089 - Groningse hoogleraar Sportlogistiek: "Vangbal keeper afschaffen"
Minstens vijftig procent meer doelpunten
Datum: 28 juli 2004
Het afschaffen van de keepervangbal zal niet alleen voor
aantrekkelijker voetbalwedstrijden met veel meer doelpunten zorgen,
maar ook voor het vrijwel volledig verdwijnen van het gelijkspel. Dit
berekende hoogleraar Sportlogistiek van de Rijksuniversiteit Groningen
Gerard Sierksma. De econoom stelt dat dit een simpelere methode is om
bloedeloze gelijke spelen te voorkomen dan het voorstel van FIFA-baas
Sepp Blatter. Vlak vóór het EK 2004 lanceerde Blatter het idee om
gelijkspelen te beëindigen met penalty's; ook bij alle gewone
competitiewedstrijden. Van de 31 wedstrijden op EURO2004 eindigden
maar liefst 10 in een gelijkspel.
"Natuurlijk zijn strafschoppen na afloop zeer enerverend", zegt
Sierksma. "Maar bijvoorbeeld de spannende serie na de 0-0 van
Nederland tegen Zweden weegt niet op tegen de 120 saaie voetbalminuten
die daaraan vooraf gingen." Het afschaffen van de vangbal zou dit
volgens de hoogleraar veranderen: "De keeper zal binnen zijn
strafschopgebied de bal wel mogen blijven wegstompen of -slaan. Vangen
dient echter bestraft te worden alsof het een gewone handsbal is."
Gelijkspel verdwijnt
Sierksma's computerberekeningen over wedstrijden, in zowel de
Nederlandse als de Spaanse competitie, wijzen uit dat het afschaffen
van de keepervangbal tot minstens vijftig procent meer doelpunten
leidt. Door die toename zal ook het gelijke spel zeldzamer worden.
Sierksma legt uit: "Gemiddeld onderbreekt een keeper 13 maal per
wedstrijd met een vangbal een aanval van de tegenpartij. Met behulp
van statistische formules (een lineaire toename van het aantal
doelpunten leidt tot een exponentiële afname van het aantal gelijke
spelen) hebben we berekend dat een verhoging van vijftig procent van
het aantal doelpunten tot een vrijwel volledig verdwijnen van het
gelijkspel leidt."
Corners gevaarlijker
Afschaffing van de keepervangbal zal er bovendien voor zorgen dat met
name de corners veel gevaarlijker worden. Sierksma: "Dat aantal is nu
gemiddeld per wedstrijd 9 - overigens met een tamelijk grote spreiding
van plus of min 4. Na afschaffing van de vangbal loopt dit aantal op
tot minimaal 14 per wedstrijd. Dat komt omdat ongeveer een kwart van
alle cornervoorzetten wordt weggevangen door de keeper, waarbij ook
rekening is gehouden met het feit dat de keeper totaal per wedstrijd
gemiddeld ongeveer 13 ballen vangt."
Geen wonder
Het EK 2004 toont dit alles nog duidelijker en extremer aan. "Bijna
iedere anderhalve minuut was er een aanval", zegt de hoogleraar, "En
het aantal vangballen lag ruim boven de twintig per wedstrijd. De
matige effectiviteit van al die aanvallen is goed te zien in
onderstaande grafiek: slechts zeven van de 31 wedstrijden eindigden in
vier of meer doelpunten en zelfs 24 wedstrijden hadden drie of minder
doelpunten. Het is dus geen wonder dat bijna een derde deel eindigde
in een gelijkspel."
In de grafiek betekent de lichtgrijze staaf op bijvoorbeeld 3
horizontaal dat er 10 wedstrijden waren met 3 doelpunten; de donkere
staaf betekent dat er 24 wedstrijden waren met 3 of minder doelpunten
In de grafiek betekent de lichtgrijze staaf op bijvoorbeeld 3
horizontaal dat er 10 wedstrijden waren met 3 doelpunten; de donkere
staaf betekent dat er 24 wedstrijden waren met 3 of minder doelpunten
Bedroevend
Het EK kende een gemiddelde van 2,48 doelpunten per wedstrijd. Dat
terwijl het aantal doelpunten in de meeste Europese competities ruim
boven de 3,5 ligt; in Nederland zelfs op bijna 4 doelpunten gemiddeld
per wedstrijd in de hoogste divisie. Sierksma: "Het beeld wordt nog
scherper als we de drie `hoge'-score EK-wedstrijden buiten beschouwing
laten. Dat waren Kroatië-Engeland (2-4), Zweden-Bulgarije (5-0) en
Nederland-Tsjechië (2-3), samen goed voor 16 van de 77 doelpunten. Die
drie niet meegerekend ligt het gemiddelde per wedstrijd op slechts
2,18 doelpunten. Het EK2004 kenmerkte zich derhalve door veel
aanvallerij met bedroevend weinig effect."
Minder gecompliceerd
Afschaffen van de keepervangbal maakt de spelregels volgens Sierksma
niet gecompliceerder. "Integendeel", zegt hij, "De
keeper-terugspeelbal-regel kan naar de prullenmand, evenals de
`uitloop'-regel van de keeper als hij de bal vanuit de hand uittrapt.
Omdat na afschaffing van de onlogische keepervangbal het aantal
doelpunten fors omhoog gaat wordt voetbal als kijkspel dus stukken
aantrekkelijker en zal de door Blatter verguisde brilstand vrijwel tot
het verleden behoren."
Noot voor de pers
Meer informatie: prof.dr. Gerard Sierksma, tel. (050) 363 38 05,
e-mail: g.sierksma@eco.rug.nl
Rijksuniversiteit Groningen