitenlands beleid. Wat
dat laatste betreft zijn vooral de toppen met Rusland, Azië, China en
Korea belangrijke momenten in het voorzitterschap.
Wat is de toegevoegde waarde van Nederland?
We willen een prominente rol in een groter Europa blijven spelen, en
een bruggenbouwfunctie, een intermediaire functie, gaan vervullen.
Door onze omvang en geografische positie verkeren we ook in een
tussenpositie. Iets minder het opgeheven vingertje, en iets meer de
bemiddelende rol dus.
Daarnaast hebben we als voordeel dat Nederland een zeer modern en
vooruitstrevend land is. Hier worden experimenten gedaan, die
aanvankelijk misschien bekritiseerd, maar later toch overgenomen
worden. Soms kun je daar kritische noten bij zetten, denk aan drugs-
en abortusbeleid,
Wie is de grootste Europeaan aller tijden?
Er zijn meerdere personen die een belangrijke rol hebben gespeeld als
het gaat om de eenwording van Europa zoals Churchill, Schumann en
Monnet en Helmut Kohl. Helmut Kohl is verguisd, maar heeft geweldig
veel gedaan voor de Europese eenwording, doordat hij zijn land heeft
verenigd en de EMU mogelijk heeft gemaakt. Terwijl Duitsland ook
terend op geld en roem had kunnen zeggen: zoek het maar uit. Hij
verdient een speciale plaats in het Pantheon van grote Europeanen.
Wie zou de president van Europa moeten worden?
Zonder chauvinisme zou ik Balkenende kiezen. Balkenende doet het
voortreffelijk. Hij krijgt veel respect, treedt soeverein op en is
pro-Europees. Vanuit de eerdere gedachte van de midden-positie kan hij
objectief tegen zaken aankijken en een schakel zijn.
Wat zou u het liefst aan Europa veranderen?
De kloof tussen regelgevers en de burger wordt steeds groter. Ik doe
een oproep aan alle Europese leiders om veel meer over Europa te
praten, op een emotionele manier, dus niet alleen over technische
onderwerpen. Je moet er dingen bij betrekken die mensen grijpen, en
dan hoeft het niet over voetbal te gaan, maar ook over veiligheid,
reizen, milieu, enzovoort. Nu is het soms te kil en te koud.
Wat is uw grootste angst voor Europa?
Versukkeling, dat we geen honger houden om te presteren en een
vooruitstrevend, economisch dynamisch blok te blijven. Ik kijk met
bewondering naar Azië en vind dat Europa moet oppassen dat we niet een
soort decadente tevredenheid ontwikkelen, zo van: vijf keer per jaar
met vakantie, minimaal werken, niet echt geïnteresseerd in wat je
doet. Dat is een te lakse houding, terwijl in Azië en Amerika heel
andere attitude is. Als Europa zich niet wil aanpassen, zit je in en
neerwaartse spiraal. Tegelijk zie je door de nieuwe toetreders wél
nieuw elan, die zijn nog hongerig om iets te presteren.
Wat betekent de joods-christelijke cultuur voor u?
Dat is natuurlijk het fundament waarvoor wij de Europese Unie hebben
opgezet. Die is gebaseerd op waarden. Velen vinden de Europese Unie
geëconomiseerd en wellicht is dat zo. Maar de basis is vrede,
veiligheid, mensenrechten, waardering voor elkaar en dat komt direct
voort uit de joods-christelijke cultuur. Ook tijdens het
voorzitterschap proberen we dat door een conferentie over normen en
waarden naar voren te brengen.
De minister reageert ook op de opmerkingen van de Paus over het
ontbreken van God in de grondwet: Wij hebben gepleit voor het opnemen
van de joods-christelijke waarden, ik heb daar echt mijn uiterste best
voor gedaan, maar je hebt er 25 nodig om mee te swingen in de disco
van Europa. We hebben nu wel een verwijzing naar religieuze en
culturele waarden, in de preambule en daar kan je dit ook onder
vangen.
Wat is de meest absurde regel die u ooit bent tegengekomen in Europa?
Dat is natuurlijk het landbouw-exportbeleid, waar wij onze
overschotten met subsidies op de wereldmarkt pompen en daarmee arme
landen in geweldige problemen brengen. Die kunnen zelf niet eens meer
hun eigen voedsel produceren omdat ze weggeconcurreerd worden. Dat
vind ik een schande. Daarnaast zijn er natuurlijk regels als
voorschriften voor ziekenhuisbedden, decibels voor maaimachines en de
laddervoorschriften. Laat men in Amsterdam of Parijs zelf bepalen hoe
men de ramen wast.
Wat moeten kinderen op de basisschool leren over Europa?
Dat ze ook Europees burger zijn: jongens, jullie zijn Europese
burgers, er is een Europese vlag en een volkslied. Je moet met heel
elementaire zaken beginnen. Wees er maar trots op dat Europa één is.
Daaruit vloeit later wel voort hoe het in elkaar zit. Ik heb zelf
recent op een middelbare school les mogen geven en je ziet dat er wel
degelijk interesse is voor Europa. Van belang is om duidelijke
voorbeelden te gebruiken zodat kinderen niet afhaken. De techniek er
een beetje buiten laten.
In welk Europees land zou u het liefst willen leven, na Nederland?
Nederland staat bovenaan, maar België is voor mij een tweede
vaderland. Ik heb 21 jaar in België gewoond, het is een verrukkelijk
land. Ik vind de cultuur goed, het eten heerlijk, de Belgen prettige
mensen.
Hoe ziet het Europa van onze kleinkinderen eruit?
Dat hangt ervan af of mijn angst waarheid wordt. Als we goed met het
integratieproces doorgaan, dan blijft Europa een gebied met een
prettig werkklimaat en hoge levensstijl die nergens geëvenaard zal
worden. Maar als we het er bij laten zitten, worden we een soort
Legoland of Madurodam: leuk voor de toeristen, maar industrieel en
financieel een kleine speler.
Wat heeft u altijd al over Europa willen zeggen?
Wat mij dwars zit is het strafrechtgebied. Ik vind dat we daar te snel
harmoniseren, dat raakt zo aan de normen die je toepast. Die zijn in
Portugal heel anders dan in Finland. Om dat allemaal door één wringer
te halen en te zeggen: hier is de was, nee. Het moet wel gebeuren,
maar ik ben kritisch.
Jan Jaap de Haan
Op deze pagina kunt u het artikel, in PDF-formaat, downloaden zoals
dat in CDA Magazine is gepubliceerd.
CDA