Gemeente Oirschot

Plattelandsvernieuwing

Piet Rombouts, projectadviseur

Het platteland is volop in beweging. Met behulp van projecten in het kader van plattelandsvernieuwing wil de gemeente het buitengebied de komende jaren een krachtige kwaliteitsimpuls geven. De nadruk ligt daarbij op concrete projecten die bijdragen aan een beter woon-, werk-, recreatie- of natuurklimaat, en die gedragen worden door onze eigen inwoners. In de serie plattelandsvernieuwing plaatsen we regelmatig één van deze projecten voor het voetlicht. Deze keer aandacht voor een bijzonder samenwerkingsverband: de Mortelenboeren.

De Mortelen: de champagne van het noorden

Toerisme, zorgboerderijen en streekproducten. Al vijf jaar lang timmeren de zogenaamde Mortelenboeren aan de weg wanneer het gaat om de organisatie en de promotie van hun activiteiten. Maar het kan altijd beter. Daarom hebben de Mortelenboeren een plan van aanpak laten maken waarin staat hoe hun benadering van verbrede landbouw kan worden versterkt en uitgebouwd. De conclusie luidt dat de mogelijkheden van een streekgebonden aanpak enorm zijn. "De Mortelenboeren richten zich op een gebied met 1,5 miljoen mensen".

De Mortelen is niet alleen één van de grootste landschapsparken van Brabant, het is ook één van de weinige gebieden waar de landbouwpercelen nog net zo kleinschalig en gevarieerd zijn als vroeger. Geen wonder dus dat de Mortelen voorop loopt wanneer het gaat om zogenaamde verbrede landbouw. Dit houdt in dat akkerbouw en veeteelt worden gecombineerd met andere bronnen van inkomsten, zoals huisverkoop, toerisme, zorg of natuuronderhoud.

Vijf jaar geleden al hebben lokale agrarische ondernemers die op dit gebied actief zijn, zich verenigd in de zogenaamde Mortelenboeren. Doel was om met een gecombineerde aanpak en gezamenlijke promotie de mogelijkheden van verbrede landbouw beter te benutten. Inmiddels hebben zich zon twintig boerenbedrijven bij de organisatie aangesloten. Op de website www.mortelenboeren.nl worden ze uitgebreid voorgesteld.

Samenwerken met reguliere landbouw

Na vijf jaar is het echter tijd voor een grote stap voorwaarts. Dat zegt Piet Rombouts. Rombouts is als zelfstandig projectadviseur door de Mortelenboeren gevraagd om te kijken hoe de verbrede landbouw in de Mortelen verder versterkt kan worden. Om die verdiepingsslag te realiseren, heeft hij een plan van aanpak opgesteld. Rombouts is zeer te spreken over wat hij in de Mortelen aantrof. "Een prachtig gebied dat uitstekende ingangen biedt voor toeristische en recreatieve initiatieven", zo vindt hij. Daarnaast was hij onder de indruk van de professionaliteit waarmee de Mortelenboeren hun projecten op het gebied van verbrede landbouw hebben aangepakt.

Een uitstekend uitgangspunt dus om een volgende stap te zetten. Rombouts denkt daarbij in de eerste plaats aan uitbreiding van het aantal aangesloten bedrijven. "Op dit moment hebben we zon twintig leden, maar er zijn nog zeker twintig andere bedrijven in de Mortelen die zich profileren met activiteiten op het gebied van verbrede landbouw. Het zou mooi zijn als we die bij de Mortelenboeren konden betrekken. Daarnaast willen we meer samenwerken met de agrarische ondernemers in de Mortelen die zich op de reguliere landbouw richten. Zij hebben in veel opzichten natuurlijk wel dezelfde belangen als wij en kunnen ook baat hebben bij onze streekgebonden aanpak. Hoe meer partijen we voor onze zaak kunnen mobiliseren, hoe sterker we staan."

Groene Woud

Volgens Rombouts moet die versteviging van het draagvlak de Mortelenboeren in staat stellen om twee andere belangrijke speerpunten uit het plan van aanpak te realiseren: het professionaliseren van het toerisme en het versterken van de streekproducten. "Nu al weten we een flink aantal bezoekers naar de Mortelen te trekken met veelzijdige dagarrangementen", aldus Rombouts. "Maar met een gestructureerde benadering valt daar nog veel meer uit te halen. Bijvoorbeeld door de toegangswegen naar het gebied te verbeteren. We weten dat Eindhoven belangstelling heeft voor zon verbinding, om betere recreatiemogelijkheden voor haar burgers te creëren. Verder is het belangrijk voor de Mortelenboeren om aansluiting te zoeken bij Groene Woud. Dit natuurgebied in wording, waarvan de Mortelen een belangrijk onderdeel vormt, biedt allerlei nieuwe kansen op het gebied van promotie en financiering. De Mortelen kan zich daarbij profileren als een proeftuin voor nieuwe projecten." Misschien nog wel belangrijker vindt Rombouts het promoten en uitdragen van de streeknaam. Wat hem betreft moet de naam Mortelen een kwaliteitsaanduiding worden voor landbouwproducten zoals Champagne dat is voor mousserende wijn. "Er is een sterk groeiende markt voor producten die op verantwoorde wijze en met respect voor de natuur geteeld worden. Of het nu gaat om akkerbouw of veeteelt", aldus Rombouts. Een optie die volgens hem mogelijkheden biedt is het verkopen van producten via zogenaamde voedselteams. Hierbij kunnen consumenten, bijvoorbeeld in Eindhoven, zich abonneren op een pakket met streekgebonden seizoensproducten uit de Mortelen. "Elders is er al succesvol met dit concept geëxperimenteerd", zo weet hij. "En laten we niet vergeten dat we in het hart liggen van een gebied met 1,5 miljoen inwoners."

Enthousiast

De kern van de Mortelen-benadering blijft het meervoudig grondgebruik. Dat wil zeggen dat er in de Mortelen gezocht wordt naar een geschikte balans tussen landbouw, recreatie, natuur en water. Juist omdat veel Mortelenboeren zowel agrariër, toeristisch ondernemer als natuurkenner zijn, kunnen ze daarin een belangrijke rol vervullen. "Onze ervaringen met gebiedsbeheer en promotie kunnen van nut zijn voor heel Brabant, en misschien wel verder", meent Rombouts. Tot zijn vreugde constateert hij dat de gemeente Oirschot die visie deelt en zelfs krachtig ondersteunt. "Ik heb al met heel wat gemeenten te maken gehad, maar de enthousiaste, gestructureerde manier waarop Oirschot een project als dit ter hand neemt ben ik eigenlijk niet eerder tegengekomen."