CDA
De Geus: Sociale zekerheid moet ook in de toekomst sociaal en
betaalbaar zijn
Ik krijg veel brieven en e-mails van mensen die zich grote zorgen
maken over de maatregelen in de sociale zekerheid. Ze hebben het
gevoel dat de sociale zekerheid door dit kabinet steeds verder wordt
afgebroken. Ook is er veel onduidelijkheid over hoe de maatregelen in
de sociale zekerheid in de praktijk uitpakken. Ik begrijp deze
ongerustheid en wil er graag op ingaan.
Dit kabinet wil de sociale zekerheid op een aantal belangrijke punten
anders inrichten. Niet alleen omdat we vanwege de slechte economische
situatie moeten bezuinigen. Maar vooral omdat we vinden dat er minder
mensen afhankelijk zouden moeten zijn van een uitkering. Nederland
houdt per saldo een prachtig stelsel van sociale zekerheid. Beter dan
elders in Europa en niet te vergelijken met andere werelddelen. Een
wettelijk ouderdomspensioen op een behoorlijk niveau (AOW), goede
aanvullende pensioenen, een goed en betaalbaar stelsel van
gezondheidszorg, huursubsidie, een arbeidsongeschiktheidsregeling die
verder reikt dan alleen beroepsrisicos, een wettelijk recht op
bijstand, kinderbijslag, een behoorlijk wettelijk minimumloon, een
recht op WW van 6 maanden tot 5 jaar (afhankelijk van het aantal
dienstjaren) en een wettelijk nabestaandenpensioen.
Er moeten meer mensen aan het werk, dat is mijn stellige overtuiging.
Dat heeft natuurlijk financiële redenen. Alleen door meer mensen aan
het werk te helpen, houden we de sociale zekerheid op de lange termijn
betaalbaar. Ook als straks een veel groter deel van de bevolking boven
de 65 jaar is en niet meer werkt. Maar het heeft ook sociale redenen.
Werk is de beste manier om mee te doen in de samenleving. Het geeft
mensen een zinvolle tijdsbesteding en biedt houvast.
Om te bereiken dat de sociale zekerheid mensen stimuleert snel weer
aan de slag te gaan, neemt het kabinet een aantal maatregelen. Wat we
níet doen is de uitkeringen verlagen: voor mensen die het echt nodig
hebben, moet er een fatsoenlijke uitkering blijven bestaan. Wat we wel
doen is mensen op hun eigen verantwoordelijkheid aanspreken. Eigen
verantwoordelijkheid om bijvoorbeeld ziekte of werkloosheid te
voorkomen en om zelf te sparen voor zaken als verlof of vervroegd
pensioen. Het is een belangrijke verantwoordelijkheid, want door
zoveel mogelijk aan het werk te blijven, draag je bij aan het
betaalbaar houden van de sociale zekerheid.
Een werkloosheidsuitkering moet zijn bestemd voor mensen die werkloos
worden en daardoor tijdelijk geen inkomen hebben. Het is geen
vervroegd pensioen. Daarom hebben we de vrijstelling voor ouderen van
de sollicitatieplicht opgeheven. Ook is de zogeheten vervolguitkering
komen te vervallen. Deze uitkering kon iemand krijgen als vervolg op
de gewone WW-uitkering. Op die manier was het in de praktijk mogelijk
dat iemand vanaf 57½ jaar tot het 65^ste jaar een WW-uitkering had.
Ook in de regelingen voor arbeidsongeschiktheid moet alles erop zijn
gericht om mensen zo snel mogelijk weer aan het werk te helpen. Alleen
mensen die echt niet meer kunnen werken, houden recht op een
uitkering. Gedeeltelijk arbeidsongeschikten moeten zoveel mogelijk aan
het werk blijven. Zij krijgen recht op een aanvulling op het loon en,
nog belangrijker, recht op hulp om weer (meer) te gaan werken.
Eén van mijn grootste zorgen is de vraag hoe we ervoor kunnen zorgen
dat ouderen langer aan het werk blijven. Dat is nodig omdat straks
door de vergrijzing weer tekorten dreigen op de arbeidsmarkt.
Bovendien moeten alle mensen met een baan de kosten opbrengen voor de
AOW, de gezondheidszorg en de uitkeringen. En als het aantal werkenden
steeds kleiner wordt ten opzichte van het aantal mensen dat niet
werkt, heeft dat uiteraard gevolgen voor de betaalbaarheid.
Ik vind dat we moeten ophouden om door belastingvoordelen te
stimuleren dat mensen eerder dan hun 65^e met pensioen gaan. De
belastingvoordelen voor VUT en prepensioen schaffen we daarom per 2006
af. Als mensen toch eerder met pensioen willen, moeten ze daar
voortaan zelf voor sparen. Dat kan bijvoorbeeld via de
levensloopregeling die ik in 2006 wil invoeren.
Al deze maatregelen helpen uiteraard om de begroting sluitend te
krijgen. Maar belangrijker is dat we op deze manier mensen stimuleren
om (weer) aan het werk te gaan. Zo kunnen we de sociale zekerheid meer
richten op de mensen waarvoor die bedoeld is. Mensen die buiten hun
schuld tijdelijk geen inkomen hebben als gevolg van werkloosheid of
ziekte. Mensen die echt niet meer aan de slag kunnen komen, om welke
reden dan ook. Voor deze mensen blijft er een goede uitkering bestaan.
Op die manier wil het kabinet de weg inzetten naar een modernere
sociale zekerheid. Een sociale zekerheid die sociaal is én betaalbaar,
ook in de toekomst.
CDA