Antwoorden op Kamervragen van het Kamerlid Van Velzen over de gezondheidsrisico's van
scoubidou-touwtjes (2030418820).
Vragen van het lid Van Velzen (SP) aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
en de staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer over de
gezondheidsrisico's van scoubidou-touwtjes. (Ingezonden 30 juli 2004)
1
Bent u bekend met het onderzoek van het milieuministerie van Noordrijn-Westfalen dat
uitwijst dat scoubidou-touwtjes, die momenteel een rage onder kinderen zijn, lever- en
nierbeschadigingen, kanker en onvruchtbaarheid kunnen veroorzaken?1) Zo ja, is het u
tevens bekend dat dit speelgoed in verschillende varianten ook op de Nederlandse markt
beschikbaar is? Zo ja, welke maatregelen gaat u hiertegen nemen?
2
Bent u bereid de scoubidou-touwtjes zolang ze giftige ftalaten bevatten met onmiddellijke
ingang uit de markt en uit de handen van de kinderen te halen? Zo neen, waarom niet? Zo
ja, per wanneer?
3
Zijn de fabrikanten en handelaren van de scoubidou-touwtjes in overtreding van de wet? Zo
neen, waarom niet? Zo ja, op welke wijze gaat u optreden tegen hen?
1 , 2 en 3
Ja, ik ben bekend met het onderzoek in Duitsland. Soortgelijk speelgoed is inderdaad ook in
Nederland te koop. De scoubidou-touwtjes bestaan uit PVC (polyvinylchloride) waaraan
ftalaten als weekmakers zijn toegevoegd voor de soepelheid en de verwerkbaarheid. De
touwtjes zijn bedoeld om met de hand figuren te kunnen knopen. Dit speelgoed wordt
voornamelijk gebruikt door kinderen in de leeftijd van 7 tot 13 jaar.
In Nederland is thans de Warenwetregeling ftalaten in speelgoed en
kinderverzorgingsartikelen van kracht. Deze regeling geeft uitvoering aan een beschikking
van de Europese Commissie. In dit besluit is geregeld dat een zestal schadelijke ftalaten
slechts in een zeer gericht percentage (maximaal 0.1 %) mag voorkomen in speelgoed en
kinderverzorgingsartikelen voor kinderen jonger dan 3 jaar, dat bedoeld is om in de mond te
worden genomen.
Gebleken is dat bij intensief sabbelen en zuigen op speelgoed met deze stoffen de
aanwezige weekmakers in zodanige hoeveelheden loslaten (migreren) en in het menselijk
lichaam worden opgenomen dat daardoor mogelijk een gevaar voor de gezondheid van het
kind kan ontstaan.
De scoubidou-touwtjes zijn niet bedoeld voor kinderen jonger dan 3 jaar. Er vindt dus geen
overtreding plaats van dit wettelijk voorschrift.
Naast deze Warenwetregeling kan nog worden verwezen naar artikel 18, onderdeel c van de
Warenwet. In dit artikel is een algemene productveiligheidseis opgenomen: producten die
redelijkerwijs gelet op hun bestemming bij te verwachten gebruik een gevaar voor de
gezondheid of veiligheid van de mens opleveren, mogen niet worden verhandeld. Voor de
vaststelling of dit voorschrift is overtreden, heeft de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA)
onderzoek gedaan naar het vrijkomen van deze schadelijke stoffen uit dit soort speelgoed en
heeft een beoordeling opgesteld voor het mogelijke risico voor de volksgezondheid.
Hiertoe heeft de VWA het RIVM opdracht gegeven een toxicologische risicobeoordeling uit
te voeren ten aanzien van de blootstelling van Nederlandse kinderen aan ftalaten via de
touwtjes. Hierbij is uitgegaan van een Worst Case scenario (lang sabbelen, meer dan 3 uur;
zowel baby's als oudere kinderen). Uit de onderzoeksresultaten kan worden geconcludeerd
dat het spelen met deze touwtjes geen gevaar vormt voor de volksgezondheid. De
resultaten van het VWA onderzoek zijn gepubliceerd op de website www.vwa.nl d.d.
12 augustus 2004.
Aangezien er geen sprake is van een overtreding van een wettelijk voorschrift en aangezien
er volgens de risicobeoordeling van de VWA geen gevaar is voor de volksgezondheid acht ik
het niet noodzakelijk de scoubidou-touwtjes uit de markt en uit de handen van de kinderen
te halen.
4
Is het u bekend dat de scoubidou-touwtjes in diverse varianten zonder verpakking te koop
zijn? Zo ja, bent u van mening dat speelgoed dat verboden is voor kinderen onder de drie
jaar enkel met verpakking verkocht mag worden?
4
Ja, daar ben ik mee bekend. Het Warenwetbesluit Speelgoed bepaalt dat speelgoed dat
gevaarlijk kan zijn voor kinderen jonger dan 3 moet zijn voorzien van de vermelding "Niet
bestemd voor kinderen jonger dan drie jaar" of een pictogram dat hier op wijst. Dit moet
vermeld zijn op het speelgoed zelf, op de verpakking, op een etiket of op een bijgesloten
mededeling. Indien dit niet het geval is, is er sprake van een overtreding.
5
Is het waar dat ftalaten alleen verboden zijn in producten die bedoeld zijn voor kinderen
jonger dan drie jaar? Zo ja, kunt u aangeven op welke wijze gekeurd wordt welke producten
uitsluitend door kinderen boven de drie jaar gebruikt worden?
5
1 Ja (zie ook het antwoord op vraag 1)
2 In het Warenwetbesluit Speelgoed is geregeld dat speelgoed dat gevaarlijk kan zijn is voor
kinderen beneden de 3 jaar moet zijn voorzien van de vermelding "Niet bestemd voor
kinderen jonger dan drie jaar" of een pictogram met die strekking (zie ook antwoord 4). Het
is de verantwoordelijkheid van de ouders of verzorgers van kinderen deze producten buiten
het bereik van kleine kinderen te houden.
6
Kunt u uitleggen waarom een kind van vier jaar niet gevoelig zou zijn voor de negatieve
gezondheidseffecten van ftalaten?
7
Bent u bereid om het gebruik van ftalaten in Nederland nu definitief te verbieden, ook voor
kinderen boven de drie jaar? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze en op welke
termijn?
6 en 7
Het antwoord op deze vraag is tweeledig. Ten eerste kunnen baby's en peuters extra
gevoelig zijn voor de mogelijk schadelijke effecten van stoffen zoals ftalaten.
Ten tweede wordt het grootste gezondheidsrisico van ftalaten veroorzaakt door het intensief
sabbelen of in de mond nemen van PVC dat deze weekmakers bevat. Door het intensief
sabbelen of in de mond nemen kunnen zodanige hoeveelheden migreren en in het menselijk
lichaam worden opgenomen dat daardoor mogelijk een gevaar voor de gezondheid van het
kind kan ontstaan. Van kinderen ouder dan 3 jaar is het niet de verwachting dat zij intensief
sabbelen op PVC of het langdurig in de mond nemen. Daarom acht ik het thans niet
noodzakelijk om ook voor oudere kinderen een verbod te regelen.
8
Bent u van mening dat het voorval met de scoubidou-touwtjes erop wijst dat een
Nederlands permanent verbod op ftalaten niet afhankelijk gemaakt mag worden van
Europese regelgeving, daar het hier gaat om een gevaar voor de volksgezondheid?
8
In Europa is een nieuw voorstel voor een verbod op ftalaten in speelgoed en kinderartikelen
in voorbereiding. In dit voorstel worden de huidige eisen verscherpt. Waarschijnlijk zal in de
eerste helft van 2005 een beslissing over dit dossier worden genomen.
Nederland steunt dit voorstel en tijdens het Nederlands voorzitterschap heeft dit dossier een
nieuwe impuls gekregen. Gezien het geringe gezondheidsrisico is het niet nodig vooruit te
lopen op dit voorstel.
1) De Limburger, 28 juli jl.; Persbericht milieuministerie van Noordrijn-Westfalen van 28 juli
jl., www.munlv.nrw.de
---- --
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport