De Unie


Mythes rond de 40-urige werkweek

10 augustus 2004 - Langer werken zou goed zijn voor de bedrijven en dus voor onze economie. Tenminste, als we de Groeibrief van minister Brinkhorst van Economische Zaken, de directie van Smead uit Hoogezand en de recente uitspraken van bestuursvoorzitter Rijkman Groenink van ABN AMRO moeten geloven. De Nederlandse bonden doen er dus verstandig aan Duits (DaimlerChrysler) en Frans (Bosch) voorbeeld te volgen. Toch ligt de werkelijkheid genuanceerder.

Door Wim Engels

Bij DaimlerChrysler is door een CAO-akkoord verlies van werkgelegenheid in Sindelfingen (6.000 arbeidsplaatsen) voorkomen door gefaseerde invoering van een 39-urige werkweek (in 2007) voor groepen personeel. Medewerkers van de afdeling Research & Development (onderzoek & ontwikkeling) gaan betaald naar 40 uur per week. Voor werknemers van 54 jaar en ouder wordt de werkweek naar 34½ uur teruggebracht. Er geldt voorts een werkgelegenheidsgarantie tot 2012.

In Frankrijk is de strijd om de werkweek altijd een politieke strijd geweest en geen inzet op het niveau van bedrijven en bedrijfstakken. Bovendien worden bij Bosch in het Franse Venissiuex 190 banen behouden als gevolg van de afspraak de werkweek naar 40 uur te verlengen.

Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft voor het zomerreces zich tegen de verlenging van de werkweek naar 40 uur uitgesproken. Zij zien meer in a-la-Carte-afspraken, waarin werknemers zelf invulling kunnen geven aan hun werkweek.

Zelfs minister Zalm is er niet voor, omdat het de werkeloosheid alleen maar vergroot. Dat sluit aan bij de berekening van het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV), die heeft becijferd dat bij een gemiddelde stijging van de werktijd met 15% één op de 7 arbeidsplaatsen overbodig dreigt te worden.

In een aantal bedrijven staat het thema arbeidstijdenmanagement (ATM) naast overigens andere onderwerpen die verhoging van de productiviteit ten doel hebben - op de agenda. Onder andere bij DSM, Heineken en in de schoonmaaksector zijn en worden daarover CAO-afspraken gemaakt. Deze aanpak gaat uit van het laten aansluiten van werktijden en roosters op de productiebehoefte van het bedrijf en de privé-wensen en omstandigheden van de werknemers. Op grond daarvan kunnen CAO-bepalingen over werktijden en roosters worden aangepast;

In plaats van langer moeten we vooral slimmer werken. Naar onze opvatting sluit deze aanpak beter aan bij het doel: meer en betere opbrengst bij gelijkblijvende kosten. Het betrekt bovendien mensen bij belangrijke keuzen in het bedrijf en hun eigen privé-situatie. En zonder betrokkenheid van de medewerkers zal geen enkele productiviteit- en innovatie-impuls slagen.

Wim Engels is Coördinator Arbeidsvoorwaarden bij De Unie en mede auteur van het onlangs verschenen boekje Aan de slag met slimmer werken (gezamenlijke publicatie van AWVN en de vakbonden).


* Campagne Haagse Bluf

dinsdag, 10 augustus 2004