European Commission

IP/04/1015

Brussel, 3 augustus 2004

EU-onderzoek naar hoornvliesreconstructie schenkt tal van mensen hun gezichtsvermogen terug

Het onderzoek van de Europese Unie naar hoornvliesreconstructie kan een radicale verandering teweegbrengen op het vlak van oogchirurgie en leiden tot een vermindering van het aantal tests die op dieren worden uitgevoerd om na te gaan welk effect bepaalde chemicaliën hebben op het oog. Wetenschappers maken gebruik van nanotechnologie voor weefselengineering om in vitro een driedimensionaal menselijk hoornvlies te vervaardigen. Zij streven de volgende doelen na: de buitenste laag van het hoornvlies vervangen om het zicht te herstellen, een half hoornvlies ontwikkelen om de buitenste helft van het hoornvlies te vervangen en het hoornvlies volledig reconstrueren. Het hoornvliesengineeringproject wordt uitgevoerd door een consortium van 14 onderzoeksteams uit 9 landen (België, Finland, Frankrijk, Duitsland, Israël, Italië, Zweden, Turkije en het Verenigd Koninkrijk).

"Het Europees onderzoek opent letterlijk onze ogen! Dit revolutionair onderzoek zal tal van mensen hun gezichtsvermogen teruggeven en een vermindering van het aantal dierentesten tot gevolg hebben", verklaarde Philippe Busquin, het lid van de Europese Commissie dat bevoegd is voor onderzoek. "De ontwikkeling van hoornvliezen met behulp van weefselengineering helpt het internationale tekort aan hoornvliesdonors wegwerken en betekent dat meer mensen een dergelijke chirurgische ingreep kunnen ondergaan om hun gezichtsvermogen terug te krijgen. Het hoornvliesengineeringproject toont aan dat een echte Europese onderzoeksruimte ertoe kan leiden dat de beste Europese expertise wordt gebundeld en dat een kritische kennismassa wordt bereikt die de levenskwaliteit van de Europese burgers verbetert".

Het wereldwijde tekort aan hoornvlies wegwerken

Door de stijging van het aantal chirurgische ingrepen voor oogcorrecties, die tot gevolg hebben dat het hoornvlies niet meer kan worden getransplanteerd, is er wereldwijd een tekort aan hoornvliesdonors ontstaan. Dankzij hoornvliesengineering kan dit tekort worden weggewerkt en daalt het risico op de overdracht van besmettelijke ziekten via chirurgie.

Vermindering van het aantal dierentests

Hoornvliezen die met behulp van weefselengineering worden gecreëerd kunnen ook leiden tot een vermindering van het aantal dierentest die worden uitgevoerd om na te gaan of bepaalde cosmetische of geneeskundige producten toxische gevolgen hebben. Dankzij dergelijke hoornvliezen hoeven minder konijnen te worden gebruikt bij het testen van de gevolgen van een chemische stof voor het oog.

Deze praktijken zullen trouwens nog verder afnemen na de inwerkingtreding van de EU-wetgeving die het op de markt brengen van op dieren geteste cosmetische producten verbiedt. In de voorgestelde EU-wetgeving wordt ertoe opgeroepen meer chemische stoffen te testen. Dit hoeft niet noodzakelijk een stijging van het aantal dierentesten te betekenen; dankzij weefselengineering is er nu een alternatieve oplossing.

Nanotechnologie brengt een revolutie teweeg in de oogchirurgie

In het kader van het hoornvliesengineeringproject worden hoornvliezen vervaardigd met behulp van recombinante menselijke eiwitten die gemaakt worden in een cultuur die de natuurlijke componenten van het hoornvlies zeer sterk benadert. Dit voorkomt de problemen die zich voordoen met hoornvliezen die vervaardigd zijn van synthetische polymeren. Deze worden na de transplantatie vaak afgestoten door het omringende weefsel. Tegenwoordig wordt bij weefselengineering ook gebruik gemaakt van eiwitten van niet-menselijke herkomst, bijvoorbeeld eiwitten van runderen, om de cellen te ondersteunen. Dit houdt het risico in op besmetting met de degeneratieve ziekte Bovine Spongiforme Encefalopathie (BSE, ook wel gekke-koeienziekte genoemd).

Voor nadere informatie, zie: http://www.cordis.lu/nanotechnology/src/pressroom.htm http://www.ibcp.fr/fr/project_presentation.pdf http://www.ibcp.fr/en/ibcp_eq_DH_PS.html

Bijlage

Hoornvliesengineering

Totale kostprijs (euro): 4,37 miljoen

Financiële bijdrage van de Commissie (euro): 2,56 miljoen

Aan het hoornvliesengineeringproject nemen Europese wetenschappers, vooraanstaande oftalmologen en innoverende ondernemingen uit het midden- en kleinbedrijf (MKB) deel:
* Centre National de la Recherche Scientifique - Délégation Rhône Alpes (Frankrijk)

* Assistance Publique Hôpitaux de Paris (Frankrijk)
* Banque Française des Yeux (Frankrijk)

* Laboratoires Ioltech (Frankrijk)

* Coletica (Frankrijk)

* Universitatsklinikum Hamburg-Eppendorf (Duitsland)
* Fondazione Centro San Raffaele del Monte Tabor (Italië)
* Fondazione Banca Occhi del Veneto-Onlus (Italië)
* University of Dundee (Verenigd Koninkrijk)
* Université de Liège (België)

* University of Lund (Zweden)

* University of Oulu (Finland)

* Tel Aviv University (Israël)

* Middle East Technical University