06-08-2004
Werkdocument sociale veiligheid
Van de meeste maatregelen om de sociale veiligheid te verbeteren is
niet bekend of ze effectief zijn omdat ze zelden goed worden
geëvalueerd. Wel lijken menselijk toezicht (huismeesters, flatwachten)
en natuurlijk toezicht (betere verlichting) effectief. Dit blijkt uit
een studie die het SCP heeft verricht t.b.v. het RMO-advies over
sociale veiligheid.
Op verzoek van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling heeft het
Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) onderzoek verricht naar de
gelegenheidsbeperkende maatregelen die de overheid de laatste 25 jaar
heeft ingezet om de criminaliteit en de onveiligheidbeleving in de
publieke ruimte te verminderen. Het onderzoek is verricht in het kader
van het adviesthema sociale veiligheid. Vooruitlopend op het in het
najaar 2004 te verschijnen advies van de RMO over sociale veiligheid
verschijnt de achtergrondstudie alvast in de vorm van een
werkdocument.
Sociale veiligheid vergroten door gelegenheidsbeperking: wat werkt en
wat niet?
Karin Wittebrood en Matthijs van Beem (SCP)
Werkdocument 2
Samenvatting
Centraal staat de vraag wat bekend is over de effectiviteit van de
gelegenheidsbeperkende maatregelen die de afgelopen 25 jaar door de
overheid zijn ingezet. Uit het onderzoek blijkt dat het merendeel van
deze maatregelen niet is geëvalueerd op de effecten die zij mogelijk
hebben op de sociale veiligheid. Bovendien voldoet driekwart van de
effectevaluaties die zijn verricht dat zijn er 42 niet aan de minimale
eisen die aan een dergelijke evaluatie mogen worden gesteld. Hierdoor
blijft onduidelijk of een eventuele toename in de sociale veiligheid
veroorzaakt is door de betreffende maatregel of door iets anders.
Toch kunnen we op basis van de Nederlandse effectevaluaties aangevuld
met de resultaten van meta-evaluaties uit andere landen concluderen
dat de inzet van functioneel toezicht in wooncomplexen (huismeesters,
flatwachten, e.d.) lijkt te werken om de objectieve en subjectieve
veiligheid te vergroten. Verder lijkt maar dit is vooral gebaseerd op
onderzoek uit de Verenigde Staten dat de inzet van formeel toezicht
(politiesurveillance) met name effectief is wanneer deze
geconcentreerd is op bepaalde plekken (hot spots) of tijdstippen (hot
times). Ook natuurlijk toezicht, zoals het verbeteren van de
straatverlichting, blijkt effectief om de criminaliteit terug te
dringen.