Twee stadsmuren langs rivier de Kleine Aa in Zwolle?
Archeologen hebben in Zwolle langs de Kleine Aa, Achter de Broeren zeer
waarschijnlijk twee stadsmuren gevonden. Ze waren op zoek naar de
stadsmuur, maar ze vonden er één extra. De stadsmuur mat aan de basis ruim
twee meter en het opgaande werk was meer dan een meter breed. Het zou de
muur zijn die volgens Th. de Vries in 1378 gereed gekomen zou zijn. Wanneer
men met de bouw van deze nieuwe muur begonnen is, is onbekend.
Vaak deed een stad er vele decennia over om een stadsmuur met poortgebouwen
tot stand te brengen. Het was een economisch zware opgave. We weten dat die
stadsmuur er in 1324 al geweest moet zijn, omdat een stadsbrand het
grootste deel van Zwolle in de as gelegd heeft en er een vermelding is dat
slechts een vijftal woonhuizen naast de stadsmuur (waar precies is
onbekend) de brand overleefd had. Het Heilige Geest Gasthuis was in 1308
gesticht aan de noordzijde van de Grote Aa. Ook toen moet er al een muur
gestaan hebben. Is dat echter dezelfde stadsmuur?
Formaat
De oudste van de twee nu opgegraven stadsmuren heeft een baksteenformaat
van 30x14x7 cm. Dit formaat bakstenen wordt rond 1300 echter al niet meer
gebruikt. De jongste stadsmuur bevat voornamelijk 26 cm grote bakstenen met
wat 27-ers en een enkele 29-er .Op grond van dat formaat zou deze muur in
de 14de eeuw gedateerd moeten worden.
Het oudst bekende gebruik van bakstenen in de directe nabijheid van Zwolle
is van het kasteel Voorst in Westenholte. Dat werd na de eerste verwoesting
in 1224 in baksteen en tufsteen opgebouwd. Het formaat bakstenen bedroeg
32x16x8 cm. Zwolle kreeg in 1230 stadsrechten. Het was al een conglomeratie
van geestelijke, adellijke en burgerlijke behuizingen met een apart
havenkwartier. Het moet toen al op de één of andere wijze verdedigd zijn.
Stadsrechten
Na het verkrijgen van stadsrechten moet men in Zwolle binnen vrij korte
tijd overgegaan zijn tot een meer permanente vorm van verdedigingswerken
rondom de stad. Wanneer men daarmee begonnen is, is onbekend. Hoe lang het
geduurd heeft en waar deze oudste stadsmuur precies gelopen heeft, is
evenmin bekend. Bij andere steden zien we dat na het verkrijgen van
stadsrechten er binnen enkele decennia een stadsmuur staat.
Hebben de archeologen nu die oudste, 13de-eeuwse stadsmuur te pakken? Ze
weten het zelf nog niet zeker. Ze willen nog meer duidelijkheid krijgen en
hopen op aanvullende informatie bij de opgravingen die nog twee weken
zullen duren.
---
Gemeente Zwolle